Khám phá ngôi chùa An Phú đầy độc đáo từ miểng sành tại Quận 8

1 Vị trí và lịch sử lâu đời của chùa An Phú

- Địa chỉ: số 24 đường Chánh Hưng, phường 10, quận 8

Chùa An Phú nằm gần cầu Chánh Hưng nên khá thuận tiện cho việc tham quan. Không gian xung quanh chùa mang lại cảm giác yên bình giữa lòng thành phố nhộn nhịp. Với khuôn viên rộng 1.500 m², chùa có không gian thoáng đãng, tạo điều kiện lý tưởng cho các hoạt động tâm linh và các lễ hội Phật giáo.

Chùa An Phú được sáng lập vào năm 1847 bởi Hòa thượng Thích Thanh Đức. Ban đầu, ngôi chùa mang phong cách đơn sơ nhưng đã nhanh chóng trở thành một trung tâm sinh hoạt Phật giáo quan trọng của người dân địa phương.

Trong suốt chiều dài lịch sử hơn một thế kỷ, chùa đã chứng kiến nhiều thăng trầm. Đặc biệt, vào giai đoạn cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, chùa từng xuống cấp trầm trọng và gần như bị bỏ hoang. Tuy nhiên, nhờ sự tận tâm của các thế hệ trụ trì, ngôi chùa đã được khôi phục và phát triển không ngừng.

Cột mốc quan trọng trong lịch sử chùa An Phú bắt đầu từ năm 1960, khi Hòa thượng Thích Từ Bạch – một cao tăng thuộc dòng Lâm Tế Chánh tông đời thứ 41 tiếp quản ngôi chùa. Hòa thượng Thích Từ Bạch đã cống hiến cả cuộc đời mình để khôi phục và phát triển chùa.

Dưới sự dẫn dắt của ngài, từ năm 1961 đến năm 1999, chùa An Phú được thiết kế lại toàn diện. Các công trình trong khuôn viên chùa được xây dựng và trang trí bằng miểng sành sứ – một đặc trưng độc đáo chưa từng có trong kiến trúc Phật giáo tại Việt Nam.

Sau khi Hòa thượng Thích Từ Bạch viên tịch, Thượng tọa Thích Hiển Đức đã tiếp tục công cuộc gìn giữ và phát triển chùa An Phú. Vào ngày 25-4-1998, Thượng tọa đã khởi công một đợt trùng tu lớn, kéo dài gần một năm và tổ chức lễ khánh thành vào ngày 01-4-1999. Lễ khánh thành có sự chứng minh của Hòa thượng Thích Hiển Pháp, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Trong quá trình trùng tu, chùa còn nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia như kiến trúc sư Nguyễn Văn Lụa và giáo sư Huỳnh Chánh Thiên, giúp đảm bảo các công trình vừa giữ được nét cổ kính truyền thống, vừa đảm bảo sự bền vững hiện đại.

Xem thêm: Cẩm nang du lịch Sài Gòn với 24 địa điểm nổi tiếng

2 Kiến trúc độc đáo và điểm nhấn nổi bật của chùa An Phú

2.1 Chùa được làm từ miểng sành sứ

Điểm đặc biệt nhất của chùa An Phú chính là toàn bộ công trình được trang trí bằng miểng sành sứ từ những chén bát, đĩa, ấm trà bị vỡ. Những mảnh sành sứ này được thu mua từ nhiều nơi và ghép lại thành những họa tiết mang ý nghĩa sâu sắc của Phật giáo như tượng Bồ Tát Di Lặc, tượng Bồ Tát Quán Thế Âm, hoa văn hoa sen, biểu tượng chữ Vạn… Từ năm 1961 đến 2014, chùa đã sử dụng hơn 30 tấn sành sứ phế liệu và thực hiện trên diện tích 3.886 m² với khoảng 20.000 ngày công lao động.

Việc sử dụng miểng sành sứ không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn hàm chứa triết lý sâu sắc. Trong Phật giáo, những mảnh sành vỡ tượng trưng cho sự tái sinh và đổi mới. Những gì tưởng chừng vô dụng đều có thể được tái tạo thành một tác phẩm nghệ thuật cũng như con người có thể vượt qua khó khăn, làm mới cuộc sống để đạt đến sự thanh thản và an lành.

Chùa An Phú là minh chứng cho sự sáng tạo không giới hạn, biến các vật liệu tưởng chừng như phế thải thành một kiệt tác mang tính nghệ thuật và tâm linh cao. Công trình này cũng thể hiện lòng kiên nhẫn và tâm huyết của chư Tăng Ni, Phật tử trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa.

2.2 Kiến trúc Cổ Lầu

Kiến trúc cổ lầu là một trong những nét đặc trưng tạo nên vẻ đẹp độc đáo của chùa An Phú. Cổ lầu thường được thiết kế với các tầng mái chồng lên nhau, thể hiện sự uy nghiêm, thanh thoát và gần gũi với thiên nhiên. Tại chùa An Phú, kiểu kiến trúc này được thể hiện qua các công trình chính như tam quan, chính điện và các khu thờ phụng khác.

Cổng tam quan của chùa được xây dựng theo phong cách cổ lầu truyền thống, gồm ba lối đi tượng trưng cho Tam Giới (Dục Giới, Sắc Giới, Vô Sắc Giới). Phía trên cổng là tượng Tam Thế Phật, đại diện cho ba thời quá khứ, hiện tại và tương lai.

Toàn bộ cổng tam quan được trang trí bằng miểng sành, tạo nên những hoa văn, hình tượng Phật giáo đầy sinh động. Các họa tiết này không chỉ tăng tính thẩm mỹ mà còn thể hiện sự hòa hợp giữa nghệ thuật và tâm linh.

Chính điện là trung tâm của chùa được xây dựng theo hình dạng một bảo tháp hình chữ nhật, tượng trưng cho núi Tu Di trong kinh Phật. Núi Tu Di được coi là trung tâm của vũ trụ, nơi hội tụ các tầng trời và địa ngục, thể hiện sự kết nối giữa thế giới vật chất và tâm linh.

Kiến trúc của chính điện nổi bật với các tầng mái chồng lên nhau, được thiết kế công phu và trang trí bằng miểng sành. Các tầng mái được nâng đỡ bởi hình tượng chim thần Garuda, thể hiện sự bảo vệ và che chở.

Bên trong chính điện, bốn pho tượng Phật Thích Ca lớn được đặt quay về bốn hướng, tượng trưng cho sự phổ độ chúng sinh khắp nơi. Sau lưng Đức Phật, một cây bồ đề tỏa bóng ra bốn phía, biểu trưng cho trí tuệ và sự giác ngộ.

3 Kỷ lục độc đáo tại chùa An Phú

Theo tìm hiểu của MIA.vn, chùa An Phú không chỉ nổi tiếng với lối kiến trúc độc đáo làm từ miểng sành sứ mà còn được ghi nhận là nơi xác lập nhiều kỷ lục ấn tượng. Những kỷ lục này đã góp phần khẳng định giá trị văn hóa và tâm linh đặc biệt của ngôi chùa, biến nơi đây thành điểm đến đáng chú ý tại TP. Hồ Chí Minh.

Vào ngày 30-11-2007, Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam (VietKings) chính thức công nhận chùa An Phú là ngôi chùa được tạo tác bằng miểng sành nhiều nhất Việt Nam. Điều này không chỉ đánh dấu sự sáng tạo vượt bậc trong kiến trúc mà còn là minh chứng cho sự lao động kiên nhẫn, tâm huyết của chư Tăng, Ni và Phật tử trong nhiều năm.

Chùa An Phú còn được biết đến với hai cặp nến lớn xác lập kỷ lục tại Việt Nam. Những cặp nến này không chỉ là vật phẩm cúng dường mà còn là tác phẩm nghệ thuật được chế tác công phu.

Cặp nến đầu tiên được chế tác bởi Thượng tọa Thích Hiển Chơn, Phó Trụ trì chùa An Phú. Cặp nến này có các đặc điểm ấn tượng:

- Trọng lượng: 1.800 kg mỗi cây.

- Chiều cao: 3,4 m.

- Họa tiết: Trên thân nến được chạm trổ hình rồng uốn lượn từ chân đến đỉnh, biểu tượng cho sự uy nghiêm và sức mạnh. Phần đế nến khắc hình Ngũ Long Chầu Đăng (năm con rồng chầu nến), tạo nên vẻ đẹp vừa thanh tao, vừa mạnh mẽ.

Ngày 02-02-2005, Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam chính thức công nhận cặp nến này là cặp nến cao và nặng nhất Việt Nam.

Không dừng lại ở thành công ban đầu, Thượng tọa Thích Hiển Chơn tiếp tục chế tác một cặp nến khác vào năm 2005, với kích thước vượt trội:

- Trọng lượng: 2.100 kg mỗi cây, nặng hơn cặp nến trước 300 kg.

- Chiều cao: 3,83m, cao hơn cặp nến trước 0,43 m.

- Họa tiết: Tương tự cặp nến đầu tiên, nhưng được chế tác tinh xảo hơn, mang vẻ đẹp uy nghi và sống động.

Ngày 02-01-2006, cặp nến thứ hai đã phá vỡ kỷ lục trước đó, được công nhận là cặp nến cao và nặng nhất Việt Nam. Hiện nay, cặp nến này vẫn được bảo quản cẩn thận tại chùa An Phú, trở thành một biểu tượng đặc sắc của ngôi chùa.

Chùa An Phú Quận 8 không chỉ là một ngôi chùa cổ kính với hơn 150 năm tuổi đời mà còn là một công trình kiến trúc độc đáo, phản ánh giá trị văn hóa, tâm linh và lịch sử lâu đời. Với sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật ghép miểng sành, không gian thờ phụng trang nghiêm và các kỷ lục đáng nể, chùa An Phú thực sự là một điểm đến không thể bỏ qua khi ghé thăm TP. Hồ Chí Minh. Nếu có thời gian, bạn hãy đến đây trải nghiệm và đừng quên theo dõi Cẩm nang du lịch MIA.vn để biết thêm nhiều điểm đến hấp dẫn khác.