1 Lễ cầu an của người La Ha và những điều có thể bạn chưa biết
Mộc Châu là vùng đất của nhiều lễ hội đặc sắc. Nếu bạn đã từng ấn tượng trước khung cảnh rộn ràng của Lễ hội Cầu mưa Mộc Châu, vậy thì giờ đây, cùng MIA.vn tìm hiểu thêm về Lễ cầu an của người La Ha cũng đặc sắc chẳng kém nhé.
Là dịp để những người con nuôi bày tỏ lòng biết ơn đối với thầy cúng và âm binh đã chữa khỏi bệnh cho mình, Lễ cầu an của người La Ha được tổ chức vào khoảng thời gian cuối tháng 4, khi những cây măng đắng trong rừng bắt đầu nhúm và những đóa hoa ban bắt đầu rủ nhau khoe sắc. Nếu muốn có cơ hội được hòa mình vào bầu không khí thú vị của người dân La Ha, đừng quên lưu lại vào cuốn sổ tay Cẩm nang du lịch để lên kế hoạch vi vu Mộc Châu sao cho phù hợp nhé.
Xem thêm: Tháng 9 rủ nhau dự Tết Độc Lập Mộc Châu cùng dân tộc Mông
Người đồng bào La Ha thường theo tín ngưỡng thờ thần đa giáo. Trong quan niệm của họ, xung quanh con người có nhiều loại ma, từ ma lành thường giúp đỡ con người cho đến những con ma dữ chuyên gieo rắc tai họa, bệnh tật cho người dân. Mỗi khi con người không may lâm vào cảnh đau ốm thì các thầy mo phải nhờ đến âm binh gọi hồn về thì mới khỏe được. Sau khi khỏi bệnh, thầy cúng sẽ nhận người bệnh làm con nuôi. Và vào ngày diễn ra Lễ cầu an của người La Ha, người con nuôi ấy sẽ bày tỏ lòng biết ơn đối với thầy cúng, gửi lời chúc họ khỏe mạnh, sống lâu để chữa bệnh cho người dân trong buôn làng.
Lễ cầu an của người La Ha là một lễ hội mang tính cộng đồng, ngoài ra các nghi thức trong buổi lễ phản ánh đời sống tinh thần, tín ngưỡng tâm linh của đồng bào dân tộc vùng cao trong việc chữa bệnh, làm lụng. Các điệu múa trong buổi lễ mô phỏng các thao tác nông nghiệp và những căn bệnh thường gặp phổ biến như người bướu cổ, què chân, ngớ ngẩn, trông nương, v.v. đã phần nào làm nổi bật hơn điều này. Ngoài ra, Lễ cầu an của người La Ha còn là dịp để răn dạy con cháu ghi nhớ công ơn của người thầy thuốc đã chữa cho mình khỏi bệnh, đồng thời nhắc nhở họ phải biết hướng về cội nguồn, tổ tiên.
Khác với ngày Tết Xíp Xí của đồng bào dân tộc Thái, Lễ cầu an của người La Ha diễn ra trong bầu không khí trang nghiêm và lễ vật cũng đủ đầy hơn cả. Mỗi mâm lễ sẽ được chuẩn bị tùy vào điều kiện kinh tế và tình hình bệnh tật của mỗi người. Đối với những ai bị bệnh nặng thì chuẩn bị mâm lễ phải có đủ một con sóc khô, một chai rượu trắng, chum rượu cần, một bát gạo và một quả trứng. Đặc biệt, trong mâm lễ nhất định không thể thiếu củ măng.
2 Lễ cầu an của người La Ha được tổ chức như thế nào?
Trong ngày diễn ra các nghi thức chính của phần lễ, mọi người sẽ cùng nhau dựng cây Xặng Bók được làm từ cây móc và chuối rừng. Theo quan niệm của người đồng bào dân tộc La Ha, cây móc là hình ảnh tượng trưng cho con trâu đen và cây chuối rừng đại diện cho con trâu trắng. Đây là vật phẩm quan trọng nhất trong ngày tổ chức Lễ cầu an của người La Ha. Vì thế nên cây Xặng Bók được người dân trang trí nhiều vật dụng khác nhau, chủ yếu là những món đồ sinh hoạt thường ngày.
Trong khi mọi người cùng nhau dựng cây Xặng Bók thì gia đình người thầy cúng sẽ chuẩn bị một mâm lễ vật. Ngoài ra, mọi người sẽ nhờ một ai đó trong gia đình để tổ chức lễ cúng cầu hồn chủ nhà. Nghi thức này mang ý nghĩa cầu mong thần linh phù hộ, giữ hồn thầy cúng được may mắn, không bị lạc hồn mất vía trong suốt quá trình tổ chức lễ.
Lễ cầu an của người La Ha được tổ chức trang trọng và quy củ. Đầu tiên, thầy cúng sẽ dâng lễ mời tổ tiên, thầy, ma và hồn thầy cúng về ngự dự lễ, sau đó lần lượt cúng cho con nuôi và dâng lời cầu xin khỏe mạnh, không bệnh tật, làm ra nhiều của cải (thóc, ngô) và nuôi được nhiều gia súc, gia cầm các loại. Kết thúc nghi thức cúng bái, thầy cúng sẽ mời con nuôi cùng uống rượu và ăn lộc.
Khi phần lễ kết thúc, phần hội trong ngày diễn ra Lễ cầu an của người La Ha sẽ được bắt đầu. Điểm nổi bật nhất của phần này phải kể đến điệu múa Sừng Lừng mang tính phồn thực. Điệu múa này thay lời nguyện xin của con người để có thể thoát khỏi những cơn đau ốm, vạn vật được sinh sôi nảy nở.
Vào cuối buổi Lễ cầu an của người La Ha, thầy cúng sẽ bắt đầu khấn để hồn quay trở về trời tại mâm lễ chính. Trong khi thầy cúng làm lễ, các con nuôi sẽ biểu diễn lại màn múa mô phỏng hình ảnh cày bừa thêm một lần nữa.
Lễ cầu an của người La Ha được tổ chức vào cuối tháng 4, và thầy thuốc trong làng sẽ đảm nhận vai trò chủ lễ
Xặng Bók là lễ vật không thể thiếu trong ngày tổ chức Lễ cầu an của người La Ha. Đây là cái cây tượng trưng cho con trâu đen, trâu trắng và được trang trí bởi những nông cụ sinh hoạt hàng ngày
Lễ cầu an của người La Ha là dịp để răn dạy con cháu về tấm lòng hiếu kính tổ tiên, biết ơn cội nguồn
Mâm lễ sẽ được chuẩn bị tùy theo khả năng tài chính của từng nhà. Tuy nhiên, đối với những ai lâm bệnh nặng thì mâm lễ phải có một con sóc khô, bát gạo trắng, chum rượu cần, một quả trứng và không thể thiếu củ măng
Thầy cúng trong vai trò chủ lễ sẽ chuẩn bị một mâm cúng để cúng hồn cho chủ nhà. Nghi lễ này có ý nghĩa cầu mong thần linh phù hộ, linh hồn thầy cúng không bị bắt mất trong suốt quá trình cúng
Trong buổi lễ, thầy cúng sẽ lần lượt dâng lễ mời tổ tiên, thầy, ma, hồn thầy cúng, sau đó cúng cho con nuôi được khỏe mạnh, ăn nên làm ra
Thầy cúng mời các con nuôi cùng uống rượu và ăn lộc khi nghi thức lễ kết thúc
Điệu múa Sừng Lừng là nét thú vị trong Lễ hội cầu an của người La Ha
Các buổi biểu diễn trong lễ mô phỏng hình ảnh người dân trong sinh hoạt, làm nương và những khi đau ốm, bệnh tật
Khi buổi lễ gần kết thúc, thầy cúng sẽ khấn cho hồn bay về trời trong mâm lễ chính. Khi thầy cúng làm lễ, các con nuôi sẽ biểu diễn trò cày bừa một lần nữa
Lễ cầu an của người La Ha là nét đẹp văn hóa, tâm linh tín ngưỡng vẫn còn được lưu giữ và tồn tại cho đến tận ngày nay tại vùng cao Mộc Châu. Nếu có dịp đến với nơi này, đừng bỏ qua cơ hội được hòa mình vào bầu không khí rộn ràng của Ngày hội hái quả Mộc Châu cực kỳ thú vị bạn nhé. MIA.vn tin rằng hành trình về với vùng cao của bạn sẽ trở nên ý nghĩa và đáng nhớ hơn bao giờ hết.
