Du lịch bền vững là gì? Xu hướng du lịch bền vững ở Việt Nam

1 Du lịch bền vững là gì?

Du lịch bền vững (sustainable tourism) là một phương pháp du lịch có trách nhiệm, nhằm bảo vệ môi trường, bảo tồn các nền văn hóa địa phương và hỗ trợ cộng đồng. Nguồn gốc của hiện tượng xuất phát từ những năm 1980 và sự phát triển của nó bám theo sát khái niệm “phát triển bền vững (sustainable development)”, được định nghĩa lần đầu tiên trong “Báo cáo Brundtland” của Liên Hợp Quốc vào năm 1987. Một bước tiến quan trọng khác là Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất tại Rio de Janeiro vào năm 1992.

Những năm 2000 đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của loại hình du lịch này, với sự mở rộng của các nhãn hiệu bền vững đầu tiên sang lĩnh vực du lịch (Ecolabel, 2003), các nghiên cứu quy mô lớn đầu tiên về những khía cạnh của hiện tượng du lịch bền vững trên quy mô quốc tế, và sự khởi đầu hợp tác giữa các tổ chức khác nhau, như WTO, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc và Hiệp hội Du lịch Sinh thái Quốc tế để thúc đẩy và lan truyền du lịch bền vững.

2 Du lịch có trách nhiệm và du lịch bền vững

2.1 Tầm quan trọng của du lịch có trách nhiệm

Hình thức du lịch bền vững dựa trên một số nguyên tắc cơ bản, như trách nhiệm môi trường, có nghĩa là giảm thiểu tác động sinh thái và bảo vệ các tài nguyên thiên nhiên của những nơi chúng ta đến thăm. Không chỉ vậy, du lịch bền vững còn có nghĩa là thực hiện những hành vi có tác động tích cực đối với các cộng đồng mà chúng ta đến thăm từ góc độ văn hóa xã hội và kinh tế.

Bảo vệ di sản nghệ thuật, văn hóa và truyền thống là một khía cạnh quan trọng khác của hình thức du lịch bền vững, khuyến khích bảo tồn các di tích và truyền thống địa phương. Ngoài ra bạn cũng không nên quên yếu tố kinh tế: thay đổi cách tiếp cận du lịch cũng có nghĩa là đưa ra các lựa chọn có ảnh hưởng đến nền kinh tế địa phương, nhưng luôn hướng đến sự bền vững lâu dài.

2.2 Sự khác biệt giữa du lịch có trách nhiệm và du lịch bền vững

Du lịch có trách nhiệm và du lịch bền vững được nhiều người coi là đồng nghĩa, nhưng ban đầu, hai thuật ngữ này chỉ các khái niệm khác nhau. Du lịch có trách nhiệm liên quan nhiều hơn đến khía cạnh xã hội và đạo đức, trong khi du lịch bền vững đòi hỏi phải xem xét kỹ hơn tác động môi trường: các vấn đề bao gồm ô nhiễm và suy thoái môi trường có thể liên quan đến du lịch.

3 Lợi ích và các hình thức du lịch bền vững

3.1 Lợi ích không tưởng của du lịch bền vững

Du lịch bền vững là yếu tố cần thiết nếu chúng ta muốn tránh làm tổn hại đến tài nguyên của hành tinh và cư dân của nó. Một số lợi ích quan trọng có thể kể đến như:

- Góp phần bảo vệ môi trường bằng cách thúc đẩy bảo vệ các hệ sinh thái quý giá.

- Khuyến khích sự tham gia và phát triển của các cộng đồng địa phương, tạo ra cơ hội kinh tế và bảo tồn bản sắc văn hóa.

- Thúc đẩy lối sống bền vững trong một lĩnh vực, đó là du lịch, đóng vai trò chiến lược trong việc đạt được các mục tiêu bền vững toàn cầu.

- Đóng góp vào việc tạo ra cơ hội việc làm mới.

- Đảm bảo những trải nghiệm du lịch chân thực và ý nghĩa.

3.2 Các hình thức du lịch bền vững khác nhau

Triết lý du lịch bền vững có thể bao gồm nhiều hình thức khác nhau, những cách tiếp cận này không nhất thiết phải tách biệt. Chuyến đi du lịch bền vững hoàn hảo có thể thực sự được hình thành bằng cách kết hợp nhiều hơn một trong các cách tiếp cận dưới đây:

Du lịch tự nhiên: Tập trung vào việc khám phá thiên nhiên và các hệ sinh thái.

Du lịch cảm xúc: Cải thiện các trải nghiệm và kết nối cảm xúc.

Du lịch ẩm thực và rượu vang: Khám phá văn hóa ẩm thực và sản phẩm địa phương.

Du lịch trải nghiệm: Tham gia vào các hoạt động văn hóa và truyền thống.

Du lịch cộng đồng: Tham gia và hỗ trợ trực tiếp các cộng đồng chủ nhà.

Du lịch gần: Khám phá những địa điểm đẹp gần đó, giảm thiểu di chuyển.

Du lịch tham gia: Tham gia tích cực vào các dự án phát triển bền vững.

Du lịch sinh thái: Du lịch bền vững trong môi trường tự nhiên.

Du lịch chậm: Du lịch chậm hơn, ưu tiên chất lượng trải nghiệm.

3.3 Du lịch bền vững có nghĩa là gì trong thực tế?

Danh sách các cách đi du lịch bền vững là vô tận và bắt đầu từ việc chọn điểm đến. Du lịch bằng máy bay qua nhiều dặm đường xa xôi có tác động lớn đến bầu khí quyển của chúng ta; thế nên bạn có thể quyết định ưu tiên các điểm đến gần hoặc với các chuyến đi dưới 700 km, hãy chọn phương tiện giao thông thân thiện với môi trường hơn.

Càng tốt hơn nếu những điểm đến này ít được biết đến, để sự hiện diện của chúng ta sẽ tác động tích cực đến nền kinh tế địa phương. Nên tránh kỳ nghỉ trọn gói (all inclusive), bởi du lịch có trách nhiệm xã hội cũng có nghĩa là rời khỏi khách sạn và khám phá các nhà hàng, quán bar và quán cà phê của người dân địa phương.

Hoặc theo kinh nghiệm du lịch bạn cũng có thể quyết định đi vào mùa thấp điểm, khi lượng khách ít hơn và giá cả giảm. Khi đến nơi, tốt nhất là mua và sử dụng các sản phẩm và dịch vụ địa phương. Tôn trọng các cộng đồng bản địa là rất quan trọng: điều này có nghĩa là chấp nhận các tập quán văn hóa và tôn giáo, ví dụ như luôn xin phép trước khi chụp ảnh người dân hoặc ở những nơi được coi là linh thiêng.

Tiếp theo, nhớ nghiên cứu trước về các loài động vật và thực vật bảo vệ tại điểm đến có thể giúp bạn đối xử cẩn thận với hệ sinh thái địa phương. Tránh các buổi biểu diễn động vật nếu chúng đi kèm với sự ngược đãi. Khi mua quà lưu niệm, hãy tránh các sản phẩm từ động vật và thực vật nguy cấp và các di sản văn hóa bảo vệ.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng chính là vấn đề tôn trọng môi trường. Bạn không được sử dụng nhựa dùng một lần, không bao giờ để rác bừa bãi và không lấy các vật phẩm như vỏ sò và đá từ các địa điểm.

4 Tín hiệu tích cực của xu hướng du lịch bền vững ở Việt Nam

Theo Báo cáo Du lịch Bền vững 2023 do Booking.com thực hiện dựa trên kết quả khảo sát 33.000 du khách từ 35 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, 80% du khách cho rằng tính bền vững ngày càng quan trọng đối với họ. Trong đó, 97% du khách Việt Nam tham gia khảo sát mong muốn du lịch bền vững trong năm tới. Ba phần tư trong số đó sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các lựa chọn du lịch có chứng nhận bền vững, như một cách để đảm bảo họ đang tạo ra tác động tích cực.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng nhiều khách tham quan từ Việt Nam đang tích cực tìm kiếm các chương trình khách hàng thân thiết và giảm giá, cùng với các lựa chọn du lịch bền vững để phù hợp với ngân sách cá nhân của họ. Gần 80% cho biết họ cảm thấy an tâm hơn khi lưu trú tại các cơ sở được chứng nhận hoặc có huy hiệu bền vững. Những thay đổi trong thói quen du lịch này cũng đòi hỏi các điểm đến và cơ sở lưu trú phải nhanh chóng thay đổi để đáp ứng.

Du lịch bền vững không chỉ là một xu hướng, mà còn là trách nhiệm chung của chúng ta để bảo vệ vẻ đẹp tự nhiên, văn hóa và cộng đồng địa phương. Nhờ đó mỗi hành trình lại trở thành một phần đóng góp ý nghĩa cho tương lai bền vững hơn. Hy vọng những thông tin được MIA.vn cung cấp trên đây sẽ giúp bạn thêm hiểu rõ về hình thức du lịch này.