Khám phá Chợ Sắt vang bóng một thời ở mảnh đất Hải Phòng

1Giới thiệu tổng quan Chợ Sắt

Địa chỉ: Quang Trung, Phạm Hồng Thái, Hồng Bàng, Hải Phòng

Chợ Sắt là khu chợ khá nổi tiếng với mọi người khi đến du lịch Hải Phòng. Từ lâu nơi đây đã được biết đến như là một địa chỉ quen thuộc cho dân bản địa lẫn khách từ xa đến mua sắm đặc sản, tìm hiểu lịch sử. Từ cái tên “Chợ Sắt” cũng thể hiện được nét độc đáo như “cầu Rào” và “cầu Đất”.

Nguồn gốc của cái tên được giải thích là do nguyên liệu chính cấu thành nên chợ là thép, nền xi măng, tháp nước. Chợ được xây từ cuối thế kỷ 19 dưới thời Pháp thuộc, nằm bên ngã ba sông Cấm và sông Tam Bạc. Nó có thể xem là Chợ Hải Phòng lớn nhất thành phố, trước kia nơi đây là chợ phiên An Biên khá nhộn nhịp người mua kẻ bán.

Xem thêm: Chợ Hàng độc đáo mỗi tuần chỉ họp một lần tại Hải Phòng

2Lịch sử ngôi chợ vang bóng một thời

Chợ Sắt xưa kia từng rất nổi tiếng, đến độ những ai có sạp hàng ở đây thì được xem là rất “có thương hiệu”. Thế nên hằng ngày chợ không những đón khách mua bán, mà còn đón cả những người từ xa đến khám phá lịch sử Hải Phòng một thời. Nhờ địa thế đẹp nằm bên tuyến đường thủy từ Hải Phòng tới các tỉnh nên vào thời Pháp thuộc khu Chợ Sắt từng rất sầm uất, là đầu mối buôn bán chính từ Nam Định lên hoặc Quảng Yên xuống.

Cẩm nang du lịch thấy rằng xét về tiếng tăm thì Chợ Sắt có thể sánh được với chợ Đồng Xuân (Hà Nội), chợ Đông Ba (Huế), chợ Bến Thành (Sài Gòn)… Tới thời bao cấp chợ vẫn còn là một trong những trung tâm buôn bán lớn nhất Bắc Kỳ. Trong thời kỳ đó người nào buôn bán ở Chợ Sắt sẽ được coi là người giàu có và thành đạt về kinh tế tại Hải Phòng.

Chợ bán khá tấp nập, là đầu mối bán sỉ đến nhiều nơi khắp cả nước. Nếu đã đặt chân đến Hải Phòng thì hẳn ai cũng sẽ tranh thủ dù không mua cũng dạo một vòng chợ cho thỏa mãn. Cũng bởi thế Chợ Sắt đã nhanh chóng trở thành niềm tự hào của đất cảng.

3Khám phá Chợ Sắt Hải Phòng

3.1 Thiết kế chợ

Sau sự cố cháy năm 1985 cùng cơ chế thời mở cửa, ý tưởng đầu tư xây mới Chợ Sắt đã hấp dẫn các nhà đầu tư người Hoa. Tháng 5/1992 chợ đã được xây thành trung tâm thương mại dịch vụ cao 6 tầng. Diện tích mặt bằng 13.210m2, sử dụng 39.824m2. Trong đó khu vực tầng 1-3 là nơi kinh doanh có hơn 2.000 sạp. Tầng 4-6 là khách sạn, nhà hàng, vũ trường và những văn phòng đại diện khác.

3.2 Tình hình Chợ Sắt hiện nay

Theo lời kể của một chủ kinh doanh ở chợ, ngày xưa muốn có kiot ở đây thì chủ quầy trung bình phải chi từ 50 – 60 triệu đồng, đó là chưa kể tới phí 300 – 400 USD cho cò. Dù giá cả trên trời nhưng các tiểu thương địa phương vẫn muốn dốc hết vốn vào bởi kinh doanh tại Chợ Sắt là “làm chơi ăn thật” đúng nghĩa.

Trong thời kỳ hoàng kim, mỗi tiểu thương có sạp tại chợ mỗi ngày lời có khi được vài “chỉ”. Nhiều quầy thậm chí bán chưa đến 1 năm đã thu hồi được vốn mua kiot. Tuy nhiên, sau khi được sửa chữa lại thì hoạt động kinh doanh tại Chợ Sắt lại không còn được huy hoàng như ngày xưa. Các hộ không còn tập trung tại đây mà dời sang những tuyến phố quanh đó như Quang Trung, Lý Thường Kiệt, Hoàng Ngân…

Dần dà từ mức 1.000 hộ đăng ký kinh doanh chợ chỉ sụt còn hơn 300 hộ. Cả tầng 2 và tầng 3 chợ đều bị bỏ hoang và sau này biến thành nhà kho. Dần theo năm tháng thì khu chợ sầm uất ngày xưa nay đã trở nên thật đìu hiu và vắng vẻ.

Hiện nay thì chợ chỉ còn vài chục cửa hàng kinh doanh đồ điện tử còn hoạt động, tuy nhiên lượng người mua hàng thì khá ít. Thậm chí cả những quầy nằm ngay mặt tiền chợ cũng chỉ có lác đác vài người ghé tới.

Sau nhiều năm đi vào hoạt động, cơ sở hạ tầng Chợ Sắt cũng xuống cấp trầm trọng mà không được đầu tư tu sửa. Tường nhà đầy mốc bao phủ, mảnh vữa bong ra loang lổ. Phía trên trần thì nứt thành các rãnh dài, vữa và gỗ bên trong chỉ chực chờ rơi xuống.

Theo tìm hiểu của các phóng viên báo Tiền Phong, trước kia cũng có nhiều nhà hàng, quán game, vũ trường thuê mặt bằng trên tầng 3 và 4 của Chợ Sắt. Nhưng sau một thời gian kinh doanh thua lỗ và không có khách thì các hộ này cũng rời đi. Hiện tại nếu bạn đến chợ có lẽ sẽ không thể nhận ra hình dáng của một chợ đầu mối sầm uất như trong lịch sử năm nào.

Hiện nay đã có dự án xây dựng Tổ hợp Trung tâm thương mại, vui chơi giải trí, khách sạn 5 sao và văn phòng cho thuê thay thế cho Chợ Sắt. Phần lớn người dân cũng có phản ứng rất tích cực với thông tin trên. Bởi thực tế chợ nằm ngay trung tâm thành phố cảng, nếu cứ để hoang tàn thì rất lãng phí.

Bên cạnh đó mọi người cũng vô cùng tiếc nuối bởi Chợ Sắt đã từng là một trung tâm buôn bán một thời. Dù cho có suy tàn thì nó cũng đã từng là niềm tự hào của thành phố cảng Hải Phòng. Đến Chợ Sắt để hoài niệm quá khứ còn nếu muốn tìm chợ để mua sắm, ăn uống thì bạn nên tới Chợ Hàng, Chợ Cát Bi, Chợ Núi Đèo… hoặc mua hoa thì là Quán Hoa nhé.