Tọa lạc tại bang Bihar (Ấn Độ), theo truyền thuyết, cái tên “Nalanda” (नालंदा Nālandā) bắt nguồn từ một vị thần rắn (Naga) mang tên Nalanda. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng “Nalanda” xuất phát từ từ “Nalam”, có nghĩa là hoa sen, biểu tượng của trí tuệ và sự khai sáng.

Từng là một trung tâm học thuật Phật giáo lừng danh thế giới và là nơi hành hương linh thiêng thời cổ đại, Nalanda là sự giao thoa sống động của tâm linh, lịch sử, kiến trúc, văn hóa và du lịch. Nalanda từng là nơi tọa lạc của một trong những đại học nội trú cổ đại và danh giá nhất thế giới. Dù chỉ còn là phế tích, toàn bộ khuôn viên vẫn hiện lên đầy ấn tượng, thu hút khách du lịch Ấn Độ ghé thăm quanh năm.

Các khu “vihara” (tu viện) nằm về phía đông, trong khi các “chaiya” (đền thờ) nằm về phía tây. Ngoài ra, trong khu phức hợp còn có một bảo tàng nhỏ xinh lưu giữ nhiều hiện vật quý giá: từ tháp Phật nguyên gốc, tượng đồng Phật giáo và Ấn giáo, tiền xu cổ, chum đất nung, đến cả mẫu gạo cháy. Tất cả đều kể lại những câu chuyện thời gian của một vùng đất từng là cái nôi của tôn giáo.

Không chỉ là trung tâm Phật giáo quan trọng, Nalanda còn gắn liền với sự phát triển của Kỳ Na giáo, Ấn Độ giáo và cả đạo Sufi. Với bề dày lịch sử và di sản văn hóa đặc sắc, nơi đây luôn là điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước.

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 2

Nalanda là một địa điểm khảo cổ nổi tiếng thế giới ở Bihar, Ấn Độ. Ảnh: Canva

Đường hàng không: Sân bay gần nhất là Sân bay Patna, cách Nalanda khoảng 89 km. Patna có đường bay thẳng tới nhiều thành phố lớn trên khắp Ấn Độ. Từ sân bay, bạn có thể đi taxi hoặc xe buýt để đến Nalanda.

Đường sắt: Ga tàu hỏa gần nhất là Rajgir, cách Nalanda khoảng 12 km. Các chuyến tàu từ Delhi, Patna, Gaya và nhiều thành phố lớn khác đều dừng tại đây. Ngoài ra, bạn cũng có thể chọn đến ga Gaya Junction nằm cách Nalanda khoảng 95 km như một phương án thay thế thuận tiện.

Đường bộ: Nalanda có mạng lưới đường bộ kết nối tốt với các thành phố lân cận như Bodh Gaya (110 km), Gaya (95 km) và Patna (90 km). Tuyến đường từ Gaya đến Nalanda dài 93 km hiện đang được mở rộng thành bốn làn, hứa hẹn nâng cao chất lượng giao thông trong thời gian tới.

Di chuyển trong Nalanda: Phương tiện phổ biến và mang đậm nét truyền thống ở đây là Tonga (xe kéo ngựa). Từ đường chính vào khu tàn tích đại học và bảo tàng, giá thuê Tonga rơi vào khoảng ₹50 cho cả xe, hoặc khoảng ₹10/người nếu đi ghép.

Theo kinh nghiệm du lịch mùa hè (tháng 4–tháng 6) không phải là thời điểm thích hợp để đến Ấn Độ vì thời tiết quá oi bức. Mùa mưa bắt đầu từ cuối tháng 6 đến tháng 10, có thể gây bất tiện nếu bạn không thích thời tiết ẩm ướt. Mùa đông là thời điểm lý tưởng nhất để ghé thăm Nalanda, khi không khí mát mẻ, dễ chịu và cảnh sắc cũng trở nên nên thơ hơn. Mùa đông kéo dài từ đầu tháng 11 đến tháng 3 năm sau.

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 3

Bạn có thể ghé thăm nơi đây vào mùa đông để tránh nắng nóng và mưa to. Ảnh: sangath

Chuyến thăm Nalanda sẽ không trọn vẹn nếu bạn chưa thưởng thức ẩm thực đặc trưng nơi đây. Đừng bỏ qua món litti chokham bánh mặn được nhồi bột đậu gà và gia vị, đậm đà và thơm lừng. Hay bạn cũng nên thử món dal-pitha đậm vị truyền thống làm từ đậu lăng và bột gạo, béo ngậy và hấp dẫn.

Ngoài ra, vùng đất này còn nổi tiếng với các loại bánh ngọt truyền thống, đặc biệt là rosogolla, viên bánh mềm mịn ngập trong nước đường thanh mát. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các nhà hàng nổi tiếng tập trung tại trung tâm thị trấn Bihar Sharif, cách khu di tích Nalanda không xa.

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 4

Món litti chokham, một nét ẩm thực tuyệt vời từ tiểu bang Bihar. Ảnh: Swiggy

Hầu hết khách tham quan đều chọn lưu trú tại Rajgir, cách Nalanda 15 km, vì nơi đây có nhiều lựa chọn khách sạn và nhà nghỉ hơn.

Một số gợi ý lưu trú của MIA.vn:

- China Temple, gần Nalanda Mor, nằm trên tuyến đường Biharsharif – Rajgir.

- Youth Hostel.

Bodh Gaya (89 km): Có xe buýt trực tiếp đi vào mùa cao điểm. Cách đáng tin cậy hơn là khách du lịch Ấn Độ có thể bắt xe buýt đến Gaya (có thể phải đổi xe ở Rajgir), sau đó đi tiếp bằng xe buýt hoặc xe kéo (giá khoảng ₹200) đến Bodh Gaya.

Rajgir (15 km): Có xe buýt cứ mỗi 30 phút một chuyến (giá khoảng ₹8).

Patna (80 km):

- Di chuyển bằng tàu hỏa: Tàu Budhpurnima Express khởi hành lúc 23:45, đến Patna lúc 02:10 sáng.

- Di chuyển bằng xe buýt: Bắt xe buýt từ Nalanda đến Bihar Sharif (30 phút, giá khoảng ₹8), sau đó chuyển sang tuyến đi Patna (khoảng 8 tiếng, giá khoảng ₹70). Lưu ý: tắc đường ở Patna có thể kéo dài hành trình.

Deo (130 km): Nổi tiếng với Đền thờ Thần Mặt Trời (Sun Temple).

Là một trong những trường đại học nội trú đầu tiên trên thế giới, Đại học Nalanda từng đón nhận sinh viên từ khắp nơi như Ba Tư, Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia và Trung Quốc. Trường được xây dựng vào thế kỷ thứ V sau Công nguyên và ngày nay là điểm đến nổi bật tại Patna. Các cuộc khai quật tại đây đã phát hiện 11 tu viện và 6 ngôi đền. Nhiều tượng Phật vẫn còn tồn tại trong khuôn viên, cho thấy nơi đây từng là một tu viện Phật giáo. Công trình có quy mô rộng lớn và từng sở hữu một thư viện rất phong phú.

Sinh viên tại Nalanda học nhiều lĩnh vực khác nhau như Đại thừa, Tiểu thừa (18 trường phái Phật giáo), kinh Veda, ngữ pháp (Shabdavidya), y học (Chikitsavidya) và thiên văn học. Về sau, khi Phật giáo dần suy yếu tại Ấn Độ, Đại học Nalanda cũng dần mất đi vị thế và ngừng hoạt động.

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 5

Di tích đại học Nalanda. Ảnh: earthismysterious

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 6

Những bức chạm khắc tinh tế cho thấy sự chính xác của các kiến ​​trúc sư thời cổ đại. Ảnh: earthismysterious

Đây là trung tâm tín ngưỡng của người Hindu, nằm ở Ramchandrapur, gần tàn tích Đại học Nalanda. Ngôi đền không quá lớn hay trang trí cầu kỳ, nhưng lại có giá trị tôn giáo sâu sắc đối với người dân địa phương. Tương truyền rằng Thần Krishna và Balarama đã từng ghé qua nơi này trong thời kỳ Mahabharata.

Nằm đối diện khu tàn tích Đại học Nalanda, bảo tàng này lưu giữ bộ sưu tập quý giá gồm tượng đồng Hindu và Phật giáo, tượng Phật, các bản khắc đồng, tiền xu cổ, gốm sứ và nhiều hiện vật khác được phát hiện trong quá trình khai quật do Cục Khảo cổ Ấn Độ thực hiện. Đáng chú ý, bảo tàng còn trưng bày hai chiếc bình đất nung có niên đại hơn 2.000 năm. Bảo tàng mở cửa đón khách hàng ngày (trừ thứ Sáu) từ 10 giờ sáng đến 5 giờ chiều.

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 7

Bảo tàng được thành lập năm 1917 này chứa hơn 13.000 hiện vật. Ảnh: captureatrip

Huyền Trang (Hieun Tsang) là nhà sư và học giả nổi tiếng người Trung Quốc, từng đến Ấn Độ và tu học tại Đại học Nalanda trong suốt 12 năm vào thế kỷ thứ V. Ông để lại nhiều ghi chép quý giá về con người và văn hóa Ấn Độ, trở thành nguồn tư liệu xác thực về thời cổ đại. Khu tưởng niệm Huyền Trang tọa lạc tại Kundalpur, cách khu tàn tích Nalanda khoảng 1 km.

Trải nghiệm Nalanda di sản Phật giáo huyền thoại Ấn Độ 8

Được trang trí theo phong cách Trung Hoa cổ điển, hội trường trưng bày các bức tranh, bản thảo và di vật cổ đại kể lại câu chuyện du hành của ông qua không gian làm việc. Ảnh: captureatrip

Nalanda không chỉ là di sản của tri thức cổ xưa mà còn là nơi chạm đến chiều sâu tâm linh và văn hóa Ấn Độ. Một hành trình về miền đất học thuật, thiền định và di tích lịch sử đang chờ bạn cùng vali hành trình của mình khám phá. Hy vọng những kinh nghiệm đã được MIA.vn tổng hợp sẽ hữu ích với bạn.