Đền Phù Đổng: Chuyến đi tìm cội nguồn văn hóa Việt

1 Đôi nét về đền Phù Đổng và những câu chuyện lịch sử hào hùng

Đền Phù Đổng, còn được gọi là đền Gióng hoặc đền Thượng, là một di tích quan trọng tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Người dân nơi đây cho rằng phần đất xây dựng ngôi đền hiện tại, chính là nền nhà mà Thánh Gióng đã được sinh ra - người anh hùng huyền thoại của dân tộc Việt Nam, với công trạng đánh đuổi giặc Ân.

Nơi đây là sự kết hợp của nhiều kiến trúc từ các thời kỳ khác nhau. Ngôi đền chủ yếu mang phong cách thời nhà Lý, nhưng bạn cũng có thể thấy các chi tiết kiến trúc từ thời Lê Trung Hưng và thời Nguyễn. Dù đã được trùng tu nhiều lần, đền vẫn giữ được nét trang nghiêm và cổ kính.

Với hành trình về với đất Phù Đổng, chúng ta không chỉ được thưởng lãm cảnh sắc yên bình, mà còn được hòa mình vào không khí trang nghiêm, tìm hiểu về các giá trị tinh thần và bản sắc văn hóa Việt Nam. Đây sẽ là một trải nghiệm khó quên, giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử dân tộc và lòng tự hào đất nước.

2Tham quan đền Phù Đổng vào thời điểm nào lý tưởng nhất?

Thời điểm lý tưởng nhất để tham quan đền Phù Đổng là vào dịp lễ hội Gióng, diễn ra từ ngày 6 đến ngày 9/4 âm lịch hàng năm. Đây là dịp người dân tổ chức nhiều hoạt động văn hóa và tâm linh đặc sắc để tưởng nhớ công trạng của Thánh Gióng.

Đến thăm đền vào thời gian này, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo và các hiện vật quý giá mà còn có cơ hội tham gia vào những hoạt động lễ hội truyền thống, như múa rối nước và các trò chơi dân gian. Lễ hội này cũng đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, nên chắc chắn sẽ góp phần mang lại trải nghiệm phong phú và ý nghĩa trong hành trình du lịch Hà Nội của bạn.

Hội Gióng là một sự kiện văn hóa đa dạng với sự kết hợp của nhiều tín ngưỡng và lớp văn hóa khác nhau, từ tín ngưỡng thờ thần mặt trời, tín ngưỡng về sự sinh sôi, đến tôn kính tổ nghề rèn sắt. Điểm nổi bật nhất của lễ hội này là màn diễn xướng tái hiện trận chiến giữa Thánh Gióng và quân giặc Ân, biểu tượng cho quá trình hình thành và bảo vệ quốc gia. Huyền thoại về Thánh Gióng là một phần không thể tách rời trong các nghi lễ và hoạt động của hội Gióng.

3Khám phá vẻ đẹp kiến trúc đền Phù Đổng

Cùng Cẩm nang du lịch bước vào câu chuyện cổ tích Thánh Gióng tại đền Phù Đổng, nơi bạn sẽ được khám phá không gian chân thực nhất như bước ra từ trong truyện:

3.1 Cổng vào và kiến trúc

Đền Phù Đổng rộng 60.343,7m2, gồm 8 điểm di tích trải rộng trên 3 thôn của xã Phù Đổng. Trong số đó:

- Đền Thượng (Đền Phù Đổng Thiên Vương): Là ngôi đền chính hướng Nam nhìn ra sông Đuống. Nơi đây bao gồm nhiều khu vực khác nhau như: thủy đình, cổng ngũ môn, phương đình, tiền đường, trung đường, hậu cung, tả hữu mạc, nhà giám, nhà ba gian, nhà khách và nhà hiệu.

- Đền Hạ: Được gọi là đền Mẫu, tọa lạc ngoài đê sông Đuống, hướng Tây. Bao gồm nghi môn, tả hữu mạc và các cấu trúc chính dạng chữ Tam.

- Miếu Ban (nơi thờ mẹ Gióng): Nằm cách Đền Thượng khoảng 200m, bên trong đê sông Đuống, với nghi môn, tả hữu vu, sân và kiến trúc chính dạng chữ Đinh.

- Đình Hạ mã: Nằm phía trái Đền Thượng, chỉ còn phần móng do không được bảo trì theo thời gian.

- Cố viên: Được biết đến là vườn rau, nằm trên bãi sông, cách Đền Hạ 500m. Có liên quan đến truyền thuyết của Thánh Gióng.

- Giá ngự: Phục dựng đầu thế kỷ XX, nằm giữa Đền Thượng và Đền Hạ.

- Khu đánh cờ Đống Đàm: Là bãi đất rộng, diễn ra trận đánh giặc Ân lần thứ nhất của Gióng.

- Bãi đánh cờ - Soi bia: Nơi diễn ra trận đánh giặc n lần thứ hai của Gióng.

Mỗi công trình trong khuôn viên đền Phù Đổng không chỉ có giá trị kiến trúc mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của địa phương.

3.2 Nội thất và họa tiết chạm khắc

Bên trong đền Phù Đổng, du khách có thể ngắm nhìn những họa tiết chạm khắc gỗ vô cùng tinh xảo, bao gồm hoành phi và câu đối, thể hiện sự khéo léo và tinh tế của nghệ nhân. Đặc biệt, tại chính điện, pho tượng Thánh Gióng đứng vững chãi là điểm nhấn nổi bật, cùng với các tượng của vị quan văn và quan võ, hai phỗng quỹ và bốn viên cận binh, phản ánh sự tôn kính và lòng thành của người dân địa phương đối với vị anh hùng dân tộc này. Những chi tiết này không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn góp phần làm sống động các câu chuyện lịch sử và huyền thoại liên quan đến đền và vùng đất Phù Đổng

3.3 Cổ vật và ý nghĩa lịch sử

Đền Phù Đổng là nơi lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị cao, với mỗi hiện vật không chỉ là báu vật quốc gia mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần yêu nước và lòng hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc. Trong số các cổ vật tiêu biểu được lưu giữ tại đền, có thể kể đến như 37 đạo sắc phong, các hệ thống bia đá, nghê đá, các bức rồng đá, cửa võng, long ngai, kiệu, hương án, tượng thờ, và bát bửu. Những hiện vật này không chỉ chứa đựng giá trị nghệ thuật cao mà còn góp phần phản ánh lịch sử Việt Nam qua nhiều thời đại, giúp du khách hiểu thêm về văn hóa và truyền thống của quốc gia​.

4 Một số lưu ý khi khi tham quan đền Phù Đổng

Khi bạn đến thăm Đền Thánh Gióng, có một số điểm lưu ý quan trọng để đảm bảo chuyến đi của bạn được thuận lợi và phù hợp với nét văn hóa tại đây:

- Bạn nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo khi vào đền để thể hiện sự tôn trọng đối với nơi linh thiêng. Tránh mặc quần áo quá ngắn hay quá mỏng.

- Đường đi đến Đền Gióng có nhiều dốc và có thể hơi khó đi. Nếu bạn không tự tin vào khả năng lái xe của mình, có thể sử dụng phương tiện công cộng như xe buýt, sau đó bắt xe ôm hoặc đi bộ khoảng 3km để vào đền. Đi bộ không chỉ giúp bạn khám phá khu vực mà còn giữ gìn sức khỏe, tuy nhiên bạn cũng cần chú ý giữ sức cho những hoạt động khác trong khu di tích​ ​.

- Nếu bạn đi bằng xe máy hoặc ô tô, hãy chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và tuân thủ các quy định giao thông. Tuyến đường từ Hà Nội đến Đền Gióng có thể qua cầu Nhật Tân hoặc cầu Thăng Long, và bạn cần chú ý các biển chỉ dẫn để đi đúng hướng​

- Khi tham quan đền Phù Đổng, du khách cần ý thức giữ gìn và bảo vệ các giá trị chung của đền. Cần tránh sờ chạm vào các hiện vật, nhất là các cổ vật quý giá, để không làm hư hại chúng. Đồng thời, không vẽ bậy hay làm hỏng cảnh quan, bẻ nhánh cây, và giữ gìn vệ sinh chung trong khuôn viên đền.

- Để bảo đảm sự trang nghiêm và thanh bình của đền Phù Đổng, khi tham quan, du khách cần giữ thái độ đi đứng nhẹ nhàng và giữ giọng nói ở mức thấp. Cấm chạy nhảy hay nói đùa ầm ĩ trong khuôn viên đền để không làm ảnh hưởng đến không gian tôn nghiêm của nơi này.

- Bạn không nên tự ý chụp ảnh hay quay phim trong điện thờ; nếu có nhu cầu, bạn cần phải xin phép người quản lý trước

Chuẩn bị kỹ càng những điều trên sẽ giúp bạn có một trải nghiệm ý nghĩa và đầy đủ tại Đền Thánh Gióng.

Đền không chỉ là nơi để hiểu thêm về lịch sử và huyền thoại của Thánh Gióng mà còn là nơi để suy ngẫm về những giá trị nhân văn sâu sắc. Mong rằng những thông tin và câu chuyện được chia sẻ của MIA.vn sẽ thôi thúc bạn sắp xếp thời gian để trực tiếp khám phá và trải nghiệm không gian tôn nghiêm cũng như vẻ đẹp kiến trúc độc đáo của Đền Phù Đổng.