Tham quan làng gốm Bát Tràng với di sản hơn 600 năm tuổi

1 Giới thiệu về làng gốm Bát Tràng

1.1 Vị trí của làng gốm Bát Tràng

Làng gốm Bát Tràng tọa lạc ven sông Hồng, thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, TP. Hà Nội. Nơi đây chỉ cách trung tâm thủ đô khoảng 10km, thuận tiện di chuyển bằng nhiều phương tiện khác nhau, trở thành điểm đến lý tưởng cho những chuyến du lịch trong ngày, đặc biệt là vào cuối tuần.

Không gian làng nghề nằm yên bình bên dòng sông, gợi nên vẻ đẹp mộc mạc, cổ kính nhưng vẫn đầy sức sống. Đó cũng là lý do khiến Bát Tràng không chỉ thu hút người yêu gốm, mà còn hấp dẫn cả những tín đồ mê khám phá văn hóa truyền thống Việt.

1.2 Giờ mở cửa và giá vé tham quan trải nghiệm

Làng gốm Bát Tràng mở cửa quanh năm, nhưng thời gian lý tưởng để tham quan là từ 8:00 đến 17:00 mỗi ngày. Các điểm tham quan như chợ gốm, nhà cổ, bảo tàng và xưởng gốm đều hoạt động liên tục, đặc biệt đông khách vào cuối tuần và ngày lễ.

Bạn nên đi vào buổi sáng để tận hưởng không khí mát mẻ và tránh cảnh đông đúc. Nếu muốn trải nghiệm làm gốm, hãy đến trước 15:00 để đủ thời gian hoàn thành sản phẩm.

Giá vé tham quan và trải nghiệm làng gốm:

- Vào làng: miễn phí

- Vào bảo tàng gốm Bát Tràng: khoảng 30.000 – 200.000 VNĐ/người, tùy đối tượng và loại vé.

- Trải nghiệm làm gốm: 40.000 – 80.000 VNĐ/lượt

- Gửi xe máy: 5.000 VNĐ – 10.000 VNĐ

Lưu ý: Giá vé tham khảo, có thể thay đổi tùy thời điểm.

1.3 Thời điểm lý tưởng để ghé thăm làng gốm Bát Tràng

Làng gốm Bát Tràng đẹp quanh năm, tuy nhiên theo các kinh nghiệm du lịch thì mùa thu (tháng 9 – 11) và mùa xuân (tháng 2 – 4) là thời điểm lý tưởng nhất. Lúc này, thời tiết mát mẻ, nắng nhẹ, phù hợp để dạo chơi, chụp ảnh và thưởng thức ẩm thực.

Nếu muốn tránh đông đúc, bạn nên đi vào các ngày trong tuần. Bởi vì cuối tuần nơi đây thường đông người dân Hà Nội và các trường tổ chức cho học sinh đi trải nghiệm.

1.4 Lịch sử hình thành và phát triển của làng nghề

Làng gốm Bát Tràng được hình thành vào khoảng thế kỷ XIV đến XV, tức giai đoạn giao thời giữa nhà Trần và nhà Lê. Một trong những truyền thuyết nổi bật kể lại rằng, ba vị thái học sinh của Đại Việt được triều đình cử sang triều Bắc Tống để học tập. Tại đây, họ đã tiếp cận và lĩnh hội kỹ thuật chế tác gốm sứ tiên tiến từ người Trung Hoa. Khi trở về, họ mang theo những tinh hoa ấy và truyền dạy lại cho cư dân vùng Bạch Thổ phường (sau này là Bát Tràng).

Nhờ sự tiếp thu nhanh chóng và khả năng sáng tạo vượt bậc, nghề gốm đã nảy nở và phát triển mạnh mẽ, đặt nền móng vững chắc cho một làng nghề thủ công bền vững suốt hơn 600 năm. Qua dòng chảy thời gian, kỹ thuật làm gốm của người Bát Tràng không những được gìn giữ nguyên bản mà còn được kế thừa và nâng tầm. Những lớp nghệ nhân kế tục đã sáng tạo ra hoa văn, họa tiết và men màu mang đậm bản sắc Việt, đưa sản phẩm gốm Bát Tràng trở thành một biểu tượng văn hóa có giá trị nghệ thuật cao.

Ba giai đoạn lớn trong lịch sử phát triển của làng gốm Bát Tràng:

1. Thời kỳ hưng thịnh: Thế kỷ XV – XVII: Hoạt động giao thương nội địa diễn ra sôi nổi, tạo điều kiện cho gốm Bát Tràng lan rộng từ miền xuôi đến miền ngược. Các sản phẩm gốm sứ tinh xảo được các tầng lớp quý tộc, thậm chí hoàng cung sử dụng, góp phần định vị thương hiệu Bát Tràng trong đời sống văn hóa Đại Việt.

2. Thời kỳ suy thoái: Thế kỷ XVIII – XIX: Trung Quốc và Nhật Bản dần chủ động được nguồn cung gốm nội địa, khiến gốm Bát Tràng đánh mất nhiều thị trường xuất khẩu trọng điểm. Cùng lúc, chính sách bế quan tỏa cảng của triều Trịnh – Nguyễn khiến hoạt động buôn bán với nước ngoài bị hạn chế nghiêm trọng. Hệ quả là làng nghề rơi vào giai đoạn sa sút, nhiều lò gốm ngừng hoạt động, nghệ nhân phải từ bỏ nghề.

3. Thời kỳ phục hưng và phát triển hiện đại: Từ thập niên 1960 đến nay: Sau thời gian dài trầm lắng, làng gốm Bát Tràng khởi sắc trở lại vào thập niên 1960 với sự ra đời của Xí nghiệp gốm sứ Bát Tràng trong mô hình hợp tác xã. Những nghệ nhân xuất sắc như Trần Độ, Tô Thanh Sơn... đã trở thành người truyền lửa cho cả một thế hệ, khôi phục danh tiếng nghề gốm truyền thống.

Từ xưa đến nay, gốm sứ Bát Tràng luôn đổi mới để thích ứng với xu hướng thị trường, đồng thời vẫn giữ vững hồn cốt dân tộc trong từng sản phẩm, trở thành điểm đến văn hóa hấp dẫn, biểu trưng cho bản lĩnh gìn giữ di sản của người Việt.

2 Hướng dẫn di chuyển đến làng gốm Bát Tràng

Các tuyến xe buýt và phương tiện công cộng

Nếu bạn không tiện sử dụng xe cá nhân, xe buýt là lựa chọn tiết kiệm và dễ dàng để đến Bát Tràng. MIA.vn gợi ý bạn đi tuyến xe buýt 47A (Long Biên – Bát Tràng), xe dừng ngay gần cổng làng, rất thuận tiện cho chuyến tham quan.

Thời gian di chuyển từ nội thành Hà Nội đến làng gốm khoảng 40 phút. Xe buýt hoạt động từ 5h đến 21h30 với tần suất 20-25 phút/chuyến, giá vé tham khảo 10.000 VNĐ/lượt.

Lộ trình bằng xe máy, ô tô cá nhân

Di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô cá nhân giúp bạn chủ động về thời gian và dễ khám phá các địa điểm quanh làng. Lộ trình gợi ý:

- Từ trung tâm Hà Nội → cầu Chương Dương → P. Hồng Tiến → Long Biên - Xuân Quan → rẽ vào đường Giang Cao

- Đi theo cầu Vĩnh Tuy → đường Cổ Linh → rẽ vào ngõ 216 Cổ Linh và ngõ 196 Thạch Bàn → Long Biên - Xuân Quan → rẽ vào đường Giang Cao

Theo kinh nghiệm du lịch, bạn nên sử dụng Google Maps để tránh tắc đường và chọn tuyến nhanh nhất.

Trải nghiệm du lịch bằng đường sông

Một hình thức thú vị hơn là trải nghiệm du thuyền trên sông Hồng, kết hợp tham quan các làng ven sông như Bát Tràng, Văn Đức… Một số tour tổ chức theo nhóm, bao gồm cả hướng dẫn viên và bữa ăn nhẹ trên tàu. Đây là lựa chọn độc đáo nếu bạn muốn có góc nhìn khác lạ về làng gốm cổ.

3 Những điểm tham quan nổi bật tại làng gốm Bát Tràng

3.1 Làng cổ Bát Tràng

Không gian làng cổ là nơi lưu giữ linh hồn của Bát Tràng với những con ngõ nhỏ lát gạch, tường rêu phủ kín và các ngôi nhà cổ hàng trăm năm tuổi. Dạo bước trong làng, bạn sẽ cảm nhận rõ hơi thở xưa cũ xen lẫn nhịp sống hiện đại của một làng nghề truyền thống.

Nổi bật nhất là nhà cổ Vạn Vân – một bảo tàng tư nhân với bộ sưu tập hơn 400 hiện vật gốm cổ cùng không gian sân vườn, giếng trời đậm chất Bắc Bộ xưa. Ngoài ra, đình làng Bát Tràng cũng là công trình kiến trúc đẹp, thờ thành hoàng làng và được xây dựng từ thế kỷ 18.

3.2 Chợ gốm Bát Tràng

Chợ gốm Bát Tràng là điểm đến không thể bỏ qua khi đến làng. Đây là nơi trưng bày và bán hàng nghìn sản phẩm gốm sứ đa dạng, từ đồ gia dụng như bát, đĩa, ấm chén... đến các món quà lưu niệm, tượng trang trí và đồ phong thủy.

Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những gian hàng nối tiếp nhau, tràn ngập sắc màu men gốm, hoa văn tinh xảo. Giá cả tại chợ khá linh hoạt, phù hợp nhiều đối tượng, từ vài chục nghìn đến vài triệu đồng tùy loại. Đặc biệt, bạn còn có thể thương lượng giá với người bán hoặc đặt làm sản phẩm theo yêu cầu.

Không chỉ là nơi mua sắm, chợ còn là nơi du khách có thể giao lưu, trò chuyện cùng các nghệ nhân và tìm hiểu thêm về quy trình tạo ra một sản phẩm gốm hoàn chỉnh.

3.3 Bảo tàng gốm Bát Tràng

Bảo tàng gốm Bát Tràng (hay còn gọi là Trung tâm tinh hoa làng nghề Việt) là một công trình biểu tượng do chị Hà Thị Vinh, người kế thừa đời thứ 15 của dòng họ gốm danh tiếng, tâm huyết khởi xướng. Bảo tàng không chỉ mang tính giáo dục mà còn góp phần truyền cảm hứng sáng tạo và quảng bá hình ảnh làng nghề ra thế giới.

Bảo tàng gây ấn tượng mạnh với kiến trúc mô phỏng bàn xoay gốm gồm 7 khối xoắn xếp chồng lên nhau, tạo thành một biểu tượng độc đáo giữa làng cổ. Đây còn là điểm check-in lý tưởng với nhiều góc chụp nghệ thuật và ánh sáng tự nhiên tuyệt đẹp.

Không gian nơi đây mang đến trải nghiệm đa chiều cho du khách, từ tham quan, thưởng lãm các tác phẩm gốm nghệ thuật, tham gia triển lãm chuyên đề, đến mua sắm quà lưu niệm, nghỉ ngơi thư giãn hay tham dự các phiên đấu giá sản phẩm nghệ thuật độc đáo.

Tầng G: Nếu bạn muốn tự tay tạo nên một tác phẩm gốm cho riêng mình, đây chính là nơi lý tưởng. Không gian này mở ra những lớp học làm gốm thú vị dành cho mọi lứa tuổi, mang đến trải nghiệm hóa thân thành nghệ nhân đích thực từ khâu nặn đất đến hoàn thiện sản phẩm.

Tầng 1: Ngay khi đặt chân vào, bạn sẽ được đắm chìm trong thế giới của những tác phẩm gốm nghệ thuật tinh xảo của các nghệ nhân tài hoa. Không gian này không chỉ dành cho việc thưởng lãm mà còn là điểm hẹn văn hóa với những buổi biểu diễn, hội chợ và các hoạt động mang đậm bản sắc truyền thống.

Tầng 2: Đây là khu trưng bày đậm tính lịch sử, nơi tái hiện hành trình phát triển của nghề gốm qua từng giai đoạn. Du khách sẽ có cơ hội lần theo dấu vết thời gian để khám phá câu chuyện hình thành và thăng hoa của làng gốm Bát Tràng qua những hiện vật được chọn lọc kỹ lưỡng.

Tầng 3: Không gian của sự sáng tạo và đổi mới, tầng này giới thiệu những tác phẩm gốm hiện đại, mang hơi thở của thời đại mới. Bên cạnh việc chiêm ngưỡng, bạn còn có thể tham gia phiên chợ nghệ thuật với hoạt động mua bán, đấu giá những sản phẩm độc bản đầy giá trị.

Tầng 4: Một khu vực lý tưởng để thư giãn sau hành trình khám phá nghệ thuật, nơi ẩm thực và không gian giao hòa. Với nhà hàng sang trọng, quán cà phê ngoài trời và hội trường Cung đình, đây là nơi bạn có thể vừa thưởng thức món ngon vừa thả hồn theo cảnh sắc nên thơ.

Tầng 5: Tầng cao nhất là một sân khấu sống động của văn hóa truyền thống Việt Nam. Du khách có thể trải nghiệm trà đạo, hòa mình vào các loại hình nghệ thuật dân gian như chầu văn, tuồng, chèo hay quan họ.

3.4 Xưởng gốm và trải nghiệm làm gốm

Một trong những hoạt động thú vị nhất tại Bát Tràng là trải nghiệm tự tay làm gốm. Bạn có thể ghé thăm các xưởng gốm địa phương, nơi nghệ nhân hướng dẫn quy trình nặn, xoay và trang trí sản phẩm từ đất sét.

Hoạt động thường bao gồm:

- Chọn khuôn sản phẩm: chén, cốc, bát, lọ hoa,...

- Nặn gốm trên bàn xoay

- Trang trí và tô màu sản phẩm theo sở thích

- Phơi khô hoặc nung (nếu bạn ở lại lâu hơn 1 ngày)

Giá trải nghiệm dao động từ 40.000 – 80.000 VNĐ/lượt, tùy nơi. Sản phẩm bạn làm xong có thể mang về như một món quà lưu niệm độc đáo và đầy ý nghĩa.

Ngoài ra, một số xưởng còn có các lớp hướng dẫn ngắn hạn, phù hợp với nhóm gia đình hoặc trường học, giúp trẻ nhỏ tiếp cận với nghệ thuật thủ công truyền thống một cách sinh động và gần gũi.

4 Ẩm thực và đặc sản tại làng gốm Bát Tràng

Không chỉ nổi tiếng với gốm sứ, Bát Tràng còn làm hài lòng du khách bằng các món ăn dân dã, đậm đà hương vị Bắc Bộ. Khi đến đây, bạn đừng quên thử một số món như:

- Canh măng mực: món ăn truyền thống trong các dịp lễ Tết ở làng

- Bánh tẻ và bánh dày đậu xanh: đặc sản gói lá chuối mềm thơm

- Bún riêu cua, bún chả quê ở các quán ăn dân dã ven chợ

- Trà sen và mứt truyền thống thường bán kèm tại các cửa hàng gốm

Một số quán ăn nổi tiếng trong làng được người dân địa phương và du khách truyền tai nhau có thể kể đến như:

- Bún chả quán ngon 124

- Nhà hàng Mộc Viên – không gian rộng, phù hợp nhóm đông, có cả phòng riêng yên tĩnh.

- Một số quán ăn nhỏ ngay cổng làng phục vụ nhanh và giá rẻ

Giá cả món ăn tại Bát Tràng nhìn chung rất phải chăng, dao động từ 30.000 – 70.000 VNĐ/món.

Làng gốm Bát Tràng không chỉ là nơi lưu giữ giá trị văn hóa – lịch sử của nghề gốm truyền thống, mà còn là điểm đến trải nghiệm lý tưởng cho mọi lứa tuổi. Từ việc khám phá những con ngõ làng cổ, mua sắm sản phẩm thủ công tinh xảo, cho đến thử tay làm gốm và thưởng thức ẩm thực quê nhà. Bát Tràng hứa hẹn mang đến cho bạn một hành trình đầy sắc màu và kỷ niệm đáng nhớ. Bạn hãy xách balo lên và đi thôi nào.