1 Giới thiệu đôi nét về Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau
Sau khi tham quan nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng như Bến tàu không số Vàm Lũng, Tòa thánh Ngọc Sắc, Đảo Hòn Chuối... hãy để MIA.vn dẫn bạn đi khám phá các công việc truyền thống ở Cà Mau trong đó có nghề làm cá khô bổi nhé.
Có mặt tại khu vực đồng bằng châu thổ từ thời kỳ cha ông khai hoang mở cõi, Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau đến nay đã gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất này. Không chỉ mang món ăn thơm ngon, hấp dẫn chế biến từ sản vật thiên nhiên vào bữa ăn hàng ngày, nghề làm khô cá còn cho thấy được nét đẹp văn hóa ẩm thực đất Mũi vô cùng độc đáo, ấn tượng. Có thể nói, khô cá bổi chính là món ngon đã tạo nên tiếng tăm của nguồn nguyên liệu miền sông nước tươi ngon và phong cách chế biến đậm chất miền Tây dân dã.
Xem thêm: Nghề làm mắm ở Cà Mau và món ngon đặc sản vạn người mê
Không chỉ gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh thành miền Tây sống nước này, Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau từ lâu còn là một phần không thể thiếu trong ẩm thực miền đất Mũi
2Hướng dẫn cách di chuyển đến làng nghề làm khô cá bổi
Dừng chân tại xứ Mũi, bạn có thể dễ dàng tìm hiểu về Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau thông qua chuyến đi khám phá huyện Trần Văn Thời. Đây là điểm đến nổi tiếng với nguồn cá đồng dồi dào cùng những câu chuyện tiếu lâm của bác Ba Phi đã lớn lên với bao thế hệ.
Sở hữu vị trí gần Vườn quốc U Minh Hạ và cách trung tâm Thành phố Cà Mau chừng 50km di chuyển, bạn có thể thuê xe máy đi phượt hoặc đón taxi đến huyện này một cách cực kì thuận tiện. Nhìn chung, mức giá cho thuê xe tại tỉnh thành này hiện nay rơi vào khoảng 100.000 VNĐ tới 150.000 VNĐ/ngày tùy theo loại phương tiện mà bạn lựa chọn.
3Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau có gì đặc sắc?
Cá bổi (hay còn gọi là cá sặc rằn) là loài thủy sản thường tập trung nhiều nhất ở các cánh đồng cạn hay vùng đầm lầy. Bởi vì thịt của cá bổi có vị rất thơm, ăn vào dai dai cực kì hấp dẫn nên loài thủy sản này thường được đánh bắt để chế biến đa dạng món ăn hấp dẫn khác nhau.
Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau thực chất chính là công việc chế biến các loại thủy sản dưới hình thức phơi nắng hoặc sấy bằng máy sau khi sơ chế, tẩm ướp nhằm mang đến món ăn dai giòn, đậm đà có thể bảo quản được lâu hoặc kết hợp cùng các nhiều nguyên liệu tạo nên tinh hoa ẩm thực vô cùng đặc sắc.
Công việc làm khô cá bổi thực chất chính là sơ chế sạch sẽ loài thủy sản này, mang đi tẩm ướp và cuối cùng là phơi nắng hoặc sấy cùng với máy mang đến món ngon đặc sản cực kì hấp dẫn
Giống với mắm, quy trình làm món đặc sản khô Cà Mau này có 3 phần đó là chuẩn bị, làm sạch và chế biến. Ở bước chuẩn bị, vào mùa thu hoạch cá đồng, bà con làng nghề khu vực huyện Trần Văn Thời sẽ tuyển chọn những con cá bổi lớn có thịt đàn hồi, săn chắc để làm khô. Trong khi đó, cá nhỏ hơn thì thả lại nơi khai thác để nuôi và làm giống cho mùa sau.
Cứ tới khoảng thời gian đánh bắt và thu hoạch thủy sản, ghé khám phá làng Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp nguồn nguyên liệu này chất thành đống cao như lúa. Trước khi bắt tay vào tát hoặc chụp đìa bắt cá bổi, chủ nhà sẽ kêu gọi bà con trợ giúp theo kiểu "vần công", xong xuôi thì mọi người quây quần bên nhau từ già đến trẻ để chế biến khô.
Muốn sản phẩm cá khô bổi có thể đạt chất lượng cao và để dành ăn được lâu ngày, người chế biến món đặc sản phải sở hữu kinh nghiệm dày dặn cùng tay nghề khéo léo, nhanh nhẹn. Bước vào công đoạn thứ 2 sau khi bắt cá, cư dân làng nghề sẽ dùng dao đánh sạch vảy, cắt mang và mổ bụng tách ruột ra, riêng kỳ, vi, râu, mỏ và đuôi cá vẫn giữ nguyên để món ăn có vẻ ngoài đẹp mắt. Tiếp đó, người dân cho cá vào giỏ tre rồi mang đi rửa sạch và cho vào thau, thúng hoặc cà vung cho ráo nước.
Cá bổi dùng để chế biến món khô đặc sản phải là loại có trọng lượng và kích thước lớn, thịt nhấn vào cảm nhận được độ săn chắc, đàn hồi
Đi vào bước cuối cùng đó là chế biến, trước hết cá bổi sẽ được xếp vào lu, khạp da bò (hay còn gọi là khạp tương) và rải muối hột để ướp. Cứ mỗi lớp cá nằm trong trong lu, khạp là một lớp muối hột hạt to, tiếp diễn như vậy cho đến khi khạp hoặc lu đầy ắp. Tùy vào khẩu vị và phong cách nêm nếm mà người chế biến sẽ ướp cá với muối nhiều hay ít. Nếu là loại cá khô bổi dùng để bán, thường thì bà con làng nghề sẽ ướp nhiều muối hơn để chúng có thể bảo quản được lâu ngày mà không bị hôi dầu. Theo quy trình, cá ướp muối một đêm là có thể mang ra phơi nắng được.
Dụng cụ phơi cá sẽ là những tấm đăng sậy được lót trên giàn cao. Sau khi đốn sậy về, người dân sẽ tách vỏ bao theo nách cây rồi dùng choại hoặc bẹ chuối khô đan lại thành từng tấm với chiều ngang khoảng 1m, dài khoảng 2.5m tùy theo kích thước của cây.
Bện xong xuôi rồi, bà con làng Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau sẽ dùng nẹp tre hoặc trúc cặp lại thành một tấm vỉ rồi đặt lên giàn cao chừng 1m. Vậy là hoàn thành bước chuẩn bị giàn để phơi cá khô. Hiện nay, nếu dừng chân ở một số làng nghề thuộc địa bàn huyện Trần Văn Thời, bạn sẽ nhìn thấy miếng vĩ này đã được thay bằng tấm manh mê bồ làm bằng lưới dây gân hoặc ni lông gọn nhẹ, bền đẹp.
Sau một đêm ướp muối trong lu hoặc khạp da bò, bà con làng nghề đem cá ra phơi khoảng 2, 3 nắng trên giàn cao tầm 1m có tấm vỉ lót bên dưới
Thành quả thu về sau khi phơi cá bổi khoảng 2 đến 3 nắng đó là miếng khô cực kì thơm ngon, hấp dẫn, ăn vào dai dai và có vị rất đậm đà. Không chỉ góp mặt trong đời sống hàng ngày, món cá khô còn được đưa ra thị trường và trở thành thương hiệu đặc sản ngon có tiếng tại vùng sông nước miền Tây.
Bởi vì Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau nhìn chung vẫn còn sử dụng phương pháp thủ công nên số lượng bán ra khá hạn chế, thậm chí nguồn cung không đủ để phục vụ nhu cầu do thiếu nguyên liệu. Bù lại, chất lượng của món ăn này dù qua bao năm vẫn giữ trọn được vị ngon tinh túy. Đây là món đặc sản mà bạn không thể bỏ qua khi du lịch Cà Mau.
Tuy sản phẩm cá khô bổi rất được ưa chuộng nhưng do thiếu hụt về nguyên liệu cũng như phương pháp chế biến vẫn còn hoàn toàn thủ công nên số lượng cung cấp ra thị trường khá hạn chế so với nhu cầu sử dụng
Khám phá Nghề làm cá khô bổi ở Cà Mau với truyền thống lâu đời, bạn chắc chắn sẽ mang về cho mình trải nghiệm vô cùng đặc sắc và thú vị. Nhanh tay thêm ngay bài viết vào cẩm nang du lịch của riêng mình để không bỏ lỡ cơ hội tìm hiểu thêm về nghề truyền thống này trong hành trình khám phá miền đất Tây Nam Bộ bạn nhé. Đừng quên chia sẻ với chúng mình những khoảnh khắc đáng nhớ của bạn trong chuyến đi nữa đó.
