Người Yakut: Bộ tộc rực rỡ văn hóa vùng Siberia

1 Người Yakut sinh sống ở đâu?

Người Yakut còn được biết đến là người Sakha, vốn là một dân tộc thuộc nhóm sắc tộc Turk, cư trú chủ yếu ở vùng Yakutia. Vùng đất này còn được biết đến là Cộng hòa Sakha tại phía Bắc Siberia thuộc lãnh thổ Liên bang Nga.

Ngoài ra, người Yakut còn sinh sống tập trung ở một số huyện thuộc vùng Krasnoyarsk Krai. Một số ít người Yakut hiện đang cư ngụ ở các vùng như Amur, Magadna, Sakhalin và các quận tự trị Taymyr và Evenk cũng thuộc Liên bang Nga.

Trong một cuộc điều tra dân số toàn Nga vào năm 2010, có khoảng 478,1 nghìn người Yakut sinh sống ở quốc gia này. Trong đó, cư dân Yakut tập trung chủ yếu ở Yakutia với khoảng 466,5 nghìn người. Người Yakut cũng là nhóm dân tộc đông nhất tại Yakutia với khoảng 49,9% dân số. Đây cũng là dân tộc lớn nhất trong số các dân tộc bản địa của Siberia thuộc lãnh thổ Liên bang Nga.

Ngoài ra, theo thống kê của Joshua Project, hiện có khoảng 2900 người Yakut sinh sống ở khu vực Trung Quốc. Bên cạnh đó, một số tài liệu còn ghi nhận có người Yakut ở các quốc gia như Hoa Kỳ, Canada, Kazakhstan và Ukraine.

2 Nguồn gốc của người Yakut, bộ tộc lâu đời trên lãnh thổ Sakha

Theo nhiều giả thuyết mà Cẩm nang du lịch MIA.vn cập nhật được, tổ tiên của người Yakut là người Kuryan vốn di cư từ vùng Krasnoyarsk-Minusinsk. Nhóm người này di cư từ lưu vực sông Yenisei đến hồ Baikal và có một chút hòa huyết Mông Cổ trước khi chính thức di cư vào thế kỷ thứ 7.

Người Yakut ban đầu sinh sống xung quanh vùng Olkhon và hồ Baikal đến thế kỷ XIII. Sau đó, họ di cư đến lưu vực sông Lena, Aldan và Vilyuy dưới áp lực của quân đội Mông Cổ lúc bấy giờ. Người Yakut ở khu vực phía Bắc lúc này chủ yếu là thợ săn, ngư dân và những người chăn nuôi tuần lộc. Trong khi đó, người Yakut ở phía Nam chủ yếu chăn nuôi gia súc và ngựa.

Từ những năm 20 của thế kỷ XVII, sự tàn bạo của Nga hoàng trong việc thu thuế da thú đã châm ngòi cho sự nổi dậy của người Yakut. Đồng nổi dậy còn có những bộ lạc nói tiếng Tungus dọc bờ sông Lena vào năm 1642.

Cuộc nổi dậy bị đàn áp khiến nhiều khu định cư bản địa bị cháy và hàng trăm người bị giết. Riêng số người Yakut đã giảm thiểu khoảng 70% trong giai đoạn 1642 đến 1682. Nguyên nhân chủ yếu của sự giảm thiểu này là do bệnh đậu mùa và các bệnh truyền nhiễm.

Từ thế kỷ XVIII trở đi, người Yakut bắt đầu được trao quyền nhiều hơn về tự do môi trường sống và đất đai. Họ cũng được chính thống giáo phương Đông giáo dục về các phương pháp nông nghiệp. Việc phát hiện ra vàng cũng như xây dựng tuyến đường sắt xuyên Sibir đã thu hút nhiều người Nga đến đây. Vào những năm 20 của thế kỷ XIX, hầu hết người Yakut tuyên bố đã cải sang nhà thờ Chính thống giáo Nga và vẫn giữ phong tục thờ cúng tổ tiên.

Năm 1922, chính phủ Liên Xô đã đặt tên cho khu vực này là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Tự trị Yakut. Tuy nhiên, sự đàn áp có hệ thống của giới cầm quyền đã gây ra nạn đói và suy dinh dưỡng trong giai đoạn 1929 đến 1959. Đến năm 1972, dân số Yakut bắt đầu phục hồi trở lại sau những khó khăn.

3 Dấu ấn văn hóa lâu đời của người Yakut

Yakut là một dân tộc có nguồn gốc và lịch sử lâu đời trên lãnh thổ Liên bang Nga. Dân tộc này có bản sắc văn hóa riêng vô cùng đậm đà và khác biệt so với các vùng lân cận. Hãy cùng Blog Du lịch MIA Go xách vali lên du ngoạn đến đây và khám phá vẻ đẹp văn hóa người Yakut bạn nhé!

3.1 Tập tục, đời sống của người Yakut

Người Yakut chủ yếu sinh sống bằng nghề chăn nuôi ngựa, tuần lộc và bò Yakutian (thích nghi đặc biệt với thời tiết khắc nghiệt tại địa phương. Nhiều ý kiến cho rằng, người Yakut là dân tộc ít bị Nga hóa nhất trong số các dân tộc ít người khác tại đất nước này. Nguyên nhân này có thể đến từ bản chất lạnh giá và đóng băng của môi trường địa lý khắc nghiệt khiến người Nga tránh khai phá.

3.2 Ẩm thực Yakut có gì đặc biệt?

Ẩm thực của người Yakut nổi bật với đồ uống truyền thống kumis cùng các sản phẩm từ sữa bò, ngựa và tuần lộc. Ngoài ra, các món ăn như cá muối đông lạnh thái lát, các món thịt ổ, thịt nai, bánh kếp dày cũng được người dân Yakut ưa chuộng sử dụng.

Một món ăn đặc biệt khác của Yakut chính là salamat, một loại cháo kê với bơ và mỡ ngựa. Bên cạnh đó, ẩm thực Yakut còn nổi tiếng với món kirchekh, một loại tráng miệng được làm từ sữa bò hoặc kem với nhiều quả mọng. Món salad cá truyền thống Indigirka cũng được xuất hiện nhiều trong bữa ăn của người Yakut.

3.3 Ngôn ngữ chính của người Yakut

Người Yakut có ngôn ngữ riêng với 87% người dân thông thạo tiếng Sakha (Yakut). Đây là ngôn ngữ thuộc nhánh phía Bắc của ngữ hệ Turk Siberia và có quan hệ gần gũi với tiếng Dolgan. Ngoài ra, 90% người Yakut còn có thể giao tiếp được bằng tiếng Nga.

3.4 Lễ hội độc đáo của người Yakut

Lễ hội Ysyakh là ngày lễ lớn nhất của người Yakut, gắn liền với sự dồi dào và các tục sùng bái Thần Mặt Trời, khả năng sinh sản. Thông thường, lễ hội sẽ được tổ chức vào ngày Hạ chí thuộc giai đoạn đêm trắng tại Cộng hòa Sakha.

Trong ngày lễ, người Yakut sẽ mặc trang phục dân tộc với đặc trưng là nhiều món trang sức được làm bằng bạc. Mục đích của lễ hội là cầu mong hạnh phúc trong cuộc sống cũng như mơ ước về một mùa màng bội thu.

Vẻ đẹp văn hóa rực rỡ trong nếp sống của người Yakut luôn có sức hút riêng đối với các tín đồ du lịch yêu thích khám phá văn hóa. Nếu có dịp xách vali lên và đến với vùng Siberia, hãy thử ghé thăm Yakutia để trải nghiệm những dấu ấn văn hóa của người Yakut bạn nhé!