Miền Tây mùa nước nổi đậm sức sống của mảnh đất phù sa

1 Miền Tây mùa nước nổi – Bức tranh sông nước tràn đầy sức sống

1.1 Vẻ đẹp kỳ thú của miền Tây mùa nước nổi

Mỗi năm khi nước từ thượng nguồn Mekong đổ về miền Tây lại bước vào mùa nước nổi. Khắp những cánh đồng, rừng tràm, vườn sen, vườn cây trái như khoác lên lớp áo mới mướt xanh. Người dân sống cùng sông nước, dựng nhà, đi chợ, làm nghề đều gắn liền với con nước. Đó không chỉ là hiện tượng tự nhiên mà còn là nhịp sống đặc trưng của vùng đất Cửu Long.

Lúc này bạn sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh tôm cá đầy ghe, chim trời tụ về, chợ nổi nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Đây là thời điểm vàng để vừa ngắm cảnh, vừa cảm nhận sức sống dồi dào của miền đất sông nước.

1.2 Mùa nước nổi diễn ra vào tháng mấy?

Miền Tây mùa nước nổi thường bắt đầu từ tháng 7 âm lịch và kéo dài đến tháng 10 âm lịch, tức khoảng tháng 8 đến tháng 11 dương lịch. Lúc này nước sông dâng cao, phù sa trải khắp ruộng đồng mang lại sự trù phú. Đây cũng là mùa du lịch cao điểm, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Đi dọc các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Tứ Giác Long Xuyên, bạn sẽ thấy mùa nước nổi làm thiên nhiên thêm kỳ vĩ. Những cánh đồng sen khoe sắc, rừng tràm bạt ngàn, từng vườn trái cây oằn quả. Đó là mùa của no đủ, của chợ nổi đông vui và những trải nghiệm khó quên.

2 Điểm đến không thể bỏ lỡ ở miền Tây mùa nước nổi

2.1 Chợ nổi Cái Răng, Cần Thơ

Không thể nói về miền Tây mùa nước nổi mà thiếu chợ nổi. Nổi bật nhất trong số đó là chợ nổi Cái Răng, một trong ba chợ lớn nhất vùng đồng bằng. Mỗi sáng lại có đến hàng trăm ghe thuyền chất đầy trái cây, rau củ, đặc sản nối nhau trên mặt nước. Du khách có thể ngồi xuồng nhỏ, thưởng thức bún riêu, cà phê, hay mua vài chùm nhãn, quả xoài tươi ngon. Không khí ồn ào mà gần gũi khiến ai cũng thấy mình như đang hòa nhịp vào nhịp sống sông nước.

2.2 Cánh đồng sen Đồng Tháp

Sen vốn là biểu tượng của Đồng Tháp, nhưng vào miền Tây mùa nước nổi, sen nở rộ ngút ngàn càng làm lòng người xao xuyến. Du khách có thể ngồi thuyền trôi giữa đầm sen, hít căng hương thơm dịu nhẹ, hay thưởng thức trà sen, chè sen, cơm hạt sen ngay tại chỗ. Không gian ấy vừa lãng mạn, vừa đậm chất quê hương.

2.3 Rừng tràm Trà Sư, An Giang

Miền Tây mùa nước nổi cũng là lúc rừng tràm Trà Sư khoác lên vẻ đẹp huyền bí. Ngồi trên xuồng bạn có thể len lỏi qua thảm bèo xanh, nghe tiếng chim hót, ngắm cò trắng bay rợp trời. Không gian trong lành, mùi tràm thoang thoảng, tất cả mang lại cảm giác tĩnh lặng hiếm thấy. Đây cũng là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa Khmer và Kinh, từ làng nghề đến phong tục tập quán.

2.4 Chợ ma Tha La – Nét văn hóa kỳ lạ

Nhắc đến văn hóa miền Tây mùa nước nổi thì không thể bỏ qua chợ ma Tha La ở ấp Cây Trâm, xã Vĩnh Tế, An Giang. Nghe tên có vẻ huyền bí, nhưng thực ra đây là khu chợ họp vào khoảng 2 giờ sáng và tan khi mặt trời ló rạng.

Ở đây người dân sẽ mang những sản vật vừa đánh bắt trong đêm ra bán. Mua bán diễn ra tương đối nhanh chóng, gọn gàng. Bởi trong tâm thức của cư dân địa phương việc buôn bán vốn không cần gian dối. Chợ ma Tha La cũng vì thế không chỉ là nơi trao đổi sản vật, mà còn là minh chứng cho sự chân chất, ngay thẳng của người miền Tây mùa nước nổi.

3 Sáu đặc sản làm nên linh hồn ẩm thực miền Tây mùa nước nổi

3.1 Bông súng – Món rau dân dã của đồng nước

Khi lũ về, những cánh đồng ở Mộc Hóa, Tân Hưng, Vĩnh Hưng ngập trắng cũng là lúc hoa súng vươn mình nở rộ. Người dân phải đi hái từ rạng sáng vì loài hoa này chỉ nở trong đêm, vừa có sắc tím, sắc trắng, vừa có cọng dài mảnh mai.

Thân súng mọng nước, giòn mát, đặc biệt phần gốc trắng ngọt và ngon nhất. Người miền Tây mùa nước nổi thường ăn sống bông súng chấm mắm kho hoặc nấu canh chua. Mỗi cách chế biến đều giữ được sự thanh mát, dân dã của loài hoa đồng nội.

3.2 Cá linh – Loài cá nhỏ mà danh tiếng lớn

Không ai có thể nhắc đến miền Tây mùa nước nổi mà bỏ qua cá linh. Thân cá nhỏ, chỉ bằng ngón tay nhưng hương vị lại gắn bó với ký ức bao thế hệ. Cá linh sống tự nhiên, không nuôi trồng, và chỉ xuất hiện theo mùa.

Từ vó, chài đến giăng lưới, người dân tất bật đánh bắt cá linh để mang về chợ. Trước kia cá linh là món ăn bình dân, nay đã trở thành đặc sản được săn đón, giá có thể lên đến gần 300.000 đồng mỗi ký. Người ta kho cá linh với mía, làm mắm cá linh, hay nấu lẩu cùng bông điên điển. Năm 2024, món lẩu cá linh bông điên điển còn được Taste Atlas vinh danh trong danh sách 100 món cá ngon nhất thế giới.

3.3 Hẹ nước – món rau mọc từ bùn phèn

Khác hẳn hẹ cạn, hẹ nước chỉ mọc khi mùa lũ về và thường thấy ở Đồng Tháp Mười. Muốn thu hái người dân phải lội xuống ruộng, mò tận gốc dưới bùn nhão rồi nhổ cả rễ lẫn thân.

Hẹ nước có thể ăn sống, chấm với cá kho hay thịt kho, nhưng ngon nhất vẫn là chấm mắm kho. Vị giòn ngọt, mát lành của hẹ hòa cùng vị đậm đà của mắm tạo nên hương vị khó lẫn. Vào miền Tây mùa nước nổi, dọc đường quê hay trong chợ, dễ dàng bắt gặp từng bó hẹ nước xanh mướt được bày bán.

3.4 Quả cà na – món quà chua chát của thiên nhiên

Cà na vốn được trồng để giữ đất, chắn sóng trong mùa lũ, nhưng quả của nó lại trở thành món ăn vặt khoái khẩu. Khi vào mùa cà na chuyển từ xanh sang vàng nhạt, vỏ láng, vị chua chát xen lẫn ngọt dịu.

Người dân thường đập dập cà na rồi trộn muối ớt hoặc ngào đường. Vị chua chua, cay cay, ngọt ngọt làm người ăn cứ muốn nhâm nhi mãi. Ở An Giang, Đồng Tháp hay Tây Ninh, cà na tươi và cà na Thái được bày bán khắp chợ, trở thành ký ức tuổi thơ của nhiều người miền Tây mùa nước nổi.

3.5 Bông điên điển – Sắc vàng của mùa lũ

Bông điên điển là biểu tượng của miền Tây mùa nước nổi. Hoa nở rộ từ khuya đến sáng, kéo dài 2 đến 3 tháng. Để giữ hoa tươi người dân phải soi đèn hái từ nửa đêm.

Thoạt đầu vị của điên điển hơi đắng, nhưng nhai kỹ sẽ thấy vị ngọt bùi. Người miền Tây đã khéo léo đưa điên điển vào nhiều món ăn: gỏi tép đồng, canh chua cá linh, bánh xèo vàng ruộm. Không chỉ ngon miệng, bông điên điển còn chứa nhiều dưỡng chất, được coi như món quà vàng từ phù sa.

3.6 Chuột đồng – Món ngon gây tò mò

Nghe qua có thể khiến nhiều người lạ e dè, nhưng chuột đồng từ lâu đã là món đặc sản nổi tiếng ở miền Tây mùa nước nổi. Chuột thường sống quanh ruộng lúa, béo tròn vào mùa thu hoạch. Người dân bắt về, làm sạch bằng cách hun khói hay trụng nước sôi, sau đó tẩm ướp rồi chế biến.

Chuột đồng có thể quay lu, khìa nước dừa, chiên giòn, xào lăn, thậm chí nướng muối ớt. Thịt chuột chắc, thơm và béo, được xem là món nhậu khoái khẩu dịp cuối tuần. Nhiều quán ăn, nhà hàng miền Tây đưa món này vào thực đơn để chiều lòng thực khách tò mò muốn nếm thử hương vị độc đáo của đồng quê.

Miền Tây mùa nước nổi không chỉ mang đến khung cảnh thiên nhiên kỳ thú mà còn là mùa của sản vật, mùa của hương vị. Với du khách, đây là không chỉ là dịp để xách vali MIA.vn lên đi thưởng thức món ngon, mà còn giúp chúng ta hiểu hơn về cách người miền Tây gắn bó và sáng tạo từ món quà thiên nhiên.