1 Giới thiệu về Ngũ Đài Sơn
1.1 Núi Ngũ Đài Sơn ở đâu?
Ngũ Đài Sơn thuộc địa phận huyện Ngũ Đài, thành phố Hãn Châu, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Đây là một trong bốn đại danh sơn nổi tiếng của Phật giáo Trung Quốc, bao gồm Phổ Đà Sơn, Nga Mi Sơn, Ngũ Đài Sơn và Cửu Hoa Sơn. Chính vì thế, ngọn núi này đã được xếp vào danh sách năm danh thắng hàng đầu của tỉnh Sơn Tây và mười danh thắng đáng tham quan nhất của du lịch Trung Quốc.
Ngũ Đài Sơn có diện tích khoảng 2.837 km2 với năm ngọn núi chính, nằm ở độ cao trung bình 1.000 mét so với mực nước biển. Đỉnh của ngọn núi phía Bắc còn được mệnh danh là “nóc nhà của miền Bắc Trung Quốc” với độ cao đến 3.061 mét.
1.2 Giải thích về tên gọi Ngũ Đài Sơn
Tên gọi Ngũ Đài Sơn xuất phát từ việc ngọn núi này bao gồm năm đỉnh núi bằng phẳng nằm ở 4 phía và chính giữa, bao gồm:
- Đông Đài Vọng Hải Phong ở phía Đông.
- Nam Đài Cẩm Tú Phong ở phía Nam.
- Trung Đài Thúy Nham Phong ở chính giữa.
- Tây Đài Quải Nguyệt Phong ở phía Tây.
- Bắc Đài Diệp Đẩu Phong ở phía Bắc.
Ngoài ra, theo kinh Hoa nghiêm, Bồ tát Văn Thù đã từng sinh sống và tu tập trên một ngọn núi thanh lương, nằm ở phía Đông Bắc. Vì điều này nên người dân địa phương đã đồng nhất Ngũ Đài Sơn với ngọn núi mà Bồ tát Văn Thù từng cư trú. Đó cũng là lý do Ngũ Đài Sơn còn có tên gọi khác là Thanh Lương Sơn.
Ghé thăm Ngũ Đài Sơn ngoài việc được tận hưởng không khí trong lành và cảnh quan tươi đẹp, bạn còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, kiến trúc của Phật giáo Trung Quốc. Bạn sẽ được tận mắt ngắm nhìn những ngôi chùa có kiến trúc độc đáo, chịu khá nhiều ảnh hưởng từng những cung điện Trung Quốc trên một ngàn năm tuổi. Chính vì giá trị to lớn này nên Ngũ Đài Sơn đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 2009.
2 Lịch sử Ngũ Đài Sơn
Ngũ Đài Sơn ban đầu được biết đến là một thánh địa của Đạo giáo, nơi các đạo sĩ thường lui tới để thanh tịnh tu tập. Sau đó, ngôi chùa Phật giáo đầu tiên được xây dựng là dưới triều Minh Đế thời Đông Hán. Câu chuyện người dân địa phương truyền tai nhau kể lại rằng có hai vị Tăng sĩ Ấn Độ là Ca Diếp Ma Đằng (Kasyapamatanga) và Trúc Pháp Lan (Dharmaratna) đã đến Ngũ Đài Sơn, xây dựng nên một ngôi chùa trên đó sau khi tranh luận thắng những đạo sĩ của Đạo giáo ở đây.
Vào thời kỳ Nam Bắc triều (420 - 589), Phật giáo phát triển mạnh mẽ ở Ngũ Đài Sơn nhờ sự có sự trợ giúp của Hiếu Văn Đế, tức hoàng đế Bắc Ngụy. Ông cho mở rộng chùa Linh Thứu và cho xây dựng thêm 12 ngôi chùa khác. Vào thời Bắc Tề (550 - 577), con số chùa trên núi Ngũ Đài đã lên đến hơn 200 ngôi.
Đến thời Tùy Văn Đế (581 - 604), vị vua này đã ra lệnh cho xây dựng một ngôi chùa trên mỗi đỉnh của Ngũ Đài Sơn để thờ Bồ tát Văn Thù. Đó là chùa Vọng Hải trên đỉnh phía Đông, chùa Phổ Tế trên đỉnh phía Nam, chùa Pháp Lôi trên đỉnh phía Tây, chùa Linh Ứng tại đỉnh phía Bắc và chùa Diễn Giáo ở đỉnh ngọn núi giữa.
Giai đoạn phát triển Phật giáo cực kỳ mạnh mẽ tại Ngũ Đài Sơn phải kể đến đời nhà Đường (618 - 907). Dưới triều Đường có đến hơn ba trăm ngôi chùa được xây dựng và hơn ba ngàn Tăng sĩ đến tu tập ở đây. Ngũ Đài Sơn được xem như thánh địa Phật giáo, thu hút cả nhiều Tăng sĩ từ Ấn Độ, Nepal, Nhật Bản, Triều Tiên, Tích Lan… hành hương về đây chiêm bái và học đạo.
Vào thời nhà Thanh (1644 - 1911), chùa ở Ngũ Đài sơn từng được chia thành chùa xanh và chùa vàng. Những Tăng sĩ tu tập ở chùa xanh thì sẽ mang y phục màu xanh hoặc xám, họ là Tăng sĩ gốc Hán. Trong khi đó, Tăng sĩ ở chùa vàng theo Phật giáo Tây Tạng.
3 Khám phá những công trình Phật giáo tại Ngũ Đài Sơn
Theo MIA.vn tìm hiểu, trong quá khứ có hơn 300 ngôi chùa ở Ngũ Đài sơn nhưng ngày nay chỉ còn khoảng 53 ngôi chùa còn tồn tại. Cùng với đó là khoảng 30.000 tượng Phật được làm từ nhiều loại chất liệu khác nhau như đất sét, sành sứ, kim loại, đá, gỗ…
Trong số những ngôi chùa hiện vẫn còn bảo tồn trên Ngũ Đài Sơn thì chùa Phật Quang và chùa Nam Thiện là những ngôi chùa bằng gỗ cổ xưa nhất ở Trung Quốc. Còn chùa Hiển Thông, chùa Tháp Viện, chùa Bồ tát Đính, chùa Thù Tượng và chùa La Hầu là năm ngôi chùa lớn nhất ở đây. Hiện nay còn khoảng 10 ngôi chùa theo Phật giáo Tây Tạng và hầu hết chùa ở đây đều thờ Bồ tát Văn Thù.
3.1 Chùa Hiển Thông
Chùa Hiển Thông là ngôi chùa lớn và có lịch sử lâu đời nhất tại Ngũ Đài Sơn. Chùa có diện tích đến 80.000 mét vuông, được xây dựng lần đầu vào năm 68 dưới thời Đông Hán (25 - 220). Sau đó, chùa tiếp tục được mở rộng và xây dựng thêm nhiều hạng mục vào những triều đại tiếp theo. Hiện tại, Chùa Hiển Thông vẫn đóng vai trò quan trọng, là nơi đặt Hiệp hội Phật giáo Ngũ Đài Sơn. Phía trước cổng chùa còn có một quả chuông rất lớn, mỗi khi đánh lên âm thanh sẽ vọng ra khắp ngọn núi.
3.2 Chùa Tháp Viện
Tháp Viện được xem là biểu tượng của Ngũ Đài Sơn bởi vì ngôi chùa này tọa lạc ở vị trí ngay phía trước, đại diện cho khuôn viên rất nhiều ngôi chùa phía sau. Chùa Tháp Viện cao 75.3 mét với kiến trúc nổi bật, đặc biệt nhất phải kể đến ngôi tháp cao được sơn màu trắng với tên gọi là Tháp Trắng Lớn mang kiến trúc đặc trưng Tây Tạng.
3.3 Chùa Văn Thù
Chùa Văn Thù còn có tên gọi khác là viện Đại Văn Thù. Chùa được thành lập dưới thời Bắc Ngụy. Truyền thuyết kể lại rằng Bồ tát Văn Thù đã từng trú ngụ ở đây, vì vậy nên nơi này còn được gọi là “Chân Dung viện” hay “Bồ tát Đính”. Vào thời hoàng đế Vĩnh Nhạc triều nhà Minh (1368 - 1644), các vị Lạt-ma đã chọn trú lại trong ngôi chùa này. Vì vậy nên về sau chùa Văn Thù đã trở thành ngôi chùa chính thuộc phái Mật tông. Hai vị hoàng đế nhà Thanh là Khang Hy và Càn Long cũng đã từng đến đây và để lại thủ bút.
3.4 Chùa Thù Tượng
Chùa Thù Tượng nằm cận chùa Tháp Viện, được xây dưới thời nhà Nguyên (1271 - 1368). Chùa nằm trong khuôn viên diện tích 6.400 mét vuông, gồm 50 công trình kiến trúc khác nhau. Trong số đó, điện Văn Thù là công trình kiến trúc lớn nhất với tượng Bồ tát Văn Thù được tôn trí. Chùa còn có một con suối trong vắt chảy ra gọi là suối Bát Nhã. Dưới thời phong kiến, nước của con suối này từng được các triều đình mang về để vua chúa sử dụng.
3.5 Chùa La Hầu
Chùa La Hầu nằm ở phía Đông của chùa Hiển Thông. Ngôi chùa này được xây dựng dưới thời đại nhà Đường, dành cho những vị Lạt ma tu tập. Chùa có diện tích rộng lớn, từ đây bạn có thể ngắm nhìn những triền núi, vách đá, suối nước, cây xanh tạo nên cảnh quan tuyệt đẹp.
Ngũ Đài Sơn là một ngọn núi nổi tiếng, mang giá trị to lớn trong Phật giáo Trung Hoa. Nơi đây còn có nhiều cảnh quan tuyệt đẹp, non nước hữu tình. Cẩm nang du lịch MIA.vn hi vọng bạn sẽ sớm có dịp đến đây để tận mắt khám phá tất cả những điều diệu kỳ này nhé.