Wagashi (和菓子) có nghĩa đen là “bánh ngọt Nhật Bản”, dùng để phân biệt các loại bánh kẹo truyền thống Nhật Bản với các món ngọt có nguồn gốc phương Tây, gọi là yogashi. Chúng có vô số hình dáng, kết cấu đa dạng và được chế biến từ các nguyên liệu cũng như phương pháp khác nhau. Một số loại wagashi phổ biến trên khắp cả nước và quanh năm, trong khi những loại khác chỉ xuất hiện theo mùa hoặc tại một số vùng cụ thể.

Mặc dù wagashi ngày nay đã được điều chỉnh đôi chút để phù hợp với thời hiện đại, nhưng hầu hết các loại wagashi chủ đạo đã được phát triển từ thời kỳ Edo (1603-1868). Thuật ngữ “wagashi” chỉ được sử dụng khi các món ngọt phương Tây du nhập vào Nhật Bản trong thời kỳ Minh Trị (1868-1912). Khi đó, ký tự "wa" (和 - nghĩa là "Nhật Bản") được thêm vào để phân biệt với các loại bánh kẹo phương Tây.

Wagashi được biết đến với màu sắc rực rỡ và sự chăm chút trong cách trình bày. Những chiếc bánh thường nhỏ nhắn, đủ để ăn trong 1-3 miếng, ít chất béo và calo hơn so với các món ngọt phương Tây nhưng lại khá giàu carbohydrate. Một số khách du lịch Nhật Bản đến từu nước ngoài khi lần đầu thưởng thức wagashi thường cho rằng chúng quá ngọt. Tuy nhiên, điều này bỏ qua sự cân bằng tinh tế giữa vị ngọt của wagashi và vị đắng của trà xanh khi chúng được thưởng thức cùng nhau. Đây là sự hòa quyện giữa âm và dương, thể hiện khái niệm “wa” (hài hòa) trong văn hóa Nhật Bản.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 2

Wagashi là một nét văn hóa ẩm thực độc đáo của Nhật Bản. Ảnh: nippon.com

Theo kinh nghiệm du lịch wagashi có thể được thưởng thức tại các quán cà phê, nhà hàng, đền thờ và khu vườn nơi phục vụ trà xanh. Ngoài ra, bạn cũng có thể mua chúng tại các cửa hàng chuyên bán bánh kẹo, trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện lợi và các quầy hàng ẩm thực. MIA.vn có thể gợi ý bạn đến Kyoto vốn nổi tiếng với rất nhiều cửa hàng bánh ngọt truyền thống, trong khi phố mua sắm Nakamise ở Asakusa là địa điểm lý tưởng để nếm thử các món wagashi tại Tokyo.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 3

Wagashi thường được thưởng thức cùng với trà xanh. Ảnh: japan-food.jetro

Wagashi chủ yếu sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên, với ít dầu mỡ. Các thành phần chính bao gồm:

Ngũ cốc: Bột mì và gạo là hai loại ngũ cốc chính được sử dụng.

Đậu đỏ azuki và đậu nành: Đây là nguyên liệu phổ biến nhất, bên cạnh đó còn có đậu trắng và đậu dây leo.

Trái cây: Các loại quả như hồng, hạt dẻ, đào, lê, quýt và mận không chỉ mang lại màu sắc tươi đẹp mà còn tạo nên hương vị đặc trưng.

Kanten (thạch rau câu): Là nguyên liệu chính để làm yokan. Kanten được chế biến từ rong biển Amakusa, ít calo và giàu chất xơ.


Lịch sử wagashi chịu ảnh hưởng lớn từ Phật giáo. Một số loại wagashi phổ biến ngày nay từng là món ăn mặn khi được du nhập từ Trung Quốc, chẳng hạn như manju và yokan. Tuy nhiên, do ẩm thực Nhật Bản bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn chay Phật giáo, nhân thịt trong các loại bánh này đã được thay thế bằng nhân đậu đỏ ngọt.

Trong thế kỷ 16, khi các nhà truyền giáo từ Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Hà Lan đến Nhật Bản, các món ngọt phương Tây như bánh bông lan Castella và kẹo Kopeito đã thúc đẩy sự quan tâm đến wagashi. Từ thời kỳ Edo, với sự phát triển của nông nghiệp và thương mại, wagashi đã trở nên phổ biến hơn, không chỉ trong tầng lớp quý tộc mà còn lan rộng đến người dân thường.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 4

Wagashi phổ biến khắp cả nước Nhật từ thời Edo. Ảnh: shun-gate

Nhật Bản có bốn mùa rõ rệt và wagashi cũng phản ánh điều này qua hương vị, hình dáng và màu sắc.

Xuân: sakuramochi (bánh mochi hoa anh đào), hanami dango (bánh dango ba màu).

Hạ: mizuyokan (thạch ngọt nước mát lạnh).

Đông: hanabira-mochi (bánh gạo trắng với nhân anko trắng và rễ candied kobo).

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 5

Jonamagashi (bánh kẹo tươi được thiết kế tinh xảo) được làm theo họa tiết mùa xuân. Ảnh: japan-food.jetro

Wagashi thường được phân loại dựa trên độ ẩm:

Namagashi (tươi): Chứa hơn 30% độ ẩm, như mochi.

Higashi (khô): Dưới 10% độ ẩm, như bánh gạo omochi.

Han-namagashi (bán tươi): Từ 10-30% độ ẩm, như yokan hoặc manju.


Mushigashi (bánh hấp): manju, bánh yuzu-ukishima.

Mochigashi (bánh từ mochi): daifuku, ohagi, dango.

Nagashigashi (bánh thạch): yokan, mizuyokan.

Yakigashi (bánh nướng): dorayaki, taiyaki.

Nerigashi (bánh nhồi): nerikiri.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 6

Higashi là loại wagashi có rất ít nước, khô có thể để được lâu. Ảnh: Just Love Japan

Namagashi (nghĩa đen là "bánh ngọt sống") là loại wagashi truyền thống. Chúng được làm từ bột gạo và nhân đậu ngọt, được tạo hình thủ công một cách tinh tế để phản ánh sắc thái của từng mùa. Namagashi thường được phục vụ trong các buổi trà đạo.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 7

Namagashi cực kỳ mềm và thường có độ ngọt vừa phải. Ảnh: blue-vagabond

Daifuku là bánh mochi mềm bọc quanh phần nhân đậu ngọt hoặc các loại nhân khác. Bề mặt bánh được phủ một lớp tinh bột khoai tây mỏng để tránh dính. Các biến thể phổ biến của daifuku gồm có daifuku dâu tây (ichigo), đậu (mame) và kem. Bánh daifuku nên được ăn ngay để tránh bị cứng khi để ngoài không khí.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 8

Daifuku nhân trái cây đầy màu sắc. Ảnh: Caede-L'ELISIR

Dango là các viên bánh gạo nhỏ, dẻo, được hấp chín. Chúng thường được xiên thành 3-4 viên trên một que và phủ lên trên các loại xốt ngọt hoặc nhân đậu. Dango cũng được dùng làm thành phần trong các món tráng miệng khác như anmitsu và oshiruko. Giống như daifuku, dango ngon nhất khi ăn tươi.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 9

Dango xiên được phủ đủ loại xốt. Ảnh: あんこのやまか

Dorayaki là món bánh wagashi gồm nhân đậu ngọt nằm giữa hai lớp bánh bông lan. Đây cũng là món ăn vặt yêu thích của chú mèo máy Doraemon nổi tiếng. Các biến thể hiện đại của dorayaki có thể chứa nhân kem tươi, kem trứng hoặc kem vị trà xanh.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 10

Dorayaki là món khoái khẩu của mèo máy Doraemon. Ảnh: もりもと

Taiyaki là món bánh wagashi hình con cá làm từ bột bánh pancake, với nhân đậu ngọt bên trong. Các loại nhân hiện đại bao gồm kem trứng, sô cô la hoặc phô mai. Taiyaki ngon nhất khi vừa nướng xong, lúc lớp vỏ còn giòn.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 11

Taiyaki là một món ăn nhẹ bình dân thường xuất hiện trên đường phố. Ảnh: shun-gate

Manju là loại bánh bao nhỏ, có thể hấp hoặc nướng, với phần nhân đậu ngọt hoặc các loại nhân ngọt khác. Bánh wagashi manju truyền thống thường có hình tròn với lớp vỏ mịn, nhưng các phiên bản nướng có hình dạng đa dạng cũng rất phổ biến, chẳng hạn như momiji-manju từ Hiroshima.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 12

Manju màu đỏ và trắng phổ biến nhất ở Nhật Bản. Ảnh: Ocdp

Anmitsu là món tráng miệng gồm nhân đậu ngọt, các viên bánh gạo nhỏ, trái cây và thạch kanten, được rưới siro đường nâu (kuromitsu). Nếu thêm một viên kem, món này sẽ được gọi là cream anmitsu.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 13

Một món ngọt thanh mát cho những ngày trời nóng. Ảnh: rurubu.jp

Oshiruko là món súp tráng miệng ngọt gồm súp đậu đỏ nóng ăn kèm bánh mochi nướng hoặc các viên bánh gạo. Súp đậu đỏ có thể ở dạng mịn hoặc có hạt. Một món tương tự là zenzai, với phần súp có kết cấu đặc hơn.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 14

Món súp đậu đỏ ngọt ngào được nhiều người yêu thích. Ảnh: 北鎌倉精米所

Yokan là món thạch ngọt dạng rắn được làm từ đường và thạch kanten. Yokan có nhiều hương vị khác nhau như đậu đỏ, trà xanh hoặc đường đen. Loại thanh nhỏ thường có kích thước như kẹo cao su, trong khi các thanh lớn hơn cần được cắt nhỏ trước khi dùng. Yokan không cần bảo quản lạnh và có thời hạn sử dụng khá lâu.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 15

Yokan vừa ngon miệng vừa mát mắt. Ảnh: shun-gate

Monaka là món bánh có vỏ làm từ bánh xốp wafer, bên trong chứa nhân đậu ngọt. Vỏ bánh có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau, từ hình tròn đơn giản đến các kiểu dáng phức tạp hơn. Một biến thể hiện đại phổ biến của món wagashi monaka là nhân kem. Vỏ bánh dễ bị ỉu khi tiếp xúc với không khí nên MIA.vn khuyên bạn cần ăn ngay sau khi mở.

Wagashi mang hương vị ngọt ngào truyền thống Nhật Bản 16

Monaka nhân đậu ngọt bên trong. Ảnh: 叶 匠壽庵

Wagashi không chỉ là một món ăn mà còn là một nét văn hóa tinh tế, mang đến sự hài hòa trong nghệ thuật ẩm thực Nhật Bản. Dù được thưởng thức trong không gian trang trọng hay những khoảnh khắc đời thường, wagashi luôn nhắc nhở chúng ta về sự tinh tế và trân trọng vẻ đẹp trong từng chi tiết nhỏ nhất.