Địa chỉ: 01 Tôn Thất Tùng, phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

Nhà thờ Huyện Sỹ, với tên gọi chính thức là Nhà thờ Thánh Philipphê Tông đồ. Công trình này là một trong những biểu tượng kiến trúc Công giáo tiêu biểu và lâu đời nhất Sài Gòn, thuộc giáo xứ Chợ Đũi của Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh.

Với lịch sử hơn 100 tuổi, nhà thờ không chỉ là nơi thờ phượng của giáo dân mà còn là một điểm đến du lịch nổi tiếng, thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính và những câu chuyện lịch sử thú vị ẩn sau đó. Tên gọi phổ biến "Huyện Sỹ" gắn liền với vị ân nhân đã đóng góp lớn lao để xây dựng nên công trình vĩ đại này, và tên gọi ấy đã trở nên quen thuộc hơn cả tên chính thức.

Nhà thờ Huyện Sỹ: Biểu tượng cổ kính và linh thiêng giữa lòng Sài Gòn 2

Tính đến nay, nhà thờ Huyện Sỹ đã có tuổi đời hơn 100 năm. Ảnh minh họa

Lịch sử của Nhà thờ Huyện Sỹ là một câu chuyện dài gắn liền với sự hình thành và phát triển của họ đạo Chợ Đũi.

Khoảng năm 1859, khi hơn 1.000 giáo dân đến sinh sống quanh khu vực chợ Đũi ở phía Tây Nam Sài Gòn, Đức cha Dominic Trafford (Đức cha Ngãi) đã dựng một nhà thờ bằng lá và giao cho cha Oscar (cha Thiện) quản nhiệm họ đạo. Mặc dù chỉ là một ngôi nhà thờ tạm bợ, nhưng đây là nơi gieo mầm đức tin đầu tiên cho cộng đồng giáo dân nơi đây. Đến giai đoạn 1882-1887, cha sở Massé (cha Mão) đã xây dựng ngôi nhà thờ thứ hai bằng ngói, thay thế cho nhà thờ lá ban đầu. Tuy nhiên, ngôi nhà thờ này cũng dần xuống cấp theo thời gian.

Khi nhà thờ ngói bị hư hỏng nặng, năm 1900, ông bà Lê Phát Đạt (Huyện Sỹ) đã hiến đất và một phần lớn tài sản của mình, tương đương 1/7 gia tài, để xây dựng ngôi nhà thờ mới. Ông Lê Phát Đạt là một nhân vật huyền thoại của Sài Gòn cuối thế kỷ 19, được mệnh danh là "đệ nhất hào phú Nam Kỳ" và là ông ngoại của Nam Phương Hoàng hậu.

Với tấm lòng hảo tâm, ông Huyện Sỹ không chỉ tài trợ cho nhà thờ này mà còn đóng góp xây dựng nhiều công trình khác như nhà thờ Chí Hoà và Thủ Đức. Sau khi ông qua đời vào năm 1900, bà Huỳnh Thị Tài, vợ ông, tiếp tục hoàn thành tâm nguyện của chồng. Sau khi bà mất năm 1920, hai ông bà được an táng trang trọng tại gian chái sau cung thánh của nhà thờ.

Nhà thờ Huyện Sỹ: Biểu tượng cổ kính và linh thiêng giữa lòng Sài Gòn 3

Nhà thờ Huyện Sỹ trải qua nhiều biến động kể từ lúc được xây dựng. Ảnh minh họa

Nhà thờ được khởi công xây dựng vào năm 1902 và chính thức khánh thành vào năm 1905. Công trình do linh mục Bouttier (Moo-chi), một kiến trúc sư tài ba, thiết kế. Ban đầu, thiết kế dự kiến có 5 gian, nhưng một gian đã được cắt bớt để lấy kinh phí xây nhà thờ Chí Hoà đang bị hư hỏng nặng.

Mặc dù có tên chính thức là Nhà thờ Thánh Philipphê Tông đồ, vì Thánh Philipphê là bổn mạng của ông Lê Phát Đạt, nhưng dân gian đã quen gọi là Nhà thờ Huyện Sỹ để vinh danh công lao to lớn của ông. Tên gọi này đã dần trở nên phổ biến và được biết đến rộng rãi nhất cho đến ngày nay.

Nhà thờ Huyện Sỹ là một kiệt tác kiến trúc, kết hợp hài hòa giữa phong cách Gothic cổ điển của châu Âu và những nét chạm trổ Á Đông độc đáo.

Nhà thờ rộng 20m, dài 50m, với vòm cánh cung đặc trưng của kiến trúc Gothic. Tường có nhiều cửa sổ dạng vòm đỉnh nhọn, được trang trí bằng lớp kính màu ghép hình mua từ Ý, tạo nên một không gian huyền ảo và linh thiêng khi ánh sáng chiếu vào.

Điểm nhấn nổi bật nhất của nhà thờ là tháp chuông cao 57m, bao gồm Thánh giá và con gà trống Gaulois, hình ảnh biến trong kiến trúc châu Âu. Bên trong tháp là bốn quả chuông được đúc tại Pháp năm 1905. Hai quả lớn do con trai và con dâu Huyện Sỹ là ông Gioan Baotixita Lê Phát Thanh và bà Anna Đỗ Thị Thao tặng, trong khi hai quả nhỏ hơn có lẽ là do chính ông bà Huyện Sỹ đặt đúc cùng năm. Trên vòm cửa chính, một tượng Thánh Philipphê Tông đồ bằng đá cẩm thạch với cây thánh giá Phục sinh càng làm tăng thêm vẻ uy nghiêm cho công trình.

Nhà thờ Huyện Sỹ: Biểu tượng cổ kính và linh thiêng giữa lòng Sài Gòn 4

Gothic là lối kiến trúc chủ đạo của nhà thờ Huyện Sỹ. Ảnh minh họa

Một trong những nét đặc trưng độc đáo nhất của Nhà thờ Huyện Sỹ chính là khu lăng mộ của ông bà Huyện Sỹ nằm ở gian chái sau cung Thánh. Đây là nơi an nghỉ của ông bà Lê Phát Đạt và Huỳnh Thị Tài, với những bức tượng và phần mộ được điêu khắc tinh xảo từ đá cẩm thạch.

Tượng toàn thân ông Huyện Sỹ và bà Huỳnh Thị Tài được tạc rất sống động. Điểm nhấn phải kể đến đầu chít khăn đóng, mặc áo dài gấm với hoa văn tinh xảo, chân đi giày, tay đan vào nhau trước ngực, thể hiện sự trang trọng và tôn kính.

Nhà thờ Huyện Sỹ: Biểu tượng cổ kính và linh thiêng giữa lòng Sài Gòn 5

Khu lăng mộ của ông bà Huyện Sỹ bên trong nhà thờ. Ảnh minh họa

Ngay phía trước nhà thờ, du khách có thể thấy tượng đài Thánh tử đạo Việt Nam Mátthêu Lê Văn Gẫm, một thương nhân bị xử tử năm 1847 dưới triều vua Thiệu Trị. Câu chuyện về ông là một minh chứng sống động về lòng tin và sự kiên cường. Gần cổng chính còn có hai Đại Thiên Thần Hộ thủ và tượng đài Thánh Giuse.

Một điểm nhấn tâm linh khác là núi Đức Mẹ Lộ Đức ở bên trái khuôn viên, được xây dựng từ năm 1960. Hàng năm, vào ngày 11 tháng 2, các linh mục chính xứ Chợ Đũi cử hành thánh lễ tại đây để cầu nguyện đặc biệt cho các bệnh nhân. Phía bên phải khuôn viên là đồi Canvê với tượng chuộc tội rất lớn, được xây dựng năm 1974, nhắc nhở về sự hy sinh cao cả của Chúa Giêsu.

Nhà thờ Huyện Sỹ: Biểu tượng cổ kính và linh thiêng giữa lòng Sài Gòn 6

Tượng đài Thánh Giuse trong khuôn viên của nhà thờ. Ảnh minh họa

Nhà thờ Huyện Sỹ không chỉ là một công trình kiến trúc, mà còn là một không gian linh thiêng, nơi rất nhiều giáo dân, kể cả người ngoại đạo, đến cầu nguyện và nhận được nhiều ơn lành. Các bản tạ ơn dán chi chít trên hàng đá Đức Mẹ là minh chứng cho đức tin mãnh liệt của cộng đồng.

Nhà thờ cũng là trung tâm của nhiều hoạt động tôn giáo và văn hóa đặc sắc, đặc biệt là vào các dịp lễ lớn như Giáng Sinh, Lễ Phục Sinh hay Lễ Thánh Philipphê Tông đồ. Ngoài ra, các buổi cầu nguyện, sinh hoạt cộng đoàn và hoạt động từ thiện cũng được tổ chức thường xuyên, giúp gắn kết giáo dân và phục vụ cộng đồng.

Nhà thờ Huyện Sỹ: Biểu tượng cổ kính và linh thiêng giữa lòng Sài Gòn 7

Nhà thờ Huyện Sỹ là một trong những trung tâm văn hóa tín ngưỡng và văn hóa của giáo dân Chợ Đũi nói riêng và TP.Hồ Chí Minh nói chung. Ảnh minh họa

Để có một chuyến thăm trọn vẹn và ý nghĩa, bạn nên lưu ý một số thông tin quan trọng.

Giờ lễ và giờ mở cửa

- Chúa Nhật: 05:00, 06:30, 08:00, 09:30, 16:30, 18:00, 19:30.

- Ngày thường: 05:00, 17:30.

Lưu ý: Nhà thờ mở cửa các ngày trong tuần từ 09:00 – 21:00. Thời điểm lý tưởng nhất để tham quan là buổi sáng từ 07:00 đến 10:00, khi không gian còn yên tĩnh và dễ dàng chiêm ngưỡng kiến trúc.

Quy định và lưu ý

- Du khách cần mặc trang phục kín đáo, tránh quần short hoặc áo quá hở để thể hiện sự tôn trọng đối với không gian linh thiêng.

- Cần giữ thái độ trang nhã, tôn trọng tín ngưỡng, tránh làm ồn ào hoặc gây phiền toái cho các hoạt động tôn giáo đang diễn ra.

Phương tiện di chuyển

- Xe buýt: Các tuyến xe buýt đi qua trung tâm thành phố với trạm dừng gần Bến Thành hoặc Tôn Thất Tùng là lựa chọn thuận tiện.

- Xe máy/Ô tô: Du khách có thể chủ động di chuyển bằng xe cá nhân. Khu vực quanh nhà thờ có các bãi đỗ xe tại quán cà phê hoặc tòa nhà gần cổng chính.

- Dịch vụ gọi xe công nghệ: Sử dụng các ứng dụng goi xe để di chuyển tiện lợi và an toàn.

Nhà thờ Huyện Sỹ không chỉ là một công trình kiến trúc tuyệt đẹp mà còn là biểu tượng của đức tin, lịch sử và văn hóa tại trung tâm Sài Gòn. Với không gian linh thiêng, kiến trúc độc đáo và ý nghĩa sâu sắc, nơi đây xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua cho mọi du khách và tín đồ Công giáo khi ghé thăm Thành phố Hồ Chí Minh. Xách balo lên và đi thôi!