Không phải ai cũng biết, giữa Đà Lạt mờ sương và dày đặc biệt thự cổ, lại có một nơi im lìm như bước ra từ giấc mộng cũ. Người ta nhớ biệt điện Trần Lệ Xuân, nhớ Dinh Bảo Đại, nhắc Lăng Nguyễn Hữu Hào, còn Dinh tỉnh trưởng thì âm thầm đứng đó, lặng lẽ mà cổ kính.

Từ khoảng năm 1910, trên vùng đất cao hơn 1.500 mét so với mực nước biển, một công trình bề thế đã được dựng nên: Đó chính là Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt. Đây là một trong những biểu tượng sớm nhất đánh dấu bước đi đầu tiên trong hành trình 130 năm hình thành và phát triển của Đà Lạt.

Tòa dinh xưa từng là nơi làm việc của vị đứng đầu tỉnh Lâm Viên thuở ấy. Hơn một thế kỷ trôi qua, nơi đây đã chuyển mình thành Trung tâm Văn hóa tỉnh Lâm Đồng. Nhưng linh hồn lịch sử thì vẫn còn nguyên vẹn.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 2

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt tọa lạc trên ngọn đồi cao. Ảnh: Gia Bình

Tòa dinh nằm trọn trên khu đồi rộng 4,43ha, theo quy hoạch chi tiết trung tâm Hòa Bình. Công trình chỉ chiếm 10% mật độ xây dựng. Từ đây, khách du lịch Đà Lạt có thể nhìn ra hồ Xuân Hương hoặc ngắm núi Lang Biang xa mờ trong sương sớm. Không chỉ mang dáng vẻ uy nghi, Dinh tỉnh trưởng còn là điểm đến của nhiều người mê nhiếp ảnh, bởi quanh đó là rừng cây cổ thụ tỏa bóng mát, bình yên và hoài niệm.

• Địa chỉ: 1 Lý Tự Trọng, Phường 1, TP. Đà Lạt

• Địa điểm này mở cửa từ thứ Hai đến thứ Bảy

• Thời gian: 7 giờ 30 sáng đến 5 giờ chiều

• Vé vào cổng: Hoàn toàn miễn phí

Giữa trung tâm Đà Lạt, chỉ cách chợ chính khoảng vài bước chân, Dinh Tỉnh Trưởng hiện diện lặng lẽ như một trang sách cổ chưa ai lật giở. Từ bất cứ con đường lớn nào trong thành phố, bạn cũng có thể dễ dàng xác định vị trí nơi đây thông qua ứng dụng bản đồ trực tuyến.

Theo kinh nghiệm du lịch xe máy và ô tô đều thích hợp để đưa bạn đến trước cổng Dinh. Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm đơn giản trên Google Maps, con dốc đưa bạn vào miền hoài niệm đã hiện ra trước mắt.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 3

Lối vào dinh tham quan. Ảnh: Gia Bình

Tọa lạc ở cuối con đường Lý Tự Trọng, chỉ vài chục bước từ chợ trung tâm, Dinh tỉnh trưởng nằm trên đỉnh đồi cao, ôm lấy phố thị dưới chân. Hơn 110 năm trước, nơi đây từng là tư dinh của Thị trưởng Đà Lạt kiêm Tỉnh trưởng Tuyên Đức. Người Pháp chọn vị trí này không chỉ vì tiện lợi mà vì tầm nhìn chiến lược.

Trong Tết Mậu Thân 1969, nơi này là một trong những mục tiêu quân sự quan trọng. Sau 1975, công trình lần lượt chuyển mình: trở thành thành Cung thiếu nhi, rồi Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng. Nhưng từ năm 1999, dinh thự lặng lẽ rơi vào hoang phế. Mãi đến 2014, nó mới được chỉnh trang lại, đón khách trong khuôn khổ Festival Hoa Đà Lạt.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 4

Nhiều cây cổ thụ trăm năm tuổi nằm trên ngọn đồi của Dinh tỉnh trưởng như chứng nhân lịch sử. Ảnh: Võ Tùng

Bên trong dinh có hơn 1.000 kỷ vật đang được trưng bày. Chúng kể lại câu chuyện của thành phố này, từ đời sống thường nhật đến nét văn hóa một thời. Hiện vật được chia theo các chủ đề như “Nguyên quán”, “Âm trầm”, “Ngược sáng”, “Khoảng lặng”, “Thời ấy”, “Tìm lại”. Đó chính là từng lát cắt văn hóa của Đà Lạt xưa, góp phần tạo nên chân dung tinh thần của thành phố hiện nay.

Hiện nay, Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật Lâm Đồng tiếp quản và sử dụng tòa dinh. Khách ghé thăm không chỉ được dạo chơi giữa không gian kiến trúc cổ mà còn có thể khám phá một phần ký ức của thành phố sương mù.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 5

Hơn 1.000 hiện vật đang được trưng bày ngay trong Dinh tỉnh trưởng. Ảnh: Gia Bình

Dinh tỉnh trưởng có mặt bằng vuông vức, khuôn viên rộng lớn, phủ xanh bởi hàng cây cổ thụ trăm năm tuổi. Kiến trúc đậm chất Pháp cuối thế kỷ XIX, đặc trưng bởi gam tường vàng nhạt và những ô cửa xanh biếc. Tòa nhà cao hai tầng, bậc tam cấp đối xứng hai bên, cửa lớn mở hướng bốn phía: Bắc nhìn núi Langbiang, Đông trông xuống hồ, Tây ngắm đồi ấp Mỹ Lỗ, Nam dõi về chợ.

Dù dấu tích thời gian hằn trên từng bức tường, dù rêu phong phủ kín bậc thang, nhưng vẻ cổ kính của dinh vẫn chưa từng phai. Vẻ đẹp ấy không lộng lẫy, nhưng vững vàng như một nhân chứng cho những ký ức xa xưa.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 6

Dinh mang đậm nét kiến trúc Pháp. Ảnh: Võ Tùng

Dinh tỉnh trưởng không chỉ là công trình, mà còn là một phần ký ức phố núi. Trong khuôn viên, bạn sẽ dễ bắt gặp xe đạp cũ phủ sơn màu, chiếc xích đu đơn sơ, ngôi nhà gỗ trên cây cổ thụ. Những dấu vết xưa cũ ấy khiến lòng người như buồn bâng khuâng, một nỗi buồn thật nhẹ.

MIA.vn khuyên bạn khi đến đây nên tận hưởng bầu không khí trong lành, cỏ cây xanh mát, tiếng gió nhẹ qua tán lá già. Ở Dinh tỉnh trưởng, bạn có thể ngồi bên bậc thềm đá, tựa lưng vào tường vàng, để lắng nghe Đà Lạt kể chuyện bằng cách riêng của nó.

Mỗi một góc nhỏ đều là một khung hình nên thơ: căn phòng bảo vệ cũ, gốc cây già xù xì, chiếc cầu thang dẫn lên tầng hai… Nếu chọn phong cách retro hay vintage, bạn sẽ thấy mình như đang sống trong một thước phim cũ của Pháp.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 7

Đây cũng là địa chỉ check-in đẹp ấn tượng mà khách du lịch Đà Lạt không nên bỏ lỡ. Ảnh: @daovanlong97

Đà Lạt có những điểm đến rực rỡ. Nhưng nếu bạn muốn tìm chút lặng thầm, chút thời gian không trôi đi vội vã, hãy đến Dinh tỉnh trưởng. Không đông đúc, không xô bồ. Chỉ là một khoảng trời cũ kỹ mà thanh sạch. Ở đó, Đà Lạt xưa vẫn còn hiện hữu, đẹp một cách dịu dàng và trầm mặc.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 8

Không gian mang nét hoài cổ rất riêng. Ảnh:@16th5__

Đứng trước mặt tiền, ta thấy hai nhánh cầu thang dẫn lên xuống đều nhau, bên trên là cột cờ vươn thẳng, đầy uy nghi. Có thể đây là hướng đông. Phía trái, một khoảng sân mở rộng (terrace) có vẻ dành cho những bữa ăn ngoài trời của gia đình tỉnh trưởng, quay mặt về thị xã Đà Lạt, có thể là hướng nam. Căn dinh gồm ba tầng: Tầng trệt dùng cho bếp núc, tầng hai là không gian nghỉ ngơi. Dưới cùng là tầng hầm, nơi chứa thực phẩm, rượu và cũng có thể là nơi trú ẩn khi chiến sự xảy ra.

Lối sau dinh quay về hướng tây. Xe cộ thường đỗ tại đây, dành cho quan khách và người nhà tỉnh trưởng. Bản vẽ tầng hai hé lộ những phòng ngủ chính, mỗi phòng đều có balcon. Đó là khu vực kết nối với hai cầu thang chính.

Lối vào chính giờ đây trơ trụi, mái ngói đã bị cuốn đi đâu mất. Các bức tường được dựng bằng đá tổ ong, công trình đầy tỉ mỉ và kiên cố. Đây vừa là một nơi ở, vừa là biểu tượng kiến trúc thời kỳ ấy.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 9

Bản vẽ tầng 2 Dinh tỉnh trưởng. Ảnh: muctimsonden

Không gian “Nguyên quán” hiện lên với hàng trăm vật dụng tưởng như bình thường: từ điếu thuốc lào, bình vôi, bát đồng, áo dài cho đến máy khâu, mâm đồng... Tất cả từng theo chân người miền ngoài (Hà Nội, Hà Đông, Huế) và cả người Quảng, người Bình, người Pháp, vào cao nguyên này đầu thế kỷ XX. Họ không chỉ mang theo hành lý, mà còn cả thói quen sống, nghề nghiệp, tri thức, những phần tử nền móng tạo nên bản sắc văn hóa Đà Lạt.

Ở “Âm trầm”, người xem như bước vào một thế giới vang vọng tiếng nhạc cổ. Máy đĩa than, radio, băng nhạc cũ từ quốc tế đến nội địa vẫn còn nguyên, được gìn giữ bởi những con người trân quý kỷ niệm.

Phòng “Ngược sáng” lưu giữ hình ảnh và cảm xúc. Tác phẩm của các nhiếp ảnh gia như Nguyễn Bá Mậu, Trần Văn Châu, Đặng Văn Thông… vẫn truyền tải một Đà Lạt nguyên sơ, chân thật qua từng khung hình. Mỗi bức ảnh là một mảnh thời gian bất tử.

Ở một góc khác, có cây đàn của Nguyễn Ánh 9, bộ bàn ghế nơi Trịnh Công Sơn từng ngồi cùng Khánh Ly và bạn bè tại Cà phê Tùng, và cả những bản nhạc của đôi Lê Uyên - Phương. Không gian như có hơi thở, thì thầm với người xem bằng âm thanh câm lặng của kỷ niệm.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 10

Bộ bàn ghế nhạc sĩ Trịnh Công Sơn từng dùng. Ảnh: Nguyễn Văn Mỹ

Ở đây còn có những hiện vật từng thuộc về những con người đã khắc tên mình vào lịch sử Đà Lạt: tủ sách của học giả Nguyễn Bạt Tụy, tủ quần áo của gia đình Võ Quang Tiềm (một doanh nhân đất Đà Lạt xưa), bộ sưu tập của cụ Nguyễn Văn Bồng (người đầu tiên đưa giống rau hoa từ Bắc vào cao nguyên), nhà Đà Lạt học Lê Phỉ (hiệu trưởng trường Việt Anh, đồng sáng lập Hướng đạo sinh Đà Lạt)...

Những vật dụng khác cũng khiến người ta ngừng bước suy tư: ống nghiệm đầu tiên chế vaccine tại Viện Pasteur Đà Lạt, bộ đồ nghề của tiệm vàng lớn nhất thành phố/ Ngoài ra còn có chiếc loa báo động máy bay thời Pháp, những món nội thất đầu tiên của khách sạn Palace từ năm 1922... tất cả chúng đều được hiến tặng. Không chỉ người dân Đà Lạt hôm nay mà cả những gia đình đã rời xa, trong hay ngoài nước, đều chung tay lưu giữ ký ức. Mỗi hiện vật, là một lời thầm thì tình yêu với Đà Lạt xưa.

Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt: Dấu ấn dẫn lối đến miền ký ức 11

Nhiều kỷ vật về Đà Lạt xưa cũng được tái hiện. Ảnh: Nguyễn Văn Mỹ

Đà Lạt có những điểm đến rực rỡ. Nhưng nếu bạn muốn tìm chút lặng thầm, chút thời gian không trôi đi vội vã, hãy đến Dinh tỉnh trưởng. Không đông đúc, không xô bồ, đây chỉ là một khoảng trời cũ kỹ mà thanh sạch. Hãy cùng MIA.vn xách balo lên và ghé thăm một Đà Lạt dịu dàng và trầm mặc nhé.