Bánh tét: Món quà Tết mang trọn vẹn hương vị quê hương

1 Đôi nét về bánh tét

Bánh tét hay còn được gọi là bánh đòn ở một số nơi là biểu tượng ẩm thực của người dân miền Nam và miền Trung nước ta, nhất là trong dịp Tết Nguyên Đán. Bánh tét có hình dáng trụ dài và gói bằng lá chuối, đồng thời món bánh này còn chứa đựng những giá trị truyền thống cũng như mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc.

Bánh tét thường được gói thành cặp với một quai chung., điều này nhằm tượng trưng cho sự gắn kết và sum vầy mỗi dịp Tết đến xuân về. Bánh tét cũng có nhiều loại, tùy thuộc vào phần nhân bên trong được làm và chế biết như thế nào. Trong đó phổ biến nhất vẫn là bánh tét nhân mặn được làm từ thịt, mỡ và đậu xanh. Ngoài ra, còn có loại bánh tét nhân ngọt làm từ chuối chín hoặc đậu xanh.

Điều đặc biệt là bánh tét không chỉ dành cho dịp Tết mà còn được nấu quanh năm, nhất là khi trong nhà có đám giỗ hay tiệc linh đình.

2 Nguồn gốc bánh tét

Theo một số chuyên gia nghiên cứu, bánh tét có thể là kết quả của quá trình giao lưu văn hóa giữa người Việt và người Chăm, khi người Việt mở rộng lãnh thổ xuống vùng đất phương Nam và tiếp thu các yếu tố tín ngưỡng từ nền văn hóa Chăm, trong đó có việc thờ thần lúa mà từ đó tạo nên chiếc bánh tét như ngày nay.

Bên cạnh đó, câu chuyện về vua Quang Trung và chiếc bánh tét cũng là một cách lý giải khác về nguồn gốc của bánh tét. Theo đó, trong một dịp Tết diễn ra vào thời điểm vua đang chiến đấu với quân Thanh, vua Quang Trung đã được một quân lính dâng lên một loại bánh hình trụ gói trong lá chuối. Chiếc bánh ngon, dẻo mịn làm vua khen nức nở.

Sau khi hỏi mới biết rằng vợ của chàng lính thường hay gói cho chàng mang theo trên đường hành quân, mỗi lần ăn chàng đều nhớ đến hình ảnh người vợ tần tảo ở nhà và quê hương yêu dấu đang chờ chàng chiến thắng trở về. Vua đã rất cảm động trước tình cảm mà quân lính dành cho quê hương và gia đình qua chiếc bánh này và sau đó đã ra lệnh cho mọi người gói loại bánh này vào dịp Tết, từ đó có tên gọi là bánh Tết. Lâu dần người ta đã đọc trại đi thành bánh tét như ngày nay.

3 Ý nghĩa của bánh tét

Bánh tét mang trong mình biết bao ý nghĩa và giá trị tinh thần. Theo quan niệm truyền thống, mỗi món ăn trong ngày Tết đều chứa đựng những mong ước tốt lành, trong đó bánh tét là biểu tượng của sự sum vầy, ấm no và tình cảm gia đình.

Bánh tét được bọc trong những lớp lá chuối xanh mướt, không chỉ để bảo quản bánh mà còn tượng trưng cho vòng tay cha mẹ ôm ấp, bảo vệ con cái. Điều này phản ánh mong muốn về sự đoàn tụ, sum họp của gia đình trong những ngày Tết. Màu xanh của lá chuối cùng với màu vàng của nhân đậu xanh trong bánh tét còn gợi nhớ đến màu xanh của đồng quê Việt Nam, mang theo ước vọng về một cuộc sống yên bình, "an cư lạc nghiệp".

Truyền thống gói bánh tét vào những ngày cuối năm cũng là dịp để mọi người trong gia đình quây quần bên nhau. Không khí gia đình ấm cúng, sum vầy được thể hiện qua từng chiếc bánh tét được gói cẩn thận, khéo léo bởi bàn tay của các thành viên trong gia đình. Đây không chỉ là quá trình chuẩn bị cho ngày Tết mà còn là cách để mỗi người thể hiện tình cảm và sự quan tâm đến nhau.

Như vậy, bánh tét chính là biểu tượng của tình yêu thương, sự ấm áp và niềm tự hào văn hóa trong mỗi gia đình Việt Nam mỗi dịp xuân về.

Xem thêm: Bánh chưng, món bánh biểu tượng của Tết cổ truyền Việt Nam

4 Cách làm bánh tét

4.1 Nguyên liệu

Nguyên liệu chuẩn bị cho một cây bánh tét gồm:

- 400 gra gạo nếp cái hoa vàng

- 200 gram đậu xanh được đãi sạch vỏ

- 100 gram thịt ba chỉ

- 1 bó lá chuối

- 1 bó lạt tre

- Gia vị đi kèm

4.2 Các bước thực hiện

Dưới đây là các bước tạo nên một đòn bánh tét cực ngon mà MIA.vn tổng hợp được:

Bước 1: Chuẩn bị gạo nếp

- Lựa chọn gạo nếp cái hoa vàng chất lượng, đảm bảo hạt gạo đều và không bị hỏng.

- Đãi gạo thật sạch dưới vòi nước lạnh, loại bỏ những hạt lép, hỏng hoặc các tạp chất.

- Ngâm gạo nếp đã đãi sạch vào nước lạnh khoảng 8 tiếng hoặc để qua đêm. Thời gian ngâm giúp hạt gạo nở ra, khi nấu sẽ dễ dàng chín và dẻo hơn. Đảm bảo gạo được ngâm trong lượng nước vừa đủ phủ kín phần gạo để tránh phần gạo phía trên cùng bị khô.

- Sau khi ngâm đủ thời gian, vớt gạo ra và chờ cho đến khi gạo ráo nước hoàn toàn.

- Thêm khoảng 4 gram muối vào gạo nếp đã ráo nước.

- Dùng tay sạch trộn đều gạo và muối, đảm bảo muối được phân bố đều khắp phần gạo.

Bước 2: Chuẩn bị đậu xanh

- Đậu xanh đem đãi sạch rồi loại phần vỏ.

- Ngâm đậu xanh đã đãi vỏ trong nước khoảng 4 tiếng hoặc ngâm cho đến khi đậu nở mềm.

- Vớt đậu ra, chờ cho đến khi ráo nước thì thêm 4 gram muối và trộn đều.

Bước 3: Chuẩn bị lá chuối và lạt tre

- Lá chuối đem rửa sạch, tước bỏ phần gần to ở giữa. Chia lá chuối thành nhiều phần có độ dài khoảng 60cm để gói bánh. Nếu muốn có thể chần sơ lá chuối qua phần nước đang đun sôi để khi gói bánh lá không bị rách.

- Chọn lạt tre tươi rồi đem ngâm vào nước khoảng 8 tiếng đến khi lạt mềm.

Bước 4: Chế biến thịt ba chỉ

- Thịt ba chỉ rửa sạch rồi chờ ráo nước thì cắt thành từng miếng dài.

- Đem thịt đã cắt đi ướp với gia vị khoảng 30 phút.

Bước 5: Gói bánh

- Đầu tiên, trải 2 lá chuối nằm cạnh nhau cho phẳng rồi đặt thêm một lớp lá chuối vào giữa.

- Cho khoảng 200 gram gạo vào giữa lá chuối rồi dàn gạo ra.

- Cho thêm 100 gram đậu xanh lên trên.

- Đặt miếng thịt ba chỉ vào giữa.

- Sau đó, lại thêm một lớp đậu xanh lên trên rồi một lớp gạo nếp sao cho phủ hết phần thịt.

- Gói lớp lá chuối ở giữa vào để cố định phần bánh một cách khéo léo.

- Dùng 2 lớp lá chuối ngoài cùng cuộn chặt lại để tạo thành chiếc bánh tét hình trụ thật hoàn chỉnh. Phần gói lá chuối hãy thực hiện tỉ mỉ để giúp giữ bánh cho thật chắc.

- Dùng lạt tre buộc cố định bánh theo chiều dọc và chiều ngang.

Bước 6: Luộc bánh

- Xếp đều bánh tét đã gói vào nồi lớn, đổ nước ngập phần bánh.

- Nấu trong khoảng 8 tiếng để bánh chín đều và mềm.

- Bánh chín thì vớt ra rồi để nguội là xong.

Xem thêm: 15+ món ăn ngày Tết Cổ truyền không thể thiếu trong mâm cỗ đầu năm

5 Các loại bánh tét thơm ngon

5.1 Bánh tét chuối

Bánh tét chuối có nguồn gốc từ miền Nam nhưng hiện nay đã phổ biến ở khắp mọi miền đất nước. Nguyên liệu làm bánh tét chuối khá đơn giản, bao gồm gạo nếp, lá chuối, đậu đen và chuối. Bánh tét chuối có hương vị thơm ngon, béo bùi. Vỏ bánh dẻo mềm, nhân bánh ngọt ngào vị chuối. Cái béo béo bùi bùi của vỏ bánh dẻo hòa quyện cùng nhân chuối ngọt ngọt sẽ tạo ra một hương vị bánh ngon đến mức khó tả.

5.2 Bánh tét Trà Cuôn

Nhắc đến bánh tét miền Tây thì không thể không nhắc đến bánh tét Trà Cuôn, một trong những đặc sản nổi tiếng của tỉnh Trà Vinh. Bánh tét Trà Cuôn có nguồn gốc từ Cầu Ngang - một huyện ven biển của tỉnh Trà Vinh. Bánh được làm từ những nguyên liệu vô cùng đơn giản nhưng được lựa chọn kỹ lưỡng nhằm tạo ra những chiếc bánh thơm ngon. Gạo nếp dùng để làm bánh là loại gạo nếp cái hoa vàng hạt to dẻo thơm. Lá dong dùng để gói bánh là lá dong bánh tẻ, dày dặn, có màu xanh đậm. Nhân bánh gồm thịt mỡ, đậu xanh, trứng muối và tôm khô.

Bánh tét Trà Cuôn có hình dạng to và nặng, kích thước trung bình khoảng 2 kg. Vỏ bánh được gói bằng lá dong cuộn tròn, thắt chặt bằng lạt tre. Nhân bánh được vo viên tròn rồi đặt vào giữa vỏ bánh. Sau đó, bánh được gói lại và đem luộc trong khoảng 12 tiếng.

Bánh tét Trà Cuôn có hương vị thơm ngon, đậm đà. Vỏ bánh dẻo mềm, nhân bánh béo ngậy, thơm bùi. Trứng muối và tôm khô tạo nên vị mặn ngọt hài hòa, khiến bánh càng thêm hấp dẫn.

5.3 Bánh tét lá cẩm Cần Thơ

Bánh tét lá cẩm Cần Thơ có nguồn gốc từ huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Cần Thơ. Bánh được làm từ những nguyên liệu quen thuộc, nhưng thay vì dùng lá chuối thì sẽ được gói bằng lá cẩm có màu tím đậm. Bánh tét lá cẩm Cần Thơ có hương vị thơm ngon với vỏ bánh dẻo mềm, nhân bánh béo ngậy, thơm bùi.

Xem thêm: 20 loại mứt Tết tô thêm sắc màu cho ngày xuân

Trên đây là những chia sẻ thú vị cùng bí quyết làm nên món bánh tét ngon tròn vị cho ngày Tết thêm trọn vẹn. Bạn hãy theo dõi Cẩm nang du lịch của MIA.vn để có thêm nhiều điều thú vị về văn hóa, ẩm thực cùng các phong tục ngày Tết cổ truyền của dân tộc nhé.