Khám phá pháo đài Suomenlinna: Di sản giữa lòng biển Baltic

1 Giới thiệu chung về pháo đài Suomenlinna

Pháo đài Suomenlinna là một trong những biểu tượng lịch sử - văn hóa nổi bật của Phần Lan, tọa lạc trên một quần đảo nhỏ nằm ngoài khơi Helsinki. Tên gọi "Suomenlinna" trong tiếng Phần Lan có nghĩa là “Pháo đài Phần Lan”, thể hiện tinh thần tự chủ và lòng tự hào dân tộc. Tuy nhiên, trước khi chính thức mang tên này vào năm 1918, pháo đài từng được biết đến với cái tên Sveaborg – "Pháo đài của người Thụy Điển".

Với diện tích trải dài trên sáu hòn đảo nối liền nhau, Suomenlinna được xem là một trong những pháo đài ven biển lớn nhất thế giới. Không chỉ là công trình quân sự phòng thủ, nơi đây còn là một khu dân cư sinh hoạt, một bảo tàng sống động và là điểm đến du lịch thu hút hàng triệu du khách mỗi năm.

2 Lịch sử hình thành và phát triển

Giai đoạn Thụy Điển xây dựng (1748–1808)

Suomenlinna bắt đầu được xây dựng vào năm 1748 bởi Vương quốc Thụy Điển nhằm củng cố phòng tuyến trước sự đe dọa ngày càng gia tăng từ Đế quốc Nga. Pháo đài được quy hoạch theo phong cách Vauban với hệ thống tường thành, ụ pháo và đường hầm kiên cố.

Trong giai đoạn này, Sveaborg không chỉ là công trình phòng thủ trọng yếu mà còn là biểu tượng quyền lực quân sự của Thụy Điển trên vùng biển Baltic.

Thời kỳ Nga chiếm đóng (1808–1917)

Sau cuộc chiến Phần Lan (1808–1809), pháo đài rơi vào tay Nga và trở thành một phần quan trọng trong mạng lưới phòng thủ của Đế quốc Nga. Dưới thời Nga, công trình được mở rộng và cải tạo, đồng thời đóng vai trò là căn cứ hải quân và kho lưu trữ vũ khí.

Vai trò sau khi Phần Lan độc lập (từ 1917 đến nay)

Sau khi Phần Lan tuyên bố độc lập vào năm 1917, pháo đài được đổi tên thành Suomenlinna như một biểu tượng của chủ quyền dân tộc. Trong Thế chiến II, nơi đây tiếp tục giữ vai trò quân sự, nhưng từ thập niên 1970 pháo đài dần chuyển mình thành khu bảo tồn lịch sử – văn hóa và được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 1991.

3 Kiến trúc và quy hoạch độc đáo của pháo đài Suomenlinna

Pháo đài Suomenlinna là minh chứng sống động cho nghệ thuật kiến trúc quân sự châu Âu thế kỷ 18, đặc biệt là phong cách Vauban nổi tiếng của Pháp với cấu trúc hình sao đa giác. Kiến trúc tại đây phản ánh rõ rệt tư duy chiến lược và sự tinh tế trong quy hoạch phòng thủ của các kỹ sư thời bấy giờ.

3.1 Thiết kế theo mô hình Vauban

Các bức tường thành kiên cố được xây bằng đá tự nhiên, bao quanh các ụ pháo bố trí ở nhiều tầng độ cao khác nhau, nhằm kiểm soát tối đa các hướng tiếp cận từ biển. Đặc biệt, các tường thành không thẳng mà được bố trí theo các góc vát để giảm thiểu thiệt hại từ pháo binh địch.

3.2 Hệ thống đường hầm và pháo đài phụ

Một trong những điểm ấn tượng là hệ thống đường hầm phức tạp bên dưới lòng đất, cho phép binh lính di chuyển an toàn trong nội bộ pháo đài. Ngoài ra, nhiều pháo đài nhỏ (bastions) và ụ pháo phụ được xây dựng bao quanh các hòn đảo để mở rộng khả năng phòng thủ.

3.3 Các công trình nổi bật

- Nhà thờ Suomenlinna: Tọa lạc trên đỉnh đồi, nhà thờ có tháp đèn biển độc đáo hướng ra vịnh Helsinki. Ban đầu được xây dựng bởi người Nga với phong cách Chính thống giáo, sau này được cải tạo thành nhà thờ Luther và là điểm nhấn kiến trúc trên đảo.

- Đường hầm và doanh trại cổ: Nơi sinh hoạt và đóng quân của lính trong suốt nhiều thế kỷ. Cho phép du khách cảm nhận không gian sinh hoạt của binh lính xưa

- Bảo tàng Suomenlinna: Nơi lưu giữ hiện vật, mô hình và tư liệu quý giá liên quan đến lịch sử pháo đài.

- Pháo đài Kustaanmiekka: Khu vực nổi bật nhất với nhiều khẩu đại bác cổ và tường thành nguyên bản.

4 Một số kinh nghiệm tham quan pháo đài

Để chuyến thăm Suomenlinna trọn vẹn và dễ dàng, MIA.vn gợi ý bạn một số kinh nghiệm dưới đây.

Cách di chuyển đến pháo đài từ trung tâm Helsinki

- Tàu phà công cộng (Suomenlinna Ferry): Khởi hành từ bến Market Square, hoạt động quanh năm, mất khoảng 15–20 phút ra đảo.

- Waterbus: Dịch vụ cao cấp hơn, chạy tuyến riêng đến các điểm gần bảo tàng và pháo đài chính. Thường hoạt động vào mùa hè.

Thời điểm lý tưởng

- Mùa hè (tháng 5 – 8): Thời tiết dễ chịu, nhiều hoạt động văn hóa và cảnh quan xanh mát.

- Mùa đông: Dành cho những ai muốn trải nghiệm vẻ đẹp cổ tích và sự yên bình đặc trưng vùng Bắc Âu.

Lưu ý cho du khách

- Mang giày đế bằng vì địa hình trên đảo khá gồ ghề.

- Mang theo nước và áo khoác nhẹ, kể cả vào mùa hè.

- Không nên xả rác và cần tôn trọng không gian sinh hoạt của cư dân bản địa vì trên đảo có khoảng 800 người dân sinh sống.

Pháo đài Suomenlinna là một công trình quân sự mang dấu ấn lịch sử, là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa giữa Thụy Điển, Nga và Phần Lan. Với kiến trúc độc đáo, cảnh quan thanh bình và các giá trị lịch sử được gìn giữ gần như nguyên vẹn, nơi đây xứng đáng là một trong những điểm đến không thể bỏ qua khi ghé thăm Helsinki. Hãy soạn đồ vào vali và dành thời gian khám phá pháo đài “trên biển” này nhe!