Ẩm thực Thụy Điển vốn nổi tiếng thế giới với những viên thịt Thụy Điển, tiệc tôm hùm crayfish và bữa trưa smorgasbord, nhưng có một món ăn truyền thống hiếm khi vượt qua biên giới quốc gia – surströmming. Nếu bạn đã từng xem những video thử thách “cá thối” trên YouTube, rất có thể bạn đã thấy cảnh mọi người cố gắng ăn surströmming – món cá trích lên men nổi tiếng của Thụy Điển. Đây là một món ăn truyền thống có nguồn gốc từ miền Bắc Thụy Điển, xuất hiện từ thế kỷ 16 trong bối cảnh đất nước này gặp tình trạng thiếu muối. Ngày nay, dù có mùi nặng đến mức “khó đỡ”, surströmming vẫn được những người yêu ẩm thực ca ngợi nhờ hương vị đặc trưng của nó.

Surströmming là món cá trích lên men chua nhẹ từ biển Baltic, nổi tiếng với mùi hương nồng nặc. Tên gọi của nó có nghĩa là “cá trích chua”, nhưng dù cái tên hay mùi khó chịu đến đâu, món ăn này vẫn có một lượng người hâm mộ trung thành ở Thụy Điển.

Cá trích biển Baltic được lên men trong dung dịch muối loãng ít nhất sáu tháng trước khi được đóng hộp với một lượng muối nhẹ nhằm ngăn chặn sự thối rữa. Những ai đủ can đảm để thử thường ăn nó cùng bánh mì dẹt, khoai tây bở, kem chua, hành đỏ, hẹ và thì là.

Cá trích thối Surströmming đặc sản đáng sợ của Thụy Điển 2

Surströmming là món cá trích thối lên men nổi tiếng của Thụy Điển. Ảnh: Lapplaender

Surströmming được làm từ cá trích Baltic, một loài cá nhỏ hơn cá trích Đại Tây Dương. Từng là thực phẩm quen thuộc trên khắp Thụy Điển, ngày nay món ăn này đặc biệt phổ biến ở miền Bắc, nơi phần lớn sản lượng surströmming được sản xuất trên đảo Ulvön.

Cá sẽ được đánh bắt vào mùa xuân, ngay trước thời kỳ sinh sản, sau đó được ướp trong dung dịch nước muối loãng khoảng hai tháng trước khi đóng hộp để tiếp tục quá trình lên men. Theo truyền thống – và từng được quy định bởi sắc lệnh hoàng gia – lứa cá lên men của năm chỉ được bán ra từ ngày thứ Năm thứ ba của tháng Tám trở đi. Ngày này, gọi là "ngày ra mắt" (premiere day), vẫn được tổ chức với các bữa tiệc ngoài trời và lễ hội cộng đồng.

Những con cá trích Baltic nhỏ được đánh bắt vào mùa xuân, ướp muối và để lên men trong một thời gian dài trước khi được đóng hộp khoảng một tháng trước khi đến tay người tiêu dùng. Quá trình lên men tiếp tục ngay cả khi cá đã được đóng hộp – người Thụy Điển gọi đó là quá trình “souring” (làm chua). Kết quả là một lon cá trích lên men phồng căng, hay theo cách gọi của một số người (không chính xác) là “cá thối”.

Hương thơm của nó rất nồng, trong khi hương vị lại đậm đà, chua nhẹ với vị chát đặc trưng. Quá trình lên men này bắt nguồn từ enzyme axit lactic có trong xương sống của cá. Do mùi cực kỳ nặng của món cá trích thối, nhiều người chỉ dám mở cá trích thối đóng hộp ngoài trời hoặc thậm chí ngâm hộp vào nước trước khi mở – có người làm cả hai.

Cá trích thối Surströmming đặc sản đáng sợ của Thụy Điển 3

Cá trích biển Baltic được lên men trong dung dịch muối loãng ít nhất sáu tháng trước khi đóng hộp. Ảnh: Pauline Conradsson/AFP/Getty Images

Sự kiện ra mắt cá trích lên men chính thức (‘surströmmingspremiär’) diễn ra vào thứ Năm tuần thứ ba của tháng 8. Tuy nhiên, khoảng thời gian từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 là thời điểm phổ biến để thưởng thức món ăn này. Đặc biệt, vào ngày 16 tháng 8 năm 2025, lễ hội surströmming lớn nhất thế giới sẽ được tổ chức tại Alfta, Hälsingland.

Cá trích thối Surströmming đặc sản đáng sợ của Thụy Điển 4

Khoảng thời gian từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 là thời điểm phổ biến để thưởng thức món surströmming. Ảnh: Västerbottens-Kuriren

Theo kinh nghiệm du lịch thì ngoài trời luôn là lựa chọn tốt nhất để thưởng thức surströmming. Surströmming gắn liền với miền Bắc Thụy Điển, đặc biệt là quần đảo Ulvön thuộc vùng High Coast. Những hòn đảo này đã sản xuất cá trích lên men hơn một thế kỷ, và nhiều nhà hàng trong khu vực phục vụ món đặc sản này.

Nếu may mắn, khách du lịch Thụy Điển cũng có thể tìm thấy surströmming trong thực đơn của một số nhà hàng truyền thống ở Stockholm, chẳng hạn như Tennstopet, Sturehof và Knut, nơi thường phục vụ cá trích lên men vào đúng mùa. Ngoài ra, bạn có thể mua surströmming tại các cửa hàng tạp hóa Thụy Điển hoặc đặt hàng trực tuyến.


Người Thụy Điển truyền thống, những người yêu thích ẩm thực và khách du lịch ưa mạo hiểm sẽ muốn thưởng thức surströmming. Gần đây, cả các influencer (người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội) cũng thử sức với món ăn này.


Ăn surströmming không chỉ là một thói quen ẩm thực mà còn là một hoạt động mang tính xã hội. Những người đam mê surströmming mô tả hương vị của nó là một dạng "umami" phong phú. Ngoài ra, đây cũng là một cái cớ hoàn hảo để tổ chức một bữa tiệc cá trích lên men – được gọi là ‘surströmmingsskiva’.

Dưới đây là hướng dẫn để bạn thưởng thức surströmming theo phong cách truyền thống và tận hưởng trọn vẹn hương vị độc đáo của món ăn này.


Chọn địa điểm phù hợp: Mùi hương của surströmming rất mạnh, thế nên MIA.vn khuyên bạn hãy ăn ngoài trời, mở cửa sổ hoặc tìm một địa điểm dã ngoại yên tĩnh.

Dụng cụ cần thiết: Giấy báo hoặc găng tay dùng một lần sẽ là trợ thủ đắc lực. Giấy báo giúp giữ sạch khu vực ăn uống, còn găng tay ngăn mùi cá bám vào tay bạn.

Cá trích thối Surströmming đặc sản đáng sợ của Thụy Điển 5

Thưởng thức surströmming ngoài trời. Ảnh: Butiktrender

Bước mở cá trích thối đóng hộp: Hãy cẩn thận khi mở lon! Giữ lon cách xa mặt và người xung quanh, vì khí gas bên trong có thể tạo ra một cú phun mạnh. Tốt nhất là bạn mở ở ngoài trời hoặc gần khu vực thông gió tốt.

Đón nhận hương thơm (từ xa): Hít một hơi không khí trong lành trước khi mở nắp. Hương surströmming có sự hòa quyện của muối, vị chua và mùi nồng. Đừng nản chí – đây là một phần của trải nghiệm!

Loại bỏ nước muối: Cá trích lên men ngập trong nước muối mạnh, vì vậy hãy nghiêng lon để đổ bớt phần nước này vào bát hoặc hộp đựng. Điều này giúp giảm bớt mùi và vị quá mạnh của món ăn.

Chuẩn bị món ăn kèm: Surströmming thường được ăn kèm với nhiều nguyên liệu giúp cân bằng hương vị, bao gồm:

- Hành tây đỏ thái nhỏ

- Khoai tây luộc cắt hạt lựu

- Bánh mì tunnbröd phết bơ (một loại bánh mì dẹt ngọt nhẹ)

- Crème fraiche (kem chua nhẹ của Pháp)

- Đôi khi có thêm hành hẹ hoặc thì là

Cá trích thối Surströmming đặc sản đáng sợ của Thụy Điển 6

Surströmming và các món ăn kèm. Ảnh: sverigestugor.eu

Bạn dùng nĩa (và có thể là găng tay), gắp một miếng cá trích từ hộp. Sau đó bạn kết hợp với một lát khoai tây, một chút crème fraiche và một ít hành tây. Tiếp theo hãy cắn một miếng nhỏ và cảm nhận hương vị phức tạp – ban đầu có thể hơi sốc, nhưng vị mặn, chua và umami đậm đà sẽ từ từ lan tỏa.

Đồ uống kèm: Một ly đồ uống mạnh giúp làm sạch vị giác sau mỗi miếng ăn. Lựa chọn phổ biến là snaps (rượu schnapps truyền thống của Thụy Điển), bia hoặc aquavit (một loại rượu mạnh Bắc Âu).

Ăn từng chút một: Nếu bạn là người mới, hãy bắt đầu với lượng nhỏ để làm quen với hương vị.

Tôn trọng truyền thống: Surströmming không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần của di sản văn hóa Thụy Điển. Hãy tiếp cận nó với tư duy cởi mở để tận hưởng trải nghiệm tốt nhất.

Không phải ai cũng thích: Nếu bạn không thể chịu được mùi hoặc vị của surströmming thì cũng không sao cả. Thụy Điển còn nhiều món ngon khác để khám phá! Chẳng hạn như tiệc tôm hùm crayfish – một truyền thống khác của Thụy Điển vào cuối tháng 8!

Cá trích thối Surströmming đặc sản đáng sợ của Thụy Điển 7

Đây là một phần của di sản văn hóa Thụy Điển. Ảnh: tidningenangermanland

Tóm lại, ăn surströmming là một cuộc phiêu lưu vị giác, mang đến cái nhìn sâu sắc về truyền thống ẩm thực Thụy Điển. Dù bạn là một tín đồ ẩm thực ưa khám phá hay đơn giản chỉ tò mò về văn hóa Thụy Điển, surströmming vẫn là một trải nghiệm độc đáo khó quên.