Nấm lim xanh rừng, tên khoa học Ganoderma lucidum (Leyss. Ex Fr.) Karst, thuộc họ Ganodermataceae. Đây là loài nấm đặc hữu chỉ mọc trên thân hoặc rễ cây lim xanh đã chết trong những cánh rừng nguyên sinh. Vùng đất Tiên Phước (Quảng Nam) được xem là nơi đầu tiên phát hiện ra loài nấm quý này. Ngày nay, nấm lim xanh Quảng Nam còn xuất hiện tại dãy Trường Sơn, Tây Nguyên và cả Nam Lào.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 2

Hình ảnh nấm lim xanh mọc tự nhiên trên thân cây lim mục giữa rừng già Quảng Nam. Ảnh minh họa: Long Châu

Khác với các loại nấm thông thường, nấm lim xanh Quảng Nam có hình dáng xù xì, cuống dài cong tự nhiên, đường kính mũ nấm dao động 4 – 10cm. Gốc nấm thường bám đất mùn và vụn gỗ lim, dấu vết ký sinh đặc trưng. Khi ngửi, nấm tỏa ra mùi hơi giống cá khô. Còn khi nếm, vị đắng hoặc ngăm đắng rõ rệt, thay đổi tùy vào thổ nhưỡng và khí hậu nơi sinh trưởng.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 3

Tai nấm lim xanh xù xì, màu nâu sẫm, phần gốc còn dính gỗ lim mục. Ảnh minh họa: VinWonders

Nghiên cứu hiện đại cho thấy, nấm lim xanh Quảng Nam chứa nhiều hoạt chất sinh học quý hiếm như Germanium, Triterpenes, Polysaccharide, Lingzhi-8 protein, Adenosine, cùng loạt khoáng chất thiết yếu gồm Magie, Sắt, Kẽm, Đồng, Canxi… Chính sự kết hợp này mang lại giá trị dược liệu vượt trội, giúp nấm lim xanh trở thành thảo dược hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả và được nhiều người tin dùng.

Nấm lim xanh vốn xuất phát từ vùng Tiên Phước, Quảng Nam, vì thế mà người ta thường gọi là nấm lim xanh Quảng Nam. Loài thảo dược quý hiếm này đã được ghi chép trong Đông y từ hơn 2.000 năm trước, nổi tiếng với giá trị chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe.

Ngày nay, ngoài Quảng Nam, nấm lim xanh còn được tìm thấy ở dãy Trường Sơn, vùng đất Tây Nguyên và cả Nam Lào. Thế nhưng, trước nhu cầu ngày càng lớn, nguồn nấm trong tự nhiên đã dần trở nên khan hiếm, khiến giá trị của loại dược liệu này càng thêm quý giá.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 4

Những cây nấm lim xanh rừng có cuống dài, cong, mọc chen giữa lớp lá mục. Ảnh minh họa: Điện Máy Xanh

Trong y học cổ truyền, nấm lim xanh Quảng Nam được xem như vị thuốc quý, tính bình, vị đắng, dùng để trị nhiều chứng bệnh, kể cả nan y. Y học hiện đại cũng đã khẳng định giá trị ấy.

Các nghiên cứu cho thấy nấm chứa hơn 100 hoạt chất sinh học có lợi cho sức khỏe. Nhờ đó, nấm lim xanh mang đến nhiều công dụng như là:

- Hỗ trợ điều trị bệnh nặng: ung thư, dạ dày, di chứng sau tai biến, đại tràng, gút…

- Hiệu quả với bệnh mãn tính: cao huyết áp, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, viêm khớp…

- Bồi bổ sức khỏe, làm đẹp: giải độc gan, giảm cân, thanh lọc cơ thể, chống lão hóa, tăng cường sinh lực.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 5

Nấm lim xanh Quảng Nam hỗ trợ chữa nhiều bệnh, mang đến sức khỏe cho người sử dụng. Ảnh minh họa: Long Châu

Nấm lim xanh Quảng Nam được ví như “thần dược” của rừng, nhưng để tận dụng hết giá trị, cách dùng đúng vô cùng quan trọng. Bạn có thể tham khảo các bước sau:

Bước 1: Sơ chế

Khi vừa thu hái, phần chân nấm thường còn dính vỏ và gỗ lim, đây là phần có độc tố. Hãy cạo sạch, cắt bỏ rồi ngâm nấm trong nước muối loãng khoảng 10 phút để loại bỏ tạp chất và làm mềm nấm.

Bước 2: Rửa và thái

Sau khi sơ chế, rửa lại bằng nước sạch và thái nấm thành lát mỏng, càng mỏng dược chất càng dễ thấm vào nước khi nấu.

Bước 3: Sắc nước

Cho 10 – 30g nấm vào nồi cùng 2 lít nước, đun nhỏ lửa trong 30 phút, đến khi còn lại khoảng 1 – 1,5 lít thì tắt bếp. Đây là lúc hoạt chất đã hòa tan vào nước.

Bước 4: Thưởng thức

Nước nấm lim xanh Quảng Nam nên dùng trong ngày, không để qua đêm. Bạn có thể uống nóng như trà hoặc để nguội rồi bảo quản trong tủ lạnh.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 6

Ly nước nấm lim xanh có màu nâu đậm, thoang thoảng vị đắng đặc trưng. Ảnh minh họa: VinWonders

Trên thị trường hiện nay, nấm lim xanh Quảng Nam được bán với nhiều mức giá khác nhau, tùy thuộc vào chất lượng và độ tuổi nấm. Nấm nụ, nấm non hay nấm già chính là tiêu chí quan trọng nhất để định giá.

Giá nấm lim xanh Quảng Nam thật dao động từ 500.000 đến 6.000.000 VNĐ/kg. Ngoài độ tuổi, giá trị sản phẩm còn phụ thuộc vào cách chế biến, nguồn gốc thu hái và uy tín của nhà cung cấp.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 7

Quầy bán nấm lim xanh trong tiệm thuốc Đông y uy tín ở Quảng Nam. Ảnh minh họa: Tiki

Điều khiến nhiều người băn khoăn là mua nấm lim xanh Quảng Nam ở đâu cho an toàn và chất lượng. Lời khuyên là hãy chọn mua tại các đơn vị có thương hiệu rõ ràng, như các tiệm thuốc Đông y uy tín hoặc đặt hàng qua website chính thống. Chỉ như vậy, bạn mới an tâm sử dụng và tránh cảnh “tiền mất, tật mang”.

Nấm lim xanh Quảng Nam không phải ai cũng dùng được. Có một số trường hợp cần tránh tuyệt đối:

Phụ nữ mang thai và cho con bú

Hiện chưa có nghiên cứu nào khẳng định nấm lim xanh an toàn cho giai đoạn này. Cơ thể phụ nữ khi mang thai và nuôi con rất nhạy cảm, bất kỳ rủi ro nhỏ nào cũng có thể ảnh hưởng đến mẹ và bé.

Trẻ em dưới 2 tuổi

Dù nấm lim xanh Quảng Nam đã được dùng hàng nghìn năm, nhưng tính an toàn với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa từng được chứng thực. Nếu thật sự cần, cha mẹ chỉ nên cho trẻ dùng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ Đông y hoặc dược sĩ chuyên môn.

Người chuẩn bị hoặc vừa trải qua phẫu thuật

Trong giai đoạn này, cơ thể cần sự ổn định tuyệt đối. Việc dùng nấm lim xanh có thể gây tương tác với thuốc điều trị, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục, vì vậy nên kiêng hoàn toàn.

Bệnh nhân mắc bệnh về thận

Nấm lim xanh Quảng Nam có tác dụng đào thải độc tố, đồng nghĩa thận sẽ phải làm việc nhiều hơn. Với người vốn đã có bệnh lý về thận, điều này dễ gây quá tải và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 8

Nên dựa vào tình trạng bản thân để sử dụng nấm lim xanh phù hợp. Ảnh minh họa: Báo Thanh Niên

Những năm gần đây, nấm lim xanh Quảng Nam được nhiều người xách vali đi săn tìm nhờ công dụng hỗ trợ trị bệnh và tăng cường sức khỏe. Chính vì nhu cầu lớn, thị trường xuất hiện tràn lan hàng nhái, hàng kém chất lượng. Nếu không tinh ý, bạn không chỉ mất tiền mà còn rước họa vào thân. Để chọn đúng nấm lim xanh thật, bạn có thể dựa vào những dấu hiệu sau:

- Hương vị: Nấm lim xanh thật tỏa ra mùi thơm tự nhiên, ngồi gần vài phút sẽ thấy vị đắng lan xuống cổ họng. Hàng giả cũng có mùi nhưng hắc, giống mùi hóa chất.

- Kích thước mũ nấm: Tùy độ tuổi, mũ nấm rộng tối đa 20cm, trung bình 1cm tương ứng 1–3 tháng. Loại nấm chuẩn có chân ngắn, chỉ 2–5cm, mọc cân đối dưới mũ.

- Màu sắc: Nấm thật có thân nâu đen, phần lớn mũ nấm màu nâu vàng hoặc nâu sẫm. Nấm giả thường bóng loáng, màu lạ như được phủ mạ.

- Hình dáng: Nấm thật không đồng đều, cây cao cây thấp, thân cong vẹo tự nhiên. Nấm giả lại “đẹp đều” như khuôn đúc do nuôi trồng nhân tạo.

- Tai nấm: Nấm thật thường có lỗ li ti do côn trùng hoặc cỏ chạm vào, còn nấm giả bề mặt mịn, trơn tru bất thường.

- Phần gốc: Gốc nấm rừng thật chắc, thường dính đất rừng và gỗ lim mục màu vàng trắng. Trong khi đó, nấm giả thường bị trét lớp bùn xám đen nhìn rất giả tạo.

Dù nấm lim xanh Quảng Nam chứa nhiều dược chất quý, nếu dùng sai cách vẫn có thể gây khó chịu như đau bụng, nổi mẩn, ngứa ngáy hay khô cổ họng. Để hạn chế rủi ro và tận dụng trọn vẹn giá trị của loại thảo dược này, bạn nên lưu ý:

- Trong thời gian uống nước nấm, tránh dùng rượu bia hay đồ uống chứa chất kích thích.

- Không sắc nấm chung với các vị thuốc khác để tránh làm biến đổi dược chất.

- Nồi đất hoặc nồi sứ là lựa chọn lý tưởng, tuyệt đối không dùng nồi nhôm.

- Thời điểm tốt nhất để uống là buổi sáng sớm, trước bữa ăn. Người chưa quen có thể ăn nhẹ trước khi dùng.

- Vị nấm khá đắng, bạn có thể thêm một chút cam thảo để dễ uống hơn.

Nấm lim xanh Quảng Nam: Dược liệu quý từ rừng già Việt Nam 9

Hãy tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nấm lim xanh. Ảnh minh họa: Dân trí

Lưu ý: Những thông tin trên chỉ mang tính tham khảo. Trước khi sử dụng, hãy tìm mua nấm tại địa chỉ uy tín và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Nấm lim xanh Quảng Nam là món quà quý, nhưng không phải dành cho tất cả mọi người. Hiểu đúng, chọn đúng và sử dụng đúng mới là chìa khóa để tận dụng trọn vẹn lợi ích mà loại nấm đặc hữu này mang lại. Nếu có dịp xách vali đến Quảng Nam, hãy thử một lần trải nghiệm loại thần dược này nhé.