Khôn Ninh Cung (坤宁宫) là một trong ba cung điện chính của Tử Cấm Thành, nằm trên trục trung tâm phía Bắc, ngay sau Điện Giao Thái và tiếp giáp với Càn Thanh Cung (nơi ở của Hoàng đế). Ba công trình này hợp thành một quần thể gọi là “Tiền triều – Hậu tẩm”, phản ánh rõ rệt tư tưởng trị quốc kết hợp với đời sống nội cung của các triều đại phong kiến Trung Hoa.

Theo truyền thống, Khôn Ninh Cung chính là chốn cư ngụ của các Hoàng hậu, nơi đại diện cho “âm”, bổ sung cho “dương” của Hoàng đế sống tại Càn Thanh Cung. Tên gọi “Khôn Ninh” cũng bắt nguồn từ thuyết Kinh Dịch với ý nghĩa: “Khôn” tượng trưng cho đất – âm, “Ninh” là bình an, thể hiện mong muốn nội cung luôn ổn định, yên hòa.

Không gian của Khôn Ninh Cung không quá lớn so với các cung điện khác nhưng lại là khu vực linh thiêng bậc nhất trong hậu cung. Nguyên nhân bởi vì Khôn Ninh Cung không chỉ bởi đây là nơi ở chính thức của Hoàng hậu, mà còn là nơi diễn ra nhiều nghi lễ quan trọng, đặc biệt là dưới triều đại nhà Thanh.

Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Trung Quốc tự túc chi tiết

Khôn Ninh Cung: Cấm địa bí ẩn và quyền lực trong Tử Cấm Thành 2

Khôn Ninh Cung là một trong ba cung điện chính của Tử Cấm Thành, là chốn cư ngụ của các Hoàng hậu. Ảnh: 故宫博物院

Khôn Ninh Cung được xây dựng vào năm 1420, dưới thời Minh Thành Tổ Chu Đệ, người đã cho xây dựng toàn bộ Tử Cấm Thành. Trong giai đoạn đầu, đây là nơi ở chính thức của các Hoàng hậu nhà Minh. Cung được bố trí ngay cạnh Càn Thanh Cung nhằm thể hiện nguyên lý “âm dương hài hòa” – Hoàng đế và Hoàng hậu cùng cai quản triều đình và nội cung.

Sang đến thời nhà Thanh, đặc biệt từ sau thời Hoàng đế Ung Chính, Khôn Ninh Cung không còn là nơi ở thường xuyên của Hoàng hậu nữa. Thay vào đó, nó được chuyển công năng thành không gian dùng cho nghi lễ, đặc biệt là lễ cưới hoàng tộc, các lễ tế tổ hoặc nghi thức tế trời mang yếu tố “âm”.

Việc “bỏ trống” Khôn Ninh Cung về mặt sinh hoạt không phải là sự ngẫu nhiên, mà phản ánh một thay đổi trong quan điểm trị quốc của nhà Thanh: tách biệt rõ ràng giữa nơi ở của vua và hậu, đề cao quyền lực trung ương, đồng thời tránh các yếu tố “ám khí” hay xung đột nội cung có thể ảnh hưởng đến triều chính.

Vì lý do đó, sau đời Càn Long, Khôn Ninh Cung trở thành nơi có tính tượng trưng nhiều hơn thực tế, phần lớn thời gian bị đóng kín và chỉ mở cửa trong các dịp lễ trọng.

Một số Hoàng hậu từng sống tại Khôn Ninh Cung để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử có thể kể đến như:

- Từ Hi Thái hậu: từng thao túng triều đình nhà Thanh và gắn liền với sự kiện chính trị quan trọng trong cuối thế kỷ 19.

- Hiếu Trang Hoàng hậu: mẹ của Hoàng đế Thuận Trị, được đánh giá là một trong những người phụ nữ có ảnh hưởng chính trị lớn thời kỳ đầu nhà Thanh.

Khôn Ninh Cung cũng là nơi ghi dấu những biến động quyền lực hậu cung với những câu chuyện cung đấu, tranh sủng được lưu truyền trong văn hóa dân gian, phim ảnh Trung Quốc suốt nhiều thế hệ.

Dù không còn được sử dụng như nơi ở thường xuyên, Khôn Ninh Cung vẫn giữ nguyên cấu trúc kiến trúc hoàng gia cổ điển, phản ánh rõ nét đặc trưng của “âm cung” trong Tử Cấm Thành.

Công trình được xây dựng theo trục Bắc – Nam, gồm 3 gian chính, hành lang bao quanh và sân gạch lát rộng phía trước. Thiết kế tuân thủ nguyên tắc “hậu vị”, tức đặt Hoàng hậu phía sau Hoàng đế, như một sự hỗ trợ quyền lực từ hậu cung. Mọi chi tiết đều cân đối, thể hiện sự ổn định và hài hòa.

Khôn Ninh Cung: Cấm địa bí ẩn và quyền lực trong Tử Cấm Thành 3

Khôn Ninh Cung được xây dựng theo trục Bắc – Nam. Ảnh: Tripadvisor

Điểm nhấn bên trong là long sàng dành riêng cho Hoàng hậu, thường gọi là phượng sàng. Giường được chạm khắc hình phượng hoàng, biểu tượng cho nữ quyền trong văn hóa Á Đông. Xung quanh là các bình phong, rèm lụa, thảm dệt tay và đèn cung đình gắn hoa văn “song hỷ”. Tất cả thể hiện địa vị cao quý tuyệt đối của chủ nhân nơi đây.

Khôn Ninh Cung: Cấm địa bí ẩn và quyền lực trong Tử Cấm Thành 4

Điểm nhấn bên trong Khôn Ninh Cung là long sàng dành riêng cho Hoàng hậu. Ảnh: 故宫博物院

Trần nhà được vẽ thủ công hình rồng phượng, kết hợp các họa tiết truyền thống như “bát bảo”, họa văn mây ngũ sắc, cá chép vượt vũ môn, được xem là mang lại phúc khí, sinh sôi và bình an cho hoàng gia. Màu sắc chủ đạo là đỏ son, vàng kim, xanh ngọc, đại diện cho sự thịnh vượng và thần quyền.

Không chỉ là không gian sống, Khôn Ninh Cung còn là trung tâm nghi lễ linh thiêng gắn với các hoạt động long trọng của hoàng thất, đặc biệt dưới triều Thanh.

Mỗi khi một Hoàng đế kết hôn, lễ thành thân hoàng gia đều được tổ chức tại Khôn Ninh Cung. Sau lễ rước dâu từ cung nữ thân tộc, tân nương được đưa về Khôn Ninh, nơi đã bày sẵn phượng sàng và nghi trượng long trọng, để hoàn tất các nghi thức hợp hôn theo truyền thống cung đình.

Lễ cưới tại đây không chỉ mang ý nghĩa cá nhân, mà còn là biểu trưng cho sự hòa hợp giữa “thiên mệnh đế vương” và “hậu cung vượng khí”.

Khôn Ninh Cung còn từng là nơi tổ chức tế tổ, lễ khấn nguyện mùa màng, cầu bình an, những hoạt động được cử hành bởi chính Hoàng hậu hoặc người đại diện của hậu cung. Không gian này được xem là trục nối giữa con người và thần linh trong âm cung, nên thường được giữ gìn cẩn trọng, ít người ngoài được phép lui tới.

Dù từng là chốn quyền quý của các Hoàng hậu Trung Hoa, Khôn Ninh Cung sau triều Càn Long lại trở thành không gian “bị bỏ trống”, khiến nơi đây trở nên huyền bí và gắn với nhiều lời đồn đáng suy ngẫm.

Một trong những giả thuyết phổ biến là Khôn Ninh Cung bị coi là âm khí quá nặng, do từng diễn ra nhiều nghi lễ liên quan đến người chết, tế tổ và các hoạt động tâm linh. Có truyền thuyết cho rằng một số phi tần mất mạng trong cung này, khiến nơi đây bị xem là không còn thích hợp cho sinh hoạt thường ngày.

Từ triều Thanh trở đi, dù không còn Hoàng hậu cư ngụ, cung vẫn có người trông coi và một số câu chuyện được truyền miệng từ lính gác kể lại việc thấy bóng trắng thoáng qua trong đêm, nghe tiếng phụ nữ khóc từ hậu viện. Điều đó càng khiến Khôn Ninh Cung trở nên kỳ bí, bị xem là “cấm địa” trong lòng Tử Cấm Thành.

Dưới thời Hoàng đế Ung Chính và các đời sau, triều đình chủ động chuyển Khôn Ninh Cung thành nơi hành lễ với mục đích phong thủy là “trấn trạch”, cân bằng âm dương trong cục diện nội cung. Điều này khiến Khôn Ninh dù vẫn tồn tại nhưng gần như không để ở.

Ngày nay, Khôn Ninh Cung được mở cửa cho khách du lịch tham quan như một phần trong quần thể Tam cung – Tiền triều – Hậu tẩm của Tử Cấm Thành, nhưng không phải ai cũng để ý tới sự hiện diện đặc biệt của nơi này.

Bạn có thể tham quan Khôn Ninh Cung. Nơi đây nằm ngay sau Giao Thái Điện, nối liền với Càn Thanh Cung, nên bạn có thể dễ dàng kết hợp tham quan cả ba. Một số gian nội thất được phục dựng, trưng bày giường Phượng, trang phục Hoàng hậu, và mô phỏng lễ cưới hoàng gia.

Mùa thu và mùa xuân là thời điểm lý tưởng vì trời mát, ánh sáng đẹp, ít đông đúc.

Bạn nên đi sớm, kết hợp tham quan trục chính từ Ngọ Môn → Thái Hòa → Tam cung để hiểu rõ cấu trúc cung đình.

Khôn Ninh Cung không đơn thuần là một tòa cung điện trong Tử Cấm Thành, mà còn là một không gian văn hóa đặc biệt. Nơi đây chứa đựng quyền lực, nghi lễ và cả những huyền thoại xoay quanh vai trò của người phụ nữ quyền quý nhất trong triều đình phong kiến Trung Hoa. Và để chuyến đi thêm nhẹ nhàng, thuận tiện, hãy đồng hành cùng chiếc vali chất lượng từ MIA.vn trên hành trình khám phá Tử Cấm Thành nhé.