Mâm ngũ quả miền Nam gồm những gì? Ý nghĩa và cách chưng thật đẹp

1 Năm loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả Miền Nam

1.1 Quả mãng cầu, tượng trưng cho sự cầu chúc

Loại quả đầu tiên xuất hiện trên mâm ngũ quả miền Nam sẽ luôn là quả mãng cầu, thường là mãng cầu xiêm hoặc mãng cầu ta, mang ý nghĩa "cầu mong" cho những điều tốt đẹp trong năm mới. Người miền Nam tin rằng, hình dáng của quả mãng cầu với lớp vỏ xanh tươi, căng bóng chính là biểu tượng cho sự sung túc, may mắn và bình an. Khi người miền Nam chọn mãng cầu để trưng Tết, mọi người thường ưu tiên những quả cầm chắc tay, còn nguyên cuống để đảm bảo tính thẩm mỹ và ý nghĩa khi trưng trên mâm ngũ quả.

1.2 Quả sung, biểu trưng của sự sung túc

Quả sung là một trong những loại trái cây mang ý nghĩa phong thủy đặc biệt trong mâm ngũ quả miền Nam. Với cái tên "sung", loại quả này thể hiện mong ước về một cuộc sống sung túc, dư dả cả về vật chất lẫn tinh thần. Hình dáng tròn trịa, mọc thành chùm của quả sung còn tượng trưng cho sự đoàn viên, hòa hợp và gắn kết giữa các thành viên trong gia đình.

1.3 Quả dừa, sự vừa đủ

Quả dừa là một loại trái cây không thể thiếu trong mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam. Với cách phát âm gần giống từ “vừa”, quả dừa mang ý nghĩa cầu mong một cuộc sống vừa đủ, không thiếu thốn nhưng cũng không xa hoa lãng phí. Hình dáng tròn đầy và màu xanh mát của trái dừa còn thể hiện sự viên mãn, hòa thuận trong gia đình. Để có một mâm ngũ quả đẹp mắt, các cô các dì trong Nam thường ưu tiên chọn những quả dừa có vỏ đều màu, nặng tay và phần cuống còn tươi.

1.4 Quả đu đủ

Đúng như tên gọi, quả đu đủ biểu trưng cho sự đủ đầy, không dư thừa cũng không thiếu thốn. Đu đủ không chỉ đại diện cho sự sung túc về vật chất mà còn là lời chúc cho một năm mới ấm áp, viên mãn về mặt tinh thần. Để mâm ngũ quả thêm phần nổi bật, những trái đu đủ chín tới, có màu vàng cam rực rỡ, dáng thuôn dài, không bị dập hay sần sùi luôn được nhiều người ưa thích.

1.5 Quả xoài, cầu mong đủ “xài”

Quả xoài trong mâm ngũ quả miền Nam không chỉ là loại trái cây quen thuộc mà còn chứa đựng ước vọng đầy đủ, không phải thiếu thốn trong cuộc sống. Từ “xoài” được người dân Nam Bộ đọc gần giống với “xài”, mang ý nghĩa tiêu dùng thoải mái, hợp lý. Những trái xoài vàng óng, căng bóng như xoài cát Hòa Lộc hay xoài keo không chỉ giúp mâm ngũ quả thêm phần bắt mắt mà còn là biểu tượng của sự thịnh vượng.

Ngoài 5 loại quả chính, nhiều gia đình miền Nam còn kết hợp thêm các loại trái cây khác để làm phong phú và đẹp mắt hơn mâm ngũ quả ngày Tết, như: thanh long, dứa, bưởi…nhầm cầu chúc cho một năm may mắn, an khang, tài lộc. Ngược lại, người miền Nam thường tránh bày chuối trong mâm ngũ quả vì phát âm của từ "chuối" gần giống “chúi nhủi”, mang ý nghĩa không tốt, thiếu may mắn.

2 Ý nghĩa phong thủy của mâm ngũ quả miền Nam

Từng loại quả trên mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ mang ý nghĩa phong thủy riêng biệt mà còn được kết hợp để tạo thành một tổng thể hài hòa, biểu tượng cho sự đủ đầy và ấm no. Màu sắc của các loại quả cũng được chú trọng, từ sắc vàng của xoài, đu đủ đến màu xanh mát của dừa, tất cả tạo nên bức tranh sống động, tràn đầy sinh khí. Đây là lời chúc tốt đẹp mà gia chủ muốn gửi gắm đến tổ tiên và cả gia đình trong năm mới.

Bên cạnh đó, mâm ngũ quả "Cầu, Sung, Dừa, Đủ, Xài" tượng trưng cho mong ước của người dân miền Nam về một năm mới sung túc, đủ đầy, bình an và hạnh phúc. Cách chơi chữ và sắp xếp các loại quả không chỉ phản ánh tinh thần lạc quan, vui tươi mà còn thể hiện sự khéo léo và sáng tạo của người dân vùng đất này.

3 Điểm khác biệt trong mâm ngũ quả miền Nam

Theo tìm hiểu của Cẩm nang du lịch MIA.vn, một trong những điểm khác biệt lớn nhất của mâm ngũ quả miền Nam so với các miền khác là cách người dân lựa chọn trái cây. Nếu như người miền Bắc thường không thể thiếu nải chuối xanh làm nền thì người miền Nam lại kiêng loại quả này. Họ cho rằng, phát âm của từ "chuối" gần giống với “chúi nhủi,” mang ý nghĩa không may mắn. Tương tự, các loại quả như cam, quýt (gắn với câu “quýt làm cam chịu”) hay lê (nghe như “lê lết”) cũng thường không xuất hiện trong mâm ngũ quả vì mang ý nghĩa tiêu cực.

4 Cách chưng mâm ngũ quả miền Nam đẹp cho Tết thêm trọn vẹn

Người dân miền Nam thường bày trí mâm ngũ quả ngày Tết theo phong cách đơn giản nhưng tinh tế, phản ánh tính cách phóng khoáng và lạc quan của con người nơi đây. Mâm ngũ quả không chỉ là vật phẩm thờ cúng tổ tiên mà còn chứa đựng những ước nguyện tốt đẹp về một năm mới no đủ, sung túc.

Chọn trái cây phù hợp

Mâm ngũ quả miền Nam thường bao gồm năm loại quả mang ý nghĩa đặc trưng như: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài. Đây là sự kết hợp hoàn hảo theo câu nói quen thuộc “Cầu sung vừa đủ xài”, thể hiện mong ước đủ đầy, hạnh phúc và dư dả trong năm mới.

Bố cục hài hòa

Trái cây to, nặng như dừa hoặc đu đủ thường được đặt ở dưới làm nền, trong khi các loại quả nhỏ, nhẹ và chín như mãng cầu hoặc xoài được xếp lên trên. Cách bày trí này tạo thành hình dáng tháp cao, biểu trưng cho sự vững vàng và phát triển.

Không thể thiếu cặp dưa hấu

Người miền Nam luôn đặt hai quả dưa hấu ruột đỏ vỏ xanh hai bên mâm ngũ quả, biểu tượng của sự may mắn, tài lộc và sung túc.

MIA.vn muốn giới thiệu đến bạn thêm một số mẹo chưng mâm ngũ quả miền Nam đầy đặc sắc. Ngoài cách bày theo hình tháp truyền thống, bạn có thể tạo điểm nhấn bằng cách xếp các loại quả lớn ở hai đầu như dừa, đu đủ, rồi đặt các loại quả nhỏ như xoài, mãng cầu, sung ở giữa để tạo hình vòng cung mềm mại. Để mâm ngũ quả thêm phần nổi bật, bạn có thể sử dụng lá dừa, hoa cúc hoặc các phụ kiện nhỏ để tạo sự tươi mới và sinh động. Bạn cũng nên ưu tiên những loại quả có màu sắc rực rỡ, vỏ căng bóng, không bị dập hay có đốm xấu. Điều này không chỉ giúp mâm ngũ quả đẹp hơn mà còn thể hiện sự trang trọng và lòng thành kính.

Mâm ngũ quả miền Nam không chỉ đơn thuần là một phần trong nghi lễ ngày Tết, mà còn là biểu tượng của niềm hy vọng, sự biết ơn và khát khao hạnh phúc của người dân nơi đây. Từng loại quả trong mâm đều mang ý nghĩa tốt lành, gửi gắm lời chúc cho một năm mới sung túc, an khang. Dù có sự thay đổi và sáng tạo theo thời gian, mâm ngũ quả miền Nam vẫn luôn giữ được nét truyền thống và giá trị tâm linh sâu sắc.