1 Đôi nét về Đền thờ Chu Văn An
Đền thờ Chu Văn An, tọa lạc trên núi Phượng Hoàng ở Hải Dương, là một trong những di tích lịch sử quan trọng của Việt Nam. Đền không chỉ là nơi tưởng nhớ thầy giáo Chu Văn An, một nhân vật lịch sử nổi tiếng trong sự nghiệp giáo dục, mà còn là điểm thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc và không khí tâm linh nơi đây.
Quần thể kiến trúc của đền bao gồm các gian tiền tế và hậu cung, được trang trí bởi nghệ thuật chạm khắc tinh xảo với các hình tượng "tứ linh" và "tứ quý". Ngoài ra, không gian xung quanh đền rất rộng lớn, với các ngọn núi như Ngọc, Phượng Hoàng bao quanh, tạo nên một cảnh quan hài hòa theo phong thủy. Đền cũng nổi tiếng với các hoạt động tâm linh và văn hóa, đặc biệt vào các dịp lễ hội như lễ khai bút đầu xuân và lễ hội về nguồn, thu hút đông đảo du khách và người dân đến để cầu nguyện và tưởng nhớ
Đền thờ Chu Văn An là biểu tượng của lòng kính trọng và tri ân đối với những đóng góp vĩ đại của người thầy vĩ đại trong lĩnh vực giáo dục. Đây là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Việt Nam khi du lịch Hải Dương.

Đền thờ Chu Văn An tọa lạc giữa lòng thiên nhiên xanh mát. Ảnh: Hải Dương
2 Lịch sử về đền thờ Chu Văn An
Chu Văn An, được biết đến với danh hiệu Tiều Ẩn và tự là Linh Triệt, sinh ngày 25 tháng 8 năm 1292, vào thời Trùng Hưng của nhà Trần. Ông sinh ra tại làng Văn, xã Quang Liệt, huyện Thanh Trì, nay thuộc thành phố Hà Nội. Ông là nhà giáo dục tiên phong trong việc truyền bá và giảng dạy tư tưởng đạo đức của Khổng giáo tại Việt Nam. Chu Văn An được vua Trần Minh Tông mời làm tư nghiệp Quốc Tử Giám để giảng dạy cho Thái tử và con em các quan lại. Đến thời vua Trần Dụ Tông, bất chấp sự tha hóa của bè lũ quan lại, ông đã từ quan về ở ẩn trên núi Phượng Hoàng, nơi ông dành trọn vẹn thời gian cho việc dạy học, viết sách, làm thơ và nghiên cứu y dược cho đến khi mất năm 1370.

Hình ảnh thầy Chu Văn An. Ảnh: Wikipedia
Sau khi Chu Văn An qua đời, ngôi nhà ông từng dùng để dạy học đã được xây dựng thành ngôi đền thờ. Đền thờ Chu Văn An đã trải qua hai giai đoạn trùng tu lớn và vào năm 2008, ngôi đền đã trở thành một quần thể kiến trúc đồ sộ và trang nghiêm. Năm 1998, Nhà nước đã công nhận đền thờ Chu Văn An là di tích lịch sử quốc gia.
3 Khám phá công trình kiến trúc tại đền thờ
Đền thờ Chu Văn An là một kiệt tác kiến trúc, nằm trên đỉnh núi Phượng Hoàng, với cảnh quan thiên nhiên hữu tình xung quanh. Công trình này không chỉ là nơi thờ phụng vị thầy giáo vĩ đại Chu Văn An mà còn thể hiện nhiều giá trị văn hóa sâu sắc của dân tộc Việt Nam.
Đền còn có 112 bậc đá dẫn lên khu vực đền thờ chính. Kiến trúc của đền thờ được thiết kế theo hình chữ "Nhị" (二), một phong cách truyền thống thời Nguyễn, bao gồm hai tầng và tám mái ngói liệt, với những góc mái đao cong ấn tượng. Quần thể kiến trúc của đền bao gồm tam quan nội và tam quan ngoại, ba sân chính là sân hạ, sân trung, và sân thượng, cùng với vườn cây, hai nhà giải vũ và hai nhà bia. Trong đền còn có các bức phù điêu chạm khắc Long Phượng tinh xảo, mang lại vẻ đẹp mỹ thuật cao. Nét đặc sắc của đền là những bức tượng và y môn sơn son thếp vàng, phản ánh sự tôn kính của người dân đối với thầy Chu Văn An. Đặc biệt, phía trước đền có đôi rồng đá, đại diện cho kiến trúc thời Trần, tạo nên một cảnh quan uy nghi và trang nghiêm.

Kiến trúc bên trong đền. Ảnh: Người Đưa Tin
4 Những hoạt động trải nghiệm khi đến đền thờ Chu Văn An
Khi đến thăm Đền thờ Chu Văn An, du khách có thể tham gia nhiều hoạt động trải nghiệm phong phú và ý nghĩa. Cùng Cẩm nang du lịch khám phá ngay sau đây nhé
4.1 Lễ khai bút đầu xuân
Lễ khai bút đầu xuân tại Đền thờ Chu Văn An được tổ chức vào ngày 6 tháng Giêng hàng năm, thu hút sự tham gia của đông đảo mọi người từ học sinh, sinh viên đến những người trong đời sống chuyên nghiệp. Đây là dịp để mọi người cùng nhau cầu nguyện cho một năm mới đầy thành công và may mắn, nhất là trong học tập và sự nghiệp. Nghi thức khai bút trong dịp này được xem là biểu tượng cho sự khởi đầu suôn sẻ, với hy vọng mang lại nhiều thuận lợi và thành công trong năm mới.
Trong buổi lễ, các tham dự viên thực hiện nghi thức khai bút, một hành động đầy ý nghĩa nhằm mở đầu cho các công việc và hoạch định trong năm mới. Lễ khai bút cũng là lúc để mọi người bày tỏ lòng kính trọng đối với giáo dục và tri thức, phản ánh ước vọng về một năm học tập hiệu quả và sự nghiệp phát triển. Đây là cơ hội để mọi người gửi gắm niềm tin và sự quyết tâm trong việc theo đuổi các mục tiêu giáo dục và sự nghiệp, hướng tới thành công trong tương lai.

Lễ khai bút đầu xuân được tổ chức hằng năm tại đền. Ảnh: Báo điện tử - Đảng Cộng sản Việt Nam
4.2 Lễ hội về nguồn
Lễ hội về nguồn tại Đền thờ Chu Văn An là sự kiện thường niên diễn ra vào cuối tháng 11 âm lịch, được đông đảo người dân và du khách từ khắp nơi quan tâm và tham gia. Sự kiện này không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tri ân Chu Văn An - một nhà giáo dục vĩ đại của Việt Nam, mà còn là cơ hội để mọi người cùng nhau ôn lại những giá trị giáo dục mà thầy đã cống hiến cho đời sau.
Trong lễ hội, các hoạt động tưởng niệm được tổ chức trang trọng với nghi thức dâng hương, dâng hoa tại đền thờ. Ngoài ra, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật như biểu diễn âm nhạc truyền thống, kịch nói và các trò chơi dân gian cũng được tổ chức để làm phong phú thêm chương trình. Đây là dịp để mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu sâu hơn về cuộc đời và sự nghiệp của Chu Văn An, qua đó tiếp tục nuôi dưỡng lòng yêu mến và trân trọng các giá trị giáo dục của ông.

Lễ hội được rất nhiều người đến tham dự. Ảnh: Trường Cao đẳng Kỹ thuật
4.3 Dâng hương và tưởng niệm
Tại Đền thờ Chu Văn An, các buổi lễ tưởng niệm và dâng hương được tổ chức thường xuyên nhằm tôn vinh và nhớ đến những đóng góp vĩ đại của Chu Văn An đối với nền giáo dục Việt Nam. Trong không khí trang nghiêm và thành kính, người tham gia sẽ thực hiện nghi thức dâng hương, cầu nguyện, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo lỗi lạc này. Các hoạt động tưởng niệm thường kết hợp với các bài phát biểu, kể lại cuộc đời và sự nghiệp của Chu Văn An, nhấn mạnh vai trò và ảnh hưởng của ông đối với việc hình thành tư tưởng và đạo đức cho nhiều thế hệ.

Không khí tại buổi lễ dâng hương vô cùng náo nhiệt. Ảnh: Mekong ASEAN
4.4 Hoạt động ngoại khóa cho học sinh
Tại Đền thờ Chu Văn An, các chương trình học tập ngoại khóa được tổ chức cho học sinh mang lại cơ hội quý báu để khám phá lịch sử và văn hóa thông qua các hoạt động giáo dục và trải nghiệm thực tế. Những hoạt động này bao gồm việc học viết thư pháp, một nghệ thuật truyền thống tinh tế, giúp học sinh hiểu sâu hơn về văn hóa Việt và rèn luyện sự kiên nhẫn cũng như tính tập trung. Bên cạnh đó, học sinh cũng có cơ hội tìm hiểu về nghề gốm sứ, một trong những nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống của Việt Nam, qua đó học hỏi được những kỹ năng từ những nghệ nhân lành nghề.

Nhiều học sinh viếng đền thờ Chu Văn An. Ảnh: Trường THCS Ngoại ngữ - VNU
5 Một số lưu ý khi đến Đền thờ Chua Văn An
Khi đến thăm Đền thờ Chu Văn An, bạn nên lưu ý một số điều sau để đảm bảo trải nghiệm tôn nghiêm và ý nghĩa:
- Ăn mặc kín đáo: Vì Đền thờ Chu Văn An là địa điểm tâm linh, bạn nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo. Tránh mặc quần áo ngắn, hở hang và nên mặc áo có tay và quần dài. Đây là biểu hiện của sự tôn trọng nơi thờ tự.
- Giữ trật tự và yên lặng: Khi ở trong khuôn viên đền, bạn nên giữ im lặng và hành xử nhẹ nhàng để không làm ảnh hưởng đến không gian tĩnh mịch của nơi này. Hãy nói chuyện nhỏ nhẹ và tắt tiếng chuông điện thoại.
- Tôn trọng các nghi lễ: Nếu bạn tham quan vào lúc có các nghi lễ diễn ra, hãy quan sát một cách trang nghiêm và không làm gián đoạn. Nếu có dịp tham gia, hãy tuân theo hướng dẫn của người dân địa phương hoặc nhân viên quản lý.
- Hạn chế chụp ảnh: Kiểm tra kỹ các biển báo hoặc hỏi ý kiến nhân viên quản lý trước khi chụp ảnh. Một số khu vực trong đền có thể cấm chụp ảnh, nhất là trong các nghi thức tôn giáo.
- Không chạm vào các vật thờ cúng: Tránh chạm tay vào các bức tượng, đồ vật thờ cúng hay các tác phẩm nghệ thuật trong đền. Đây là hành động thiếu tôn trọng đối với văn hóa và tín ngưỡng tại đền.
- Giữ gìn vệ sinh chung: Luôn giữ gìn sạch sẽ, không vứt rác bừa bãi và tuân thủ các quy định về ăn uống, hút thuốc nếu có.
Hy vọng bài viết này của MIA.vn sẽ mang đến cho người đọc cái nhìn sâu sắc về Đền thờ Chu Văn An, một di sản văn hóa đặc biệt của Việt Nam, với các giá trị giáo dục lịch sử được gìn giữ qua bao thế hệ.