Cá mập thối Hákarl Iceland món ăn không dành cho tất cả mọi người

1 Tìm hiểu về món Kæstur Hákarl

Hákarl (hay Kæstur Hákarl) trong tiếng Iceland là một món ăn từ cá mập lên men. Cụ thể hơn thì đó là thịt của cá mập Greenland. Cá mập Greenland là một trong những loài cá mập lớn nhất, chủ yếu sống ở Bắc Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương.

Để làm được món ăn quốc gia này của Iceland người ta sẽ phải ướp thịt cá mập qua một quá trình lên men đặc biệt và treo khô từ 4 đến 5 tháng. Theo kinh nghiệm du lịch Iceland bạn có thể tìm thấy Hákarl, hay cá mập lên men kiểu Iceland, quanh năm trong các siêu thị khắp cả nước. Ngoài ra Hákarl còn được coi là một món đặc sản trong lễ hội mùa đông Thorrablot, diễn ra từ giữa tháng Giêng đến giữa tháng Hai, cùng với các món ăn truyền thống khác của Iceland.

Có thể nhận biết được hai loại Hákarl khác nhau dựa trên bộ phận cá mập được sử dụng:

Skyrhakarl: sử dụng thịt có nguồn gốc từ cơ thể cá mập và có màu trắng.

Glerhakarl: sử dụng thịt từ bụng cá mập và có màu đỏ.

2 Hákarl xuất hiện như thế nào?

Hẳn nhiều người sẽ tự hỏi tại sao và bằng cách nào Hákarl lại xuất hiện – vì ai lại nghĩ đến việc lên men cá mập cơ chứ? Để tìm hiểu chúng ta sẽ cùng nhìn lại nguồn gốc thú vị của món ăn này thông qua một số nguyên nhân chính sau.

2.1 Nguồn cung thực phẩm khan hiếm ở Iceland

Vị trí xa xôi và cận Bắc cực của Iceland tạo nên điều kiện canh tác bất lợi cho người dân địa phương. Thế nên người Iceland phải tìm cách sinh tồn với lượng thực phẩm khan hiếm. Nguồn thực phẩm của họ chủ yếu dựa vào các nguyên liệu đơn giản và dễ tiếp cận.

Để thực phẩm tươi lâu trong suốt mùa đông, người Iceland phải chuẩn bị chúng theo cách đặc biệt. Cá và thịt được phơi khô, hun khói hoặc ướp muối để bảo quản tươi lâu nhất có thể. Hương vị độc đáo từ cách chế biến thực phẩm theo cách này đã tạo nên một số món ngon đặc trưng nổi tiếng tại Iceland vẫn còn tồn tại đến tận ngày nay. Trong số đó chiếm vị trí đặc biệt nhất hẳn là món cá mập thối Hákarl.

2.2 Hákarl ra đời một cách tình cờ

Một trong những giả thuyết cho rằng Hákarl trở thành món ăn truyền thống của Iceland một cách tình cờ. Ban đầu, cá mập được đánh bắt chủ yếu để lấy da và dầu gan để thắp đèn. Phần còn lại của cá mập sẽ được người ta chôn dưới đất.

Tương truyền, vì đói, một người Iceland đã thử vận may của mình và đào thịt cá mập lên. May mắn thay, hóa ra các thành phần có hại cho con người đã bị phân hủy, và thịt không còn độc nữa. Hẳn đó là một thí nghiệm đầy rủi ro, nhưng nó đã thành công.

3 Hákarl được chế biến và có hương vị như thế nào?

Bạn muốn thưởng thức Hákarl và muốn biết thêm về cách chế biến món ăn truyền thống này? Dưới đây là quy trình truyền thống để tạo ra Hákarl.

3.1 Quy trình xử lý Hákarl đúng cách

Đầu tiên thịt cá mập Greenland cần phải trải qua công đoạn xử lý đúng cách trước khi ăn. Nếu không, nó có thể gây độc cho con người. Thịt cá mập Greenland không thể ăn trực tiếp vì chứa nhiều trimethylamine oxide, chất gây ngộ độc cho cả người và chó.

Một điểm cần đặc biệt lưu ý cho mọi người là giống cá mập này không có thận, thế nên amoniac và các chất tương tự sẽ tích tụ trong thịt, do đó việc chế biến đúng cách có vai trò rất quan trọng. Cách duy nhất để chế biến thành thịt có thể ăn được là luộc, phơi khô hoặc lên men trong vài tháng.

3.2 Quy trình chế biến thịt cá mập thối ở Iceland

Cách truyền thống để chuẩn bị Hákarl bao gồm việc làm sạch thịt đúng cách, sau đó loại bỏ những phần không cần thiết. Trước đây, thịt cá mập được đặt trong hố cát hoặc sỏi, nhưng ngày nay người ta thường sử dụng hộp nhựa hơn.

Khi được cất, thịt sẽ được để lên men chậm. Thời gian để thịt trong hộp phụ thuộc vào mùa nào trong năm. Vào mùa hè, thịt thường cần từ 6 đến 7 tuần, còn vào mùa đông thì từ 2 đến 3 tháng.

Sau khi quá trình lên men hoàn tất, thịt sẽ được treo lên các thanh gỗ đặc biệt để phơi khô. Quá trình phơi khô này có thể kéo dài đến 4 tháng, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết ở Iceland. Khi quá trình phơi khô kết thúc, thịt sẽ được lấy ra khỏi nhà kho và (thường) cắt thành từng khối nhỏ trước khi được phục vụ.

3.3 Làm sao để biết Hákarl đã sẵn sàng để ăn?

Các chuyên gia nhận biết khi nào quá trình lên men của Kæstur Hákarl hoàn thành bằng cách ngửi thấy mùi amoniac. Điều này cũng có thể phần nào giúp bạn tưởng tượng được hương vị của Hákarl: vị cá rất mạnh cùng với mùi amoniac rõ rệt. Hương vị của Hákarl khá đắng và hơi chua.

Có thể nói, theo kinh nghiệm du lịch mùi vị mạnh mẽ và đặc biệt của Hákarl không phải dành cho tất cả mọi người. Nó có thể được mô tả là một hương vị “phải thử mới biết”. Nhưng trước đó hẳn bạn phải có gan thử.

3.4 Hákarl có vị như thế nào?

Hương vị của cá mập lên men Iceland chủ yếu đến từ mùi. Nếu bạn nhạy cảm với mùi mạnh, có thể bạn sẽ không thích món này, nhưng nếu bạn là người hâm mộ các loại phô mai nặng mùi và không bận tâm về mùi hương, có thể bạn sẽ rơi vào nhóm thích món cá mập thối Hákarl. Một số người nói rằng “đây là món kinh tởm nhất” họ từng thử, nhưng sau đó lại thử lại và càng ăn, vị giác của họ càng quen với nó, thậm chí cuối cùng còn rất thích. Và còn có những người yêu thích nó ngay từ lần đầu và không thể cưỡng lại được.

Một số phản ứng nổi tiếng:

- Người dẫn chương trình và đầu bếp quá cố Anthony Bourdain đã mô tả Hákarl là “món ăn tệ nhất, kinh tởm và khó chịu nhất” mà ông từng ăn.

- Nhà khảo cổ học Neil Oliver đã nếm thử Hákarl trong chương trình Vikings của BBC khi nghiên cứu chế độ ăn của người Viking. Ông mô tả món này giống như “phô mai xanh nhưng mạnh hơn gấp trăm lần”.

- Trong chương trình The F Word, đầu bếp Gordon Ramsay đã thách thức James May thử ba món “đặc sản” và một trong số đó là Hákarl của Iceland. Trong khi Ramsay không chịu nổi và phải nhổ ra, May lại ăn hết và thậm chí còn đề nghị ăn thêm.

Rất khó để nói trước bạn sẽ thuộc nhóm nào. Hãy thử để biết mình có hợp với Hákarl không nhé.

4 Thưởng thức Hákarl ở đâu tại Iceland?

Hákarl rất dễ tìm thấy ở khắp nơi trên Iceland, từ siêu thị, cửa hàng quà lưu niệm đến một số khách sạn. MIA.vn khuyên bạn nên thử món thịt cá mập Hákarl tại nhà hàng để được trải nghiệm phiên bản ngon chuẩn vị nhất có thể. Những phiên bản Hákarl trong siêu thị dường như không thể sánh bằng hương vị trong nhà hàng, dù chúng vẫn ngon theo cách riêng.

Hákarl thường được nhâm nhi cùng với Brennivin, một loại đồ uống có cồn truyền thống của Iceland. Hầu hết người Iceland đều cho rằng nó làm cho hương vị của Hakarl dễ chịu hơn. Brennivin được làm từ khoai tây lên men và caraway, theo nghĩa đen nó có nghĩa là “rượu cháy”.

Một số địa chỉ gợi ý cho bạn thưởng thức Hákarl tại Iceland:

Icelandic Bar (Islenski Barinn): Ở Reykjavík, bạn sẽ tìm thấy nhiều nhà hàng tuyệt vời có phục vụ Hákarl trong thực đơn. Một trong số đó là Icelandic Bar, thường được mệnh danh là nơi phục vụ món Hákarl ngon nhất ở Reykjavík.

Café Loki: Quán chuyên phục vụ các món ăn truyền thống Iceland tự làm tại thủ đô, là sự lựa chọn của cả người dân địa phương lẫn khách du lịch Iceland.

Viking Village Restaurant (Fjorukrain): Một trong những trải nghiệm bạn không thể bỏ lỡ tại Iceland chính là ăn uống tại nhà hàng Viking tuyệt vời này. Viking Village Restaurant này chỉ cách Reykjavík khoảng 20 phút lái xe.

Nếu bạn đang chuẩn bị một chuyến phiêu lưu đến Iceland, đừng bỏ lỡ cơ hội thử Hákarl, một trải nghiệm ẩm thực thật khó quên. Hy vọng những kinh nghiệm du lịch đã được MIA.vn tổng hợp trên đây sẽ hữu ích cho hành trình của bạn.