Chùa Sùng Khánh Hà Giang - Bảo vật quốc gia nơi vùng biên viễn

1Định vị chính xác tọa độ của Chùa Sùng Khánh Hà Giang

Địa chỉ: thôn Làng Nùng, xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang

Là một trong những điểm du lịch tâm linh nổi tiếng tại Hà Giang, thế nên trong hành trình Du lịch Vị Xuyên – Hà Giang, bạn có thể kết hợp ghé đến vãn cảnh chùa. Chùa tọa lạc tại vị thế khá đẹp với dáng lưng tựa núi thấp, mặt quay về hướng Đông. 

Xem thêm: Lên Cửa khẩu Săm Pun Hà Giang, chiêm ngắm sự hùng vĩ của đất trời

Chùa vinh dự được Thủ tướng chính phủ công nhận là một trong những Bảo vật quốc gia, đồng thời mang nhiều giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa của vùng đất từng một thời là “lò vôi lịch sử”, chứng kiến bao chiến công oai hùng lẫm liệt của cha ông ngày trước.

2 Bạn có thể di chuyển đến Chùa Sùng Khánh Hà Giang bằng những loại phương tiện nào là hợp lý?

Chùa Sùng Khánh nằm cách trung tâm thị trấn Vị Xuyên khoảng độ 11km về phía Đông Bắc, cách thành phố Hà Giang tầm 9km về phía Tây Nam. Nếu di chuyển từ trung tâm thành phố, bạn sẽ phải vượt qua 9km đường đồi để có thể đến được chùa. Vốn là nơi sở hữu địa thế tương đối hiểm trở với những đoạn đường đèo quanh co cùng những khúc cua bất ngờ, thế nên mảnh đất Hà Giang là một thử thách thật sự đối với mọi người, kể cả những ai có tay lái cứng.  

Trong hành trình khám phá Hà Giang, bạn có thể lựa chọn xe máy hoặc xe ô tô làm phương tiện di chuyển chính trong suốt chuyến đi. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm đi Hà Giang tự túc của MIA.vn, bạn nên lựa chọn xe máy để có thể chủ động hơn về mặt thời gian.

Hiện nay ở trung tâm thành phố Hà Giang có nhiều những cửa hàng khai thác dịch vụ cho thuê xe máy và mang xe đến tận khách sạn bạn đang lưu trú. Giá cho mỗi ngày thuê xe dao động từ 180.000 VNĐ (đối với xe số) và từ 550.000 VNĐ đến 600.000 VNĐ / ngày (đối với xe côn). Bạn chỉ việc liên hệ trước với những chủ cửa hàng xe, thông báo ngày giờ nhận xe và địa chỉ khách sạn là họ sẽ mang xe đến tận nơi, quá tiện lợi đúng không nè?

Lưu ý rằng nếu có ý định khám phá Hà Giang bằng xe máy, bạn nên chuẩn bị trước các loại giấy tờ tùy thân như chứng minh nhân dân / căn cước công dân, giấy phép lái xe. Ngoài ra, trong suốt hành trình, bạn phải cực kỳ cẩn thận, tuân thủ tín hiệu giao thông bởi đường xá tại Hà Giang tương đối khó nhằn với những đoạn đường đèo quanh co.

3Chùa Sùng Khánh Hà Giang – Vị chứng nhân của thời đại

Chùa Sùng Khánh Hà Giang là nơi gắn liền với lịch sử cũng như hệ tư tưởng Phật giáo trong hai thời đại Lý – Trần ngày trước. Chùa chính thức được khởi công xây dựng vào tháng Giêng năm 1356 bởi chú Phụ Đạo (tù trưởng) Nguyễn Ấn. Sau đó, vào năm 1367, một viên tướng nhà Trần bấy giờ là Tạ Thúc Ngao khi đi kinh lý qua đây đã nhờ soạn bài minh khắc trên bia đá. Nội dung của bài đã đề cập nơi người chủ xướng lập chùa Sùng Khánh ngày trước: đó là một Phụ đạo họ Nguyễn, người quản lĩnh vùng đất này. Người đó chính là Nguyễn Ấn. 

Sau đó, vào tháng Tám năm 1707, khi quan Phó tuần phủ đồn Hà Giang là Nguyễn Văn Trân đi ngang qua đã vận động quyên góp, sau đó cho đúc một quả chuông lớn treo ở chùa. Trên chuông có khắc một bài minh hàm chứa ýn ghĩa và giá trị nhân văn sâu sắc, chủ yếu nhắc nhớ đồng bảo dân tộc đoàn kết, chăm lo sản xuất và giữ vững bờ cõi nước nhà.

Ít ai biết rằng, Chùa Sùng Khánh Hà Giang đã trải qua nhiều lần đổ nát, khiến cho tượng Phật và đồ thờ tự trong chùa cũng bị mai một ít nhiều. Duy chỉ có hai tấm bia đá và một quả chuông đồng là trường tồn mãi với tháng năm. Điểm nổi bật nhất của chùa chính là tấm bia đá được dựng dưới thời vua Trần Dụ Tông, tức năm 1367. Bia được đặt tương xứng trên một tấm lưng rùa đá với phần trán được bao bọc trong băng trang trí độc đáo hình cánh cung.

Năm 1989, chùa chính thức được xây dựng lại trên nền chùa cũ. Và vào năm 1993, Chùa Sùng Khánh Hà Giang vinh dự được xếp hạng di tích lịch sử. Và đến năm 1999, chùa chính thức được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia, đồng thời trở thành chốn linh thiêng của vùng đất biên viễn.

4Những nét nổi bật nơi Chùa Sùng Khánh

4.1 Chùa Sùng Khánh Hà Giang – Ngôi chùa có diện tích khiêm tốn

Tuy có bề dày lịch sử ấn tượng là thế, ấy vậy mà Chùa Sùng Khánh Hà Giang lại sở hữu diện tích tương đối khiêm tốn, chỉ vỏn vẹn khoảng chừng 26m2 mà thôi. Chùa được xây dựng trên một vùng đất có địa thế thuận lợi với lưng tựa vào núi, mặt quay về hướng Đông. 

Phía trước chùa là cánh đồng mênh mông cùng dòng suối Thích Bích chảy qua làm yếu tố minh đường. Trong khi đó, hai bên trái phải của chùa là hai ngọn núi theo thế rồng chầu, hổ phục và phía xa là dòng sông Lô uốn mình quanh co tựa tấm lụa đào mềm mại. 

Ngay từ khoảnh khắc đầu tiên bước vào chùa, bạn sẽ ngay lập tức nhìn thấy khu vực bệ thờ với hình ảnh bức tranh Phật bà Quan Âm được trưng bày trang trọng. Bên trái bệ thờ là tấm bia đá có giá trị to lớn, đồng thời là di sản quý mà chùa lưu giữ, cũng là nơi ghi nhớ công lao của những ai có công xây dựng chùa ngày trước.

4.2 Chùa Sùng Khánh với kiến trúc giản đơn hiếm thấy

Chùa Sùng Khánh Hà Giang là một trong những công trình thờ Phật được xây dựng từ đời Lý Trần trên miền thượng du, sở hữu lối kiến trúc đơn giản hiếm có. Vốn trước kia, chùa được xây từ gỗ và lợp mái lá. Tuy nhiên, trai qua bao thăng trầm của thời gian, chùa đã chịu cảnh đổ nát. Chỉ có sau này, chùa mới được trùng tu lại theo dáng hình chữ Nhất. Điểm đặc biệt cùa Chùa Sùng Khánh Hà Giang là chỉ có vỏn vẹn một gian chánh điện cao 4.3mét với một cửa chính, hai cửa phủ, phần mái lợp ngói và xung quanh là tường gạch bao quanh.

4.3 Quả chuông đồng và bia đá thời Trần nơi chùa Sùng Khánh – Những bảo vật vô giá 

Trước kia, chùa Sùng Khánh không có tượng Phật mà chỉ có vỏn vẹn một bàn thờ cùng hai bia đá từ hai thời Trần, Lê. Nổi bật nhất ở chùa chính là quả chuông đồng lớn được đúc vào thời Lê, đồng thời là bảo vật quốc gia có giá trị và ý nghĩa to lớn. Chuông đồng cao gần 1 mét, rộng khoảng 0,67 mét, được đúc vào năm 1705 thời Hậu Lê. Trên thân chuông là những hình ảnh điêu khắc mang đậm dấu ấn của kỹ thuật điêu khắc và đúc đồng ngày trước.

Trong khi đó, bia đá tại chùa được dựng lên dưới thời Nhà Trần trên một mai rùa có bề dày 10,5cm, cao 90cm và ngang 47cm. Ngoài bái minh, bia đá còn được khắc những hoa văn tinh xảo với hình ảnh Phật, tòa sen cùng hình ảnh rồng chầu và đầu rồng nữa.

5Chùa Sùng Khánh Hà Giang – Nơi tổ chức những lễ hội đặc sắc

Hàng năm cứ vào những đầu năm mới, bà con dân tộc các vùng lân cận lại cùng nhau nô nức về Chùa Sùng Khánh Hà Giang để vui xuân, tổ chức những Lễ hội mùa xuân Hà Giang. Đặc biệt, cứ vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch, chùa lại tổ chức Lễ hội Lồng Tồng của người Tày. Đây là dịp để tạ ơn trời đất, thần Nông, thần Phục Hy, Thành hoàng làng bàn, đồng thời mở mùa gieo trồng mới cùng một năm mưa thuận gió hòa, cuộc sống yên lành, ấm no.

Có thể thấy, Chùa Sùng Khánh Hà Giang là một điểm du lịch tâm linh có ý nghĩa to lớn trên mảnh đất Vị Xuyên anh hùng. Dẫu trải qua bao biến cố thăng trầm của thời đại, mặc cho mưa bom bão đạn của những năm tháng chiến tranh thì chùa vẫn oai linh đứng vững, vẫn gìn giữ được những báu vật có ý nghĩa lịch sử, văn hóa từ ngàn xưa. Trong hành trình khám phá Hà Giang, nếu có cơ hội, đừng bỏ lỡ cơ hội được vãn cảnh chùa Sùng Khánh bạn nhé.