Khám phá các làng nghề Bắc Ninh lưu giữ văn hóa lâu đời

1 Làng tranh dân gian Đông Hồ

Địa chỉ: Xã Đông Khê, Song Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh

Nhắc đến làng nghề Bắc Ninh thì không thể không kể đến làng tranh Đông Hồ, nơi lưu giữ một trong những dòng tranh dân gian lâu đời và nổi tiếng nhất Việt Nam. Những bức tranh Đông Hồ mộc mạc, đậm chất làng quê không chỉ tái hiện đời sống thường nhật mà còn phản ánh sâu sắc tinh thần dân tộc và giá trị thẩm mỹ truyền thống.

Trải qua hàng trăm năm phát triển, làng tranh Đông Hồ vẫn giữ được quy trình làm tranh thủ công độc đáo, từ khắc ván, in màu đến bồi giấy điệp. Tất cả đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và công phu từ đôi bàn tay nghệ nhân. Tranh có nhiều chủ đề phong phú như sinh hoạt, tín ngưỡng, châm biếm xã hội, hay tranh Tết dân gian.

Không chỉ nổi tiếng với tranh, Đông Hồ còn là làng nghề Bắc Ninh tiêu biểu mang đậm bản sắc văn hóa Kinh Bắc, thể hiện qua hệ thống đình, chùa, miếu và các nghi lễ truyền thống. Theo kinh nghiệm của MIA.vn, nếu muốn cảm nhận rõ không khí lễ hội, bạn nên ghé thăm vào dịp lễ hội Kỳ Yên (14 – 25 tháng 3 âm lịch), khi làng rộn ràng sắc màu dân gian và những hoạt động văn hóa đặc sắc.

2 Làng gỗ mỹ nghệ ở Đồng Kỵ

Địa chỉ: Xã Đồng Quang, Huyện Từ Sơn, Bắc Ninh

Nằm cách trung tâm Hà Nội chỉ khoảng 25km, làng nghề gỗ Đồng Kỵ (Từ Sơn, Bắc Ninh) từ lâu đã được biết đến là cái nôi của ngành mỹ nghệ gỗ truyền thống. Khởi nguồn từ những năm 1960, đến thập niên 1980, nghề gỗ tại đây phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những làng nghề Bắc Ninh nổi tiếng bậc nhất.

Sản phẩm của Đồng Kỵ vô cùng đa dạng, từ bàn ghế, tủ chè, đến các bộ salon, hoành phi câu đối... mang phong cách giả cổ lẫn hiện đại. Từng chi tiết đều được chế tác công phu, thể hiện tay nghề tinh xảo và gu thẩm mỹ truyền thống của người thợ nơi đây. Không chỉ được tiêu thụ rộng khắp trong nước, các sản phẩm gỗ Đồng Kỵ còn chinh phục thị trường quốc tế với nhiều thương hiệu uy tín.

Hiện nay, làng nghề đã thu hút hơn 200 doanh nghiệp, 2300 hộ gia đình và hàng trăm cửa hàng lớn nhỏ, trở thành trung tâm giao thương sôi động bậc nhất tỉnh Bắc Ninh. Đồng Kỵ không chỉ góp phần giải quyết việc làm cho người dân địa phương mà còn thu hút lao động từ các tỉnh lân cận. Đặc biệt, làng nghề Bắc Ninh này còn tổ chức các lớp đào tạo nghề gỗ truyền thống cho thanh niên, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị làng nghề trong thời đại mới.

3 Làng gốm Phù Lãng

Địa chỉ: Xã Phù Lãng, Thị xã Quế Võ, Bắc Ninh

Nằm bên dòng sông Cầu yên bình, làng gốm Phù Lãng là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời nhất miền Bắc, gắn liền với lịch sử và bản sắc văn hóa Việt. Theo các tài liệu khảo cứu, nghề gốm ở đây đã xuất hiện từ thế kỷ 10 đến 11 và đạt đến thời kỳ hưng thịnh vào thời Lê Trung Hưng (thế kỷ 17 - 18).

Gốm Phù Lãng nổi tiếng với kỹ thuật tạo hình và tráng men đặc trưng, đặc biệt là lớp men da lươn cổ kính phủ lên các sản phẩm như bát hương, bình hoa, tượng linh vật… Những họa tiết rồng, phượng, hoa lá, mây gió được khắc vẽ công phu trên nền đất nung truyền thống, tạo nên vẻ đẹp vừa mộc mạc vừa nghệ thuật.

Ngày nay, làng nghề Bắc Ninh Phù Lãng không chỉ duy trì các dòng gốm truyền thống mà còn phát triển mạnh mẽ gốm mỹ nghệ, phục vụ trang trí nội thất và xuất khẩu. Các sản phẩm như lục bình, chậu cảnh, tiểu cảnh phong thủy… được ưa chuộng tại thị trường trong nước và quốc tế như Mỹ, Nhật, Pháp, Hàn Quốc… Đến đây bạn không chỉ được chiêm ngưỡng những công trình cổ như đình làng, đền miếu mà còn có cơ hội tự tay làm gốm. Cảm nhận từng thớ đất và ngắm nhìn tác phẩm của mình thành hình trong ngọn lửa nung chắc chắn sẽ là ký ức khó quên trong chuyến du lịch Bắc Ninh của bạn.

4 Làng nghề gò, đúc đồng ở Đại Bái

Địa chỉ: Xã Đại Bái, Huyện Gia Bình, Bắc Ninh

Từ thời xa xưa, làng nghề Bắc Ninh Đại Bái đã phát triển nghề đúc đồng với các sản phẩm phục vụ gia đình như mâm, nồi, đỉnh hương… Đặc biệt, kể từ khi ông Nguyễn Công Truyền, người có công lớn trong việc tổ chức sản xuất và tạo mẫu về làng, nghề đúc đồng nơi đây càng phát triển rực rỡ, nâng tầm lên thành nghệ thuật.

Ngày nay, nghệ nhân Đại Bái không chỉ đúc các vật dụng truyền thống mà còn sáng tạo ra nhiều sản phẩm chạm khắc đồng thủ công tinh xảo như tượng, lọ hoa, câu đối, tranh đồng, đỉnh đồng mạ vàng, mạ bạc. Các sản phẩm không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu đi nhiều quốc gia.

5 Làng nghề Bắc Ninh Phù Khê

Địa chỉ: Thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.

Tọa lạc tại thị xã Từ Sơn, làng Phù Khê nổi tiếng với kỹ nghệ chạm khắc gỗ tinh xảo. Theo lời các bậc cao niên, làng được hình thành từ thời An Dương Vương và phát triển rực rỡ khi kinh đô chuyển về Thăng Long dưới triều Lý. Nhu cầu xây dựng cung điện, đền đài thời bấy giờ đã thu hút nhiều nghệ nhân tài hoa tụ hội về Phù Khê, góp phần định hình danh tiếng cho làng nghề.

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đặc biệt là thời kỳ kháng chiến, nghề chạm khắc Phù Khê vẫn được duy trì và hồi sinh mạnh mẽ từ những năm 1990 đến nay. Sản phẩm của làng vô cùng đa dạng: từ rồng phượng chạm khắc, đồ thờ cúng, đến đồ gia dụng và nội thất cao cấp. Tất cả đều thể hiện tay nghề điêu luyện cùng gu thẩm mỹ truyền thống của người thợ thủ công.

6 Làng nghề giấy dó Dương Ổ

Địa chỉ: xã Phong Khê, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh.

Nằm bên dòng sông Ngũ Huyện Khê, làng Dương Ổ từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm giấy dó. Nơi đây sản xuất giấy để phục vụ cho Thăng Long và Kinh Bắc, chuyên dùng trong việc in sách, vẽ tranh dân gian và làm pháo, những sản phẩm không thể thiếu trong đời sống văn hóa người Việt.

Nguyên liệu chính là vỏ cây dó được mang từ miền núi về, qua quy trình xử lý kỹ lưỡng, trải qua nhiều công đoạn thủ công tỉ mỉ như giã dó, ngâm, lọc, tráng khuôn… để tạo ra những tờ giấy mịn màng, dai, bền theo năm tháng. Những nghệ nhân tại làng nghề Bắc Ninh này không chỉ truyền nghề qua nhiều thế hệ mà còn dành cả đời để gìn giữ và phát triển tinh hoa làm giấy.

Từ chỗ chỉ làm giấy truyền thống như giấy in sách, hàng mã hay giấy pháo, nghề làm giấy ở Dương Ổ đã mở rộng quy mô trong những năm gần đây. Giờ đây, sản phẩm đa dạng hơn với các loại giấy in, giấy vở, giấy ăn, giấy vệ sinh và cả giấy bao bì, góp phần đưa Dương Ổ trở thành trung tâm sản xuất giấy lớn nhất miền Bắc.

7 Làng mây tre đan Xuân Lai

Địa chỉ: huyện Gia Bình, Bắc Ninh.

Làng Xuân Lai được xem là cái nôi của nghề thủ công tre trúc truyền thống ở vùng Kinh Bắc. Trải qua bao thăng trầm, làng nghề không chỉ gìn giữ kỹ thuật chế tác thủ công lâu đời mà còn phát triển mạnh mẽ với những sản phẩm nội thất và mỹ nghệ mang tính nghệ thuật cao. Từ những nguyên liệu dân dã như tre, trúc, qua đôi bàn tay tài hoa của nghệ nhân, Xuân Lai đã tạo ra nhiều sản phẩm độc đáo như: sofa tre, xích đu, giá sách, tủ trưng bày và cả tranh nghệ thuật lấy cảm hứng từ tranh Đông Hồ, phong cảnh làng quê Việt.

Điểm đặc biệt của sản phẩm Xuân Lai là màu nâu đen tự nhiên, không qua sơn phủ, vừa thân thiện với môi trường vừa tạo nên nét đẹp mộc mạc mà sang trọng. Nhờ sự sáng tạo không ngừng, làng nghề này ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường nội thất thủ công trong và ngoài nước. Nếu bạn đang tìm kiếm một điểm đến văn hóa kết hợp trải nghiệm thủ công truyền thống, làng tre trúc Xuân Lai là lựa chọn đầy thú vị trong hành trình khám phá các làng nghề Bắc Ninh.

Hành trình khám phá các làng nghề truyền thống Bắc Ninh không chỉ là chuyến đi về với cội nguồn văn hóa dân tộc, mà còn là cơ hội để bạn cảm nhận được sự tài hoa, kiên nhẫn và tinh thần sáng tạo của người Việt qua từng sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Mỗi làng nghề là một thế giới riêng, mang màu sắc văn hóa và câu chuyện đặc trưng, góp phần làm giàu bản sắc Kinh Bắc. Bạn cũng đừng quên chuẩn bị hành trang thật chỉn chu cho chuyến đi này với một chiếc vali MIA.vn chất lượng cao, bền bỉ và tiện lợi để giúp bạn dễ dàng di chuyển và khám phá những vùng đất mới nhé.