Bánh hòn Vĩnh Phúc, đặc sản quê hương với hương vị khó quên

1 Bánh hòn Vĩnh Phúc, món quà quê đậm đà hương vị truyền thống

Bánh hòn là một món ăn dân dã mang đậm bản sắc ẩm thực của vùng quê Vĩnh Phúc, đặc biệt phổ biến tại thị trấn Hương Canh (huyện Bình Xuyên) và xã Hợp Thịnh (huyện Tam Dương). Không chỉ đơn thuần là một món ăn, bánh hòn còn là một phần ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ.

Chiếc bánh có hình dáng tròn trịa, nhỏ gọn với lớp vỏ mềm dẻo làm từ bột gạo tẻ xay mịn, bọc bên trong phần nhân đậm đà từ thịt lợn băm, hành lá, mộc nhĩ và gia vị truyền thống. Hương vị mộc mạc nhưng tinh tế của bánh khiến ai đã từng nếm thử đều khó quên.

Bánh hòn không chỉ xuất hiện trong bữa ăn thường ngày mà còn là món ăn quen thuộc trong các dịp quan trọng như lễ Tết, cưới hỏi, giỗ chạp hay những buổi sum họp gia đình. Giống như bánh chưng hay giò chả, bánh hòn là món không thể thiếu trên mâm cỗ ngày đầu năm, thể hiện sự chu đáo và tình cảm của gia chủ khi đãi khách.

Ngày nay, nhờ sự phát triển của các cơ sở sản xuất tại Hương Canh và Hợp Thịnh, món bánh này đã trở nên phổ biến hơn, thu hút đông đảo du khách đến thưởng thức và mua về làm quà.

2 Hương vị đặc trưng khiến ai cũng nhớ mãi

Bánh hòn hấp dẫn không chỉ bởi cách làm đơn giản mà còn nhờ vào sự kết hợp hài hòa giữa các nguyên liệu:

- Lớp vỏ bánh dẻo mềm, có độ dai nhẹ nhờ vào bột gạo tẻ được chế biến công phu.

- Nhân bánh thơm bùi với thịt băm, mộc nhĩ, hành lá, đôi khi còn có lạc rang giã nhỏ tạo vị béo ngậy.

- Cách thưởng thức chuẩn vị nhất là chấm với nước mắm tỏi ớt pha loãng để tăng thêm độ đậm đà. Tại Hương Canh, bánh hòn thường được ăn kèm với cháo se, tạo nên sự kết hợp vô cùng đặc biệt.

3 Vì sao gọi là bánh hòn?

Tên gọi "bánh hòn" xuất phát từ chính hình dáng của nó – nhỏ nhắn, tròn trịa như một viên bi ve cỡ lớn hoặc quả bóng bàn. Dù nguồn gốc chính xác của cái tên này không còn nhiều người nhớ rõ nhưng qua nhiều thế hệ, bánh hòn vẫn luôn gắn bó với đời sống sinh hoạt và văn hóa ẩm thực của người dân nơi đây.

Bánh hòn có lớp vỏ mềm mịn, dẻo dai vừa phải ôm trọn phần nhân béo ngậy, giòn sần sật của mộc nhĩ hòa quyện với hương thơm của hành lá. Khi ăn kèm nước mắm tỏi ớt hoặc cháo se, hương vị ấy càng trở nên hấp dẫn hơn.

Xem thêm: Du lịch Vĩnh Phúc, chinh phúc 11 danh thắng đưa bạn vào hành trình trốn phố về rừng

4 Cách làm bánh hòn Vĩnh Phúc truyền thống

Bánh hòn Vĩnh Phúc tuy có nguyên liệu đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo trong từng công đoạn chế biến. Để làm ra những chiếc bánh thơm ngon, dẻo mịn, nhân đậm đà, cần chú trọng từ khâu chọn gạo, làm nhân đến quá trình nặn và hấp bánh. Dưới đây là quy trình làm ra những chiếc bánh hòn cực ngon mà MIA.vn đã tổng hợp được:

4.1 Nguyên liệu làm bánh hòn

Để làm bánh hòn chuẩn vị truyền thống, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:

Vỏ bánh:

- 300g gạo tẻ (nên chọn loại gạo Khang Dân, Tám Xoan – những loại gạo có độ dẻo vừa phải, không quá khô cũng không quá nát).

- Nước sạch để ngâm và nghiền gạo.

Nhân bánh:

- 200g thịt nạc vai băm (chọn thịt có chút mỡ để nhân không bị khô).

- 50g mộc nhĩ (ngâm nở, rửa sạch, băm nhỏ).

- 2 nhánh hành lá (thái nhỏ).

- Gia vị: nước mắm, tiêu xay, dầu hào, bột canh, bột nêm.

- 1 thìa dầu ăn.

Dụng cụ hỗ trợ:

- Chõ hấp (hoặc xửng hấp).

- Cối xay đá hoặc máy nghiền bột (nếu làm theo phương pháp truyền thống).

- Nồi gang để hấp bột.

4.2 Các bước làm bánh hòn truyền thống

Bước 1: Chuẩn bị bột làm vỏ bánh

- Vo sạch gạo để loại bỏ bụi bẩn, sau đó ngâm nước từ 3 - 4 tiếng để gạo mềm.

- Sau khi ngâm, để gạo ráo nước hoàn toàn, rồi cho vào máy nghiền bột hoặc cối giã tay để nghiền mịn.

- Bột sau khi nghiền không nên để lâu, vì sẽ dễ bị chua, mất độ dẻo khi làm bánh.

Bước 2: Hấp bột và nhào bột

- Đổ bột vào nồi gang hoặc chõ hấp, dùng đũa khuấy đều để tránh bột bị vón cục.

- Khi hấp, đặt vài chiếc đũa cắm đứng vào chõ hấp để tạo các khoảng trống giúp hơi nước bốc lên, giúp bột chín đều.

- Khi bột dần chín và xốp, đổ ra mâm hoặc chậu sạch, tưới nước nóng từ nồi chõ vào bột rồi nhào mạnh tay cho đến khi bột mịn, không còn dính tay.

Bước 3: Chuẩn bị nhân bánh

- Thịt nạc vai băm nhỏ, ướp với dầu hào, tiêu, bột canh, bột nêm, để thấm gia vị trong 10 phút.

- Mộc nhĩ ngâm nước cho nở mềm, sau đó rửa sạch, thái nhỏ.

- Phi thơm hành lá với dầu ăn, cho thịt băm và mộc nhĩ vào xào chín.

- Rắc thêm tiêu xay để tăng hương vị cho nhân bánh.

Bước 4: Nặn bánh

- Chia bột thành từng viên nhỏ, có kích thước bằng quả bóng bàn hoặc trái chanh nhỏ.

- Ấn dẹt viên bột, cho nhân thịt vào giữa, rồi nặn khéo léo để bọc kín nhân.

- Xếp bánh vào xửng hấp, lưu ý đặt bánh theo lớp, để bánh chín đều.

Bước 5: Hấp bánh

- Bắc nồi nước lên bếp, đun sôi, sau đó đặt xửng bánh vào hấp với lửa vừa.

- Đậy kín vung, hấp trong khoảng 15 - 20 phút, đến khi bánh chuyển màu trắng trong, dậy mùi thơm là bánh đã chín.

4.3 Cách thưởng thức bánh hòn đúng chuẩn

Bánh hòn ngon nhất khi được thưởng thức lúc còn ấm nóng, bởi lúc này vỏ bánh mềm dẻo, nhân thơm lừng, béo ngậy. Bánh hòn truyền thống chấm với nước mắm tỏi ớt pha loãng, tương tự như nước chấm bánh cuốn. Một số người thích ăn bánh hòn kèm cháo se, tạo nên sự kết hợp độc đáo và lạ miệng.

Nếu ăn không hết, có thể để trong hộp kín và bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh tối đa 3 ngày. Khi ăn, hấp lại trong nồi cơm điện hoặc chõ hấp để giữ độ mềm dẻo. Không nên dùng lò vi sóng, vì sẽ làm bánh bị khô, cứng.

5 Bánh hòn, thức quà quê ngày càng phổ biến

Từ lâu, bánh hòn đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống ẩm thực của người dân Vĩnh Phúc, đặc biệt là ở thị trấn Hương Canh (huyện Bình Xuyên) và xã Hợp Thịnh (huyện Tam Dương). Đây không chỉ là món ăn quen thuộc trong những dịp lễ, Tết, cưới hỏi mà còn là thức quà quê dân dã, đậm đà hương vị truyền thống.

Trước đây, bánh hòn chủ yếu được làm thủ công trong gia đình để phục vụ cho các dịp quan trọng hoặc để đãi khách. Tuy nhiên, ngày nay, món ăn này ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ được người dân địa phương yêu thích mà còn được nhiều thực khách tìm mua làm quà biếu.

Nhận thấy nhu cầu ngày càng cao, một số địa phương như xã Hợp Thịnh, thị trấn Hương Canh đã thành lập tổ hợp tác sản xuất bánh hòn, giúp đưa món bánh này đến với nhiều thực khách hơn. Ngoài việc bán tại các chợ truyền thống, cửa hàng thực phẩm, bánh hòn cũng được rao bán trên các nền tảng online, giúp bạn dễ dàng tiếp cận. Dù được sản xuất với số lượng lớn hơn nhưng cách làm bánh hòn vẫn được gìn giữ nguyên vẹn, đảm bảo hương vị thơm ngon, dẻo mịn như bánh làm thủ công.

Ngoài ra, nhiều gia đình tại Hương Canh vẫn duy trì thói quen tự làm bánh hòn tại nhà trong các dịp đặc biệt. Điều này không chỉ giúp gìn giữ nét đẹp truyền thống, mà còn tạo ra những khoảnh khắc quây quần, gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình.

Theo kinh nghiệm du lịch của nhiều du khách, bạn có thể mua bánh hòn tại các khu chợ truyền thống như chợ Vĩnh Yên, chợ Hương Canh, chợ Tam Dương.

Bánh hòn Vĩnh Phúc không chỉ là một món ăn mà còn là kỷ niệm tuổi thơ, dấu ấn văn hóa ẩm thực truyền thống. Nếu có dịp ghé thăm mảnh đất Vĩnh Phúc, đừng quên thưởng thức món bánh hòn đặc trưng của quê hương này!