Về Cố đô thưởng thức xôi trứng kiến Ninh Binh lạ mà ngon

1Xôi trứng kiến là gì?

Ẩm thực Việt có không ít món được làm từ các nguyên liệu không giống ai, vô cùng đặc biệt. Xôi trứng kiến là một trong số đó. Đúng như tên gọi, các bạn không hiểu nhầm đâu, đây là xôi được ăn với trứng của con kiến. Xôi trứng kiến có mặt ở nhiều tỉnh, nhưng nổi tiếng nhất chắc phải kể đến xôi của đồng bào người Tày và xôi trứng kiến Ninh Bình.

Nguyên liệu trứng kiến cực kỳ khó kiếm, được lấy trực tiếp từ các con kiến trên rừng. Mà kiến thì vốn là loài động vật vô cùng nhỏ bé nên để thu thập trứng kiến không đơn giản. Mà cũng tùy loại kiến mới có thể lấy trứng nấu ăn được. Ở Ninh Bình, loài kiến duy nhất được chọn là kiến nâu trong dãy đá vôi ở các dãy núi Nho Quan. Có thể vì thế mà món đặc sản này không phải cứ thích là ăn được, là món ăn độc đáo trong văn hóa ẩm thực Ninh Bình.

Và giá một đĩa xôi trứng kiến cũng không hề rẻ, ít nhất cũng phải 50.000 đồng, có nơi bán 100.000 đồng. Đây là con số gấp vài lần món xôi thông thường. Thế nên xôi trứng kiến là một món ‘sang chảnh’ thực sự.

Vẻ ngoài của xôi trứng kiến có thể không quá bắt mắt, thậm chí còn có phần hơi đáng sợ. Thế nhưng đừng vì thế mà ngần ngại thưởng thức thử món này nhé. Đa phần mọi người đều có đánh giá là món này ăn ngon. Trứng kiến ăn rất bùi, khi nhai ăn lép bép trong miệng khá thú vị. 

Đi kèm với xôi nếp dẻo như bình thường, vị bùi của trứng càng thêm nổi bật. Bên trên xôi còn được rắc thêm một chút hành phi vàng giòn thơm lừng. Xôi hay được gói trong lá chuối vừa dân dã, quen thuộc lại có mùi thơm thoang thoảng. Nếu vẫn còn ngần ngại, bạn có thể tự mình biến tấu món ăn bằng cách ăn kèm với nguyên liệu khác nữa cũng được.

Ăn trứng kiến nhìn chung có giá trị dinh dưỡng. Tiêu biểu là công dụng tốt cho sinh lý, giảm suy nhược cơ thể, tốt cho xương khớp,… Theo kinh nghiệm dân gian, xôi trứng kiến là một món dùng để tăng cường sinh lực hữu hiệu cho nam giới và giúp nữ giới làm đẹp da. Nhưng ăn xôi trứng kiến cũng có thể ẩn chứa nguy hiểm. Nếu bạn là người dễ bị dị ứng, đã có tiền sử dị ứng nhộng, ong và các loài liên quan thì không nên ăn món này. Dị ứng trứng kiến tuy không thường gặp nhưng vẫn có thể xảy ra với các đối tượng này. Vì vậy các bạn nên cân nhắc sức khỏe trước khi thưởng thức món ăn này nhé.

Xem thêm: Top những đặc sản Ninh Bình làm quà lý tưởng và độc đáo nhất

2Đặc sản Xôi trứng kiến Ninh Bình

2.1 Thời điểm có thể ăn xôi trứng kiến Ninh Bình

Xôi trứng kiến là một món ăn chỉ có duy nhất vào tháng Hai âm lịch. Nên nó được coi là món ăn chỉ có duy nhất một mùa trong năm. Ngoài ra, trứng kiến là thực phẩm lạ. Vì vậy, món ăn này càng trở nên quý hiếm hơn. Nếu chưa một lần thưởng thức món ăn đặc sản này, bạn hãy ghé thăm Ninh Bình để cảm nhận.

2.2 Địa điểm ăn xôi trứng kiến ngon nhất

Nếu có dịp đi Ninh Bình vào tháng 2 Âm lịch hằng năm, bạn có thể tìm mua xôi trứng kiến ở các hàng quán bán đặc sản cố đô. Những quán như thế này có thể tìm được dễ dàng ở các khu du lịch nổi tiếng.

Nhưng ăn ngon nhất, đúng điệu nhất thì tất nhiên vẫn nên tìm về nơi xuất xứ của xôi trứng kiến. Đó là xã Ngọc Lương, huyện Nho Quan, Ninh Bình. Tuy nhiên, đáng tiếc là khu vực này không gần khu du lịch lắm. Vậy nên tốt nhất là hãy hỏi dân bản địa, hướng dẫn viên du lịch của bạn hoặc lên mạng tra cứu để tìm chỗ ăn xôi trứng kiến nhé.

3Cách làm xôi trứng kiến

3.1 Cách lấy trứng kiến

Việc lấy trứng kiến không phải đơn giản, nếu không có kinh nghiệm thì sẽ không thể lấy được trứng, thậm chỉ có thể gặp nguy hiểm. Thông thường, người dân nơi đây đi đánh trứng kiến vào những ngày nắng ráo, không được đi vào những ngày ẩm ướt, mưa vì trứng sẽ dính vào kiến mẹ rất khó đánh và có thể bị kiến mẹ đốt. Dụng cụ mang theo gồm có dao rựa, thúng, sàng, câu liêm.

Theo kinh nghiệm, phải chọn những tổ kiến có mặt kín, nhẵn mịn, tròn căng vì đây là những tổ có nhiều trứng. Những tổ xốp, hở ngoài, không nhẵn thì ít hoặc không có trứng.

Cách lấy trứng cần có kỹ thuật. Phải dùng câu liêm quặc tổ xuống rồi xả ra thành từng mảng đặt vào sàng có kê thúng ở dưới. Lấy sống dao gõ vào sàng để kiến mẹ và trứng rơi xuống thúng. Sau đó cho cành cây vào thúng để kiến mẹ tách ra khỏi trứng bu kín lá cây rồi lấy que gẩy lá cây ra. Lặp lại cho đến khi còn vài kiến mẹ trong thúng.

Một số kinh nghiệm đi săn trứng kiến:

- Đi vào ngày nắng ráo.

- Chọn tổ kiến to căng, vỏ màu đen bạc, cành chứa tổ kiến có vẻ trĩu xuống vì nặng.

- Nên lấy tổ kiến nâu vì trứng kiến nâu thường to, thơm và béo hơn.

- Không lấy những tổ kiến đen, nhẹ vì sẽ không có trứng kiến.

3.2 Cách nấu xôi trứng kiến

Tiếp theo sẽ là công đoạn chế biến. Bắt đầu từ khâu chế biến trứng kiến:

- Trứng kiến mua về đổ ra chỗ thoáng để kiến mẹ còn sót lại bò ra ngoài. Với những con kiến cứng đầu, bạn có thể dùng lá cây quệt qua lại để kiến bám vào.

- Chuẩn bị một chậu nước ấm, nhúng rá kiến vào chậu. Đãi từ từ để loại bỏ các tạp chất còn lại sau đó để ráo nước.

- Mỡ gà cho lên chảo đun cho ra mỡ, bỏ phần tóp, chỉ lấy phần mỡ nước.

- Hành củ bỏ vỏ, thái lát, ướp cùng một chút mỡ gà, dầu ăn và 1/2 thìa cà phê mắm trong 15 phút.

- Đun nóng phần mỡ gà ở bước 3, trút hết phần hành củ đã ướp vào và chiên vàng đều (Chiên đến màu vàng nhạt thì tắt bếp, tiếp tục đảo. Dùng muôi thủng để vớt hết hành ra).

- Bắt chảo lên bếp, thêm mỡ vào đun nóng, cho trứng kiến vào đảo cho dậy mùi.

- Chuẩn bị lá chuối khô, trứng sau khi vớt ra sẽ cho vào đây. Gói cẩn thận lại và mang hơ qua trên bếp lửa.

Kế đến là phần nấu xôi:

- Gạo nếp vo sạch, mang ngâm nước khoảng 6-8 tiếng với một chút muối hạt sau đó vo cho sạch, để ráo.

- Bắt nồi xôi lên bếp (chỉ bắc phần nồi đáy). Nấu đến khi nước sôi thì đặt phần chõ hấp lên. Giảm lửa xuống mức vừa.

- Rải phần gạo nếp ở bước 1 vào trong chõ hấp, rải lần lượt từng lớp để tránh gạo bị nèn chặt, hơi không lên được. Chú ý không hấp gạo quá dày vì có thể khiến xôi chín không đều.

- Thời gian hấp xôi thông thường từ 30 - 40 phút. Trong thời gian đó khoảng 10 - 15 phút thì bạn nên mở nồi ra một lần để lau hết hơi nước trong nồi.

- Sau khi xôi chín thì lấy một nửa phần trứng kiến rắc vào xôi. Đảo đều để xôi với trứng kiến quyện đều vào nhau là xong.

- Xôi nấu xong xúc ra lá chuối, rắc thêm trứng kiến, hành phi, ăn khi còn nóng.

Thành phẩm xôi dẻo thơm, trứng kiến béo ngậy. Ăn một miếng xôi trứng kiến sẽ thấy trứng kiến vỡ lép bép trong miệng kèm theo đó là vị béo ngậy hấp dẫn khó quên.

Xem thêm: Chiêm ngưỡng quần thể độc đáo của nhà thờ Phát Diệm gần 130 tuổi ở Ninh Bình

Xôi trứng kiến Ninh Bình là món ăn vừa ngon, vừa lạ, đã khiến nhiều du khách gật gù khen ngon và ăn một lần là nhớ mãi . Đến nỗi về tận nhà rồi du khách vẫn cứ mơ màng nhớ vị trứng kiến phảng phất còn đọng lại nơi đầu lưỡi. Vì vậy để thưởng thức được món ăn độc lạ này thì các bạn hãy sắp xếp cho mình chuyến du lịch Ninh Bình vào tháng 2 âm lịch, đúng vào mùa trứng kiến nhé.