Điểm danh 15 loại phô mai Ý khiến vị giác bạn bùng nổ

1 Ảnh hưởng của phô mai trong văn hóa ẩm thực Ý

Phô mai giữ một vị trí vô cùng quan trọng trong văn hóa ẩm thực Ý. Ngoài là nguyên liệu nấu ăn, phô mai Ý còn là biểu tượng của truyền thống, bản sắc và niềm tự hào vùng miền. Với hơn 400 loại phô mai khác nhau, từ thơm ngậy đến đậm đà, mỗi loại đều góp phần tạo nên hương vị đặc trưng cho các món ăn.

Phô mai hiện diện trong hầu hết các món ăn kinh điển như pizza, pasta, risotto, hay antipasti, làm nổi bật triết lý ẩm thực tinh tế của người Ý. Bên cạnh đó, nhiều loại phô mai được bảo vệ nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn DOP, gắn với quy trình thủ công truyền thống, các lễ hội địa phương và đời sống gia đình. Không quá lời khi nói rằng phô mai chính là “linh hồn” của ẩm thực Ý, vừa mộc mạc, gần gũi, lại vừa thể hiện chiều sâu văn hóa được cả thế giới ngưỡng mộ.

2 Điểm danh 15 loại phô mai Ý làm nên linh hồn tinh hoa ẩm thực

Mỗi vùng đất ở Ý lại gửi gắm một hương vị phô mai riêng, góp phần làm nên bức tranh ẩm thực đầy bản sắc. Dưới đây là 15 cái tên tiêu biểu mà MIA.vn gợi ý giúp bạn chinh phục hành trình khám phá nước Ý qua khẩu vị.

2.1 Phô mai Mozzarella

Mozzarella là đại diện tiêu biểu của dòng phô mai Ý tươi, được làm từ sữa bò hoặc sữa trâu. Với độ ẩm cao, kết cấu mềm mượt và khả năng tan chảy hoàn hảo, nó dễ dàng hòa quyện với các nguyên liệu khác trong quá trình chế biến. Hương thơm dịu nhẹ cùng độ dẻo kéo sợi đặc trưng khiến Mozzarella trở thành cái tên không thể thiếu khi nhắc đến một chiếc pizza ngon đúng điệu.

Nhờ độ ẩm cao, vị béo bùi và kết cấu dẻo mịn, Mozzarella không dừng chân ở những chiếc pizza nóng hổi, mà nó còn góp mặt trong nhiều món ăn trứ danh khác, Risotto là một ví dụ. Món cơm Ý đòi hỏi sự tỉ mỉ từ loại gạo nguyên cám như Arborio hoặc Carnaroli, đến cách nấu cùng bơ và phô mai để từng hạt cơm vừa mềm vừa thấm vị. Risotto ngon là phải dẻo, không nhão, cũng không khô, mang hương vị tròn đầy. Và Mozzarella với khả năng giữ ẩm tốt, tan đều nhưng giúp không làm món ăn bị đọng nước.

2.2 Phô mai Mascarpone

Mascarpone loại phô mai kem trứ danh, ra đời từ vùng đất Lombardy nước Ý, nơi nằm giữa Lodi và Abbiategrasso, phía Bắc Milan. Theo tìm hiểu của MIA.vn, Mascarpone xuất hiện từ cuối thế kỷ 16 và nhanh chóng trở thành nguyên liệu ruột của những nghệ nhân bánh ngọt trên khắp thế giới.

Phô mai Mascarpone có màu trắng ngà, mịn như lụa và dễ tán nhờ vào kỹ thuật đông tụ kem bằng nhiệt và axit. Vị béo nhẹ, thơm hương sữa tươi khiến Mascarpone linh hoạt trong vô vàn công thức từ món ngọt đến món mặn. Không lại ở đó, Mascarpone còn có thể được dùng để làm sốt mì Ý đậm vị, hoặc làm lớp phủ béo ngậy cho steak nướng.

2.3 Phô mai Ý Scamorza

Scamorza là loại phô mai Ý đến từ vùng Puglia và Calabria, thường được ví như “người anh em gần gũi” của Mozzarella. Cả hai đều có quy trình sản xuất tương tự, nhưng Scamorza lại mang một nét riêng rất rõ ràng.

So với Mozzarella, Scamorza có độ dẻo hơn, ít nước hơn và vị sữa béo rõ nét hơn. Bản hun khói đem lại dư vị nồng nhẹ, xen chút ngọt kiểu caramel, trong khi bản tươi lại mang hương thơm thanh thoát, tinh tế. Với những người có nhiều kinh nghiệm du lịch, ăn uống, họ thường kết hợp Scamorza với các món nướng, sandwich hoặc salad để tăng hương vị.

2.4 Phô mai Gorgonzola

Gorgonzola là phô mai xanh, ra đời tại thành phố nhỏ mang cùng tên, nay thuộc vùng đô thị Milan. Được làm từ sữa bò, Gorgonzola sở hữu vân mốc xanh tự nhiên nhờ sự hiện diện của nấm Penicillium Glaucum.

Loại phô mai Ý này có hai dòng chính là phiên bản ngọt nhẹ và phiên bản cay nồng. Nếu đi du lịch Ý , bạn có thể bắt gặp Gorgonzola trong món Quattro Formaggi trứ danh. Đây hứa hẹn sẽ là một bản giao hưởng ẩm thực tuyệt vời, khiến mọi giác quan được đánh thức.

2.5 Phô mai Ricotta

Phô mai Ý Ricotta xuất hiện rộng khắp trên bản đồ ẩm thực xứ sở hình chiếc ủng, nhất là ở vùng Trung và Nam nước này. Khác với nhiều loại phô mai khác, Ricotta được chế biến từ váng sữa, có thêm một lượng nhỏ sữa để làm dậy hương vị. Đặc biệt nó còn có nhiều biến thể khác nhau, nổi bật là Ricotta di Bufala Campana DOP.

Nhờ kết cấu mềm và vị trung tính, Ricotta trở thành nguyên liệu lý tưởng cho món ravioli, hay xuất hiện trong nhiều món tráng miệng trứ danh kiểu Ý. Nếu có dịp ghé qua khu Do Thái ở Rome, đừng quên thưởng thức bánh Crostata Ricotta e Visciole. Ngoài ra, Ricotta còn được kết hợp cùng lê hoặc chocolate, tạo nên những chiếc bánh hấp dẫn không thể chối từ.

2.6 Phô mai Squacquerone

Squacquerone là loại phô mai tươi đặc trưng của vùng Emilia-Romagna, xuất hiện phổ biến ở các thành phố như Ravenna, Forlì, Cesena, Rimini, Bologna và Ferrara. Với kết cấu mềm mượt, gần như chảy, Squacquerone thường được dùng làm nhân cho món bánh mì dẹt truyền thống Piadina Romagnola.

Bên cạnh đó, loại phô mai Ý này còn dễ dàng hòa quyện trong nhiều công thức khác như mì Ý, cơm Risotto hay salad tươi mát. Nếu có dịp ghé qua Emilia-Romagna, đây chính là một trong những hương vị bạn không nên bỏ lỡ.

2.7 Robiola

Robiola là loại phô mai Ý mềm đặc trưng đến từ vùng Lombardy, bắt nguồn từ Asti và Alessandria. Robiola được làm từ sự pha trộn khéo léo giữa sữa bò, dê và cừu, tạo nên chất béo mịn và cấu trúc kem đặc trưng. Ngoài Lombardy, Robiola còn rất được ưa chuộng tại Piedmont và thung lũng Aosta.

Dù thường được so sánh với Stracchino, Robiola lại sở hữu nét quyến rũ riêng trong cách nó lan tỏa hương vị. Không chỉ ăn kèm bánh mì, phô mai còn là lựa chọn tuyệt vời cho các món risotto hay pasta. Một đĩa risotto hòa quyện Robiola cùng hạt hoặc nấm truffle là một ví dụ hoàn hảo.

2.8 Phô mai Ý Stracchino

Stracchino là một loại phô mai mềm mịn, đậm chất kem, phổ biến tại các vùng Lombardy, Piedmont, Veneto và Liguria. Người xưa tin rằng phô mai này được làm từ sữa của những con bò kiệt sức sau hành trình trở về từ núi cao cuối mùa hè. Chính sự mệt mỏi đó tạo nên nguồn sữa đậm đặc, giàu béo và mang vị chua thanh đặc trưng.

Trong ẩm thực Ý, Stracchino không cầu kỳ nhưng luôn tinh tế. Người ta thường phết nó lên bánh mì, để tan chảy trong món mì ống nóng hổi hay dùng làm nhân cho những chiếc bánh nướng thơm lừng. Dù cách chế biến nào, Stracchino vẫn luôn làm bật lên vị ngọt ngào nguyên bản của sữa.

2.9 Taleggio

Đây là loại phô mai nửa mềm đặc trưng với lớp vỏ rửa mốc độc đáo, góp phần tạo nên hương thơm nồng và vị béo sâu lắng. Từ thời La Mã cổ đại, Taleggio đã có mặt trong ẩm thực của người Ý. Cho đến tận cuối thế kỷ XIX, sản phẩm này vẫn được làm thủ công độc quyền tại chính thung lũng nơi nó khai sinh.

Taleggio thường được kết hợp cùng lê tươi, hạt lựu, radicchio hay các loại hạt để tạo nên sự cân bằng giữa vị ngọt, béo và chát. Một ly vang đỏ sẽ là điểm kết hoàn hảo cho trải nghiệm hương vị đậm đà ấy.

2.10 Phô mai Parmesan

Tên gọi Parmesan thực chất là cách rút gọn của Parmigiano-Reggiano, một trong những loại phô mai cứng nổi bật nhất trong thế giới ẩm thực Ý. Không giống Mozzarella mềm dẻo, Parmesan lại thuộc nhóm phô mai cứng, được làm từ sữa bò và cần thời gian dài để trưởng thành. Mỗi mẻ Parmesan cần ít nhất 12 tháng để phát triển hương vị, có khi phải mất đến 36 tháng để đạt được vị đậm sâu và kết cấu giòn tan đặc trưng.

Phô mai Parmesan có thể ăn trực tiếp, với hương thơm thanh và hậu vị nhẹ nhàng. Tuy nhiên, nó trở nên sống động nhất khi được bào mỏng và rắc lên các món mì Ý. Một lớp phô mai mỏng tanh nhưng đậm đà, khiến món ăn trở nên đầy đặn, đúng chất Ý.

2.11 Phô mai Burrata

Khoảng những năm 1930, tại thành phố Andria thuộc vùng Puglia miền Nam nước Ý, một người thợ phô mai tên Lorenzo Bianchino Chieppa đã tạo ra một tuyệt phẩm mang tên Burrata. Đây chính là loại phô mai tươi với lớp nhân mềm như mơ.

Điểm cuốn hút của Burrata nằm ở sự đối lập đầy quyến rũ. Bên ngoài là lớp vỏ mozzarella trắng muốt, bên trong là phần nhân mịn mượt từ phô mai Stracciatella trộn cùng kem tươi. Ngay từ miếng đầu tiên, thực khách sẽ cảm nhận được vị ngọt dịu, béo mềm và mượt mà như bơ tan chảy.

2.12 Phô mai Asiago

Asiago là loại phô mai được chế biến từ sữa bò nguyên chất, sinh ra từ vùng thung lũng Dolomite trầm mặc. Điều khiến Asiago khác biệt chính là thời gian ủ dài ngày, tạo nên vị béo đậm và hậu vị sâu lắng khó nhầm lẫn.

Nhờ mùi vị nồng nàn đặc trưng, Asiago thường được dùng làm nền cho những loại sốt sánh mịn, mang sắc trắng ngà hoặc trắng kem đầy cuốn hút. Sốt từ phô mai Asiago hòa quyện hoàn hảo, khiến món ăn trở nên tròn vị và tinh tế hơn bao giờ hết.

2.13 Fontina

Sinh ra từ thung lũng Aosta ở miền Nam nước Ý, Fontina Cheese nổi bật với cấu trúc đặc trưng. Loại phô mai Ý này có lỗ khí li ti xen kẽ cùng hương vị kem béo pha chút hậu vị hạt, đậm dần theo từng tháng ủ.

Sau các công đoạn nung nóng, ép khuôn, ngâm muối và ủ từ 3 đến 10 tháng, Fontina mới thực sự đạt được tinh thần của phô mai Ý chính hiệu. Dù dùng loại ủ lâu hay ngắn, Fontina vẫn rất dễ tan chảy, lý tưởng để cắt lát hoặc phủ lên bánh, mang đến lớp phô mai mềm mịn, chảy vừa phải sau khi nướng.

2.14 Phô mai Stracciatella

Stracciatella là loại phô mai tươi đến từ vùng Foggia, miền Nam nước Ý, được làm từ sợi Mozzarella xé nhỏ trộn với kem sữa, tạo nên kết cấu béo mịn và hương vị dịu nhẹ. Đây cũng chính là phần nhân làm nên phô mai Burrata nổi tiếng.

Với độ ẩm cao, phô mai ý Stracciatella thường được dùng khi còn tươi, ăn kèm bánh mì giòn, cà chua, olive hoặc trái cây tươi như dâu, việt quất. Không những thế, loại phô mai này cũng rất phù hợp cho pizza, salad và mì Ý.

2.15 Phô mai Cacioricotta

Cacioricotta là một loại phô mai độc đáo của miền Nam nước Ý, mang trong mình sự giao thoa giữa hai dòng phô mai nổi tiếng: Cacio và Ricotta.

Khác với quy trình truyền thống vốn tách whey ra khỏi sữa, Cacioricotta giữ lại phần whey trong suốt quá trình chế biến. Nhờ vậy, thành phẩm tạo nên là một dạng phô mai nửa mềm đầy cuốn hút. Tuy vậy vẫn có một số biến thể có kết cấu cứng hơn tuỳ vùng miền. Phô mai Cacioricotta thường được bào mỏng để rắc lên các món mì Ý, nhưng cũng đủ hấp dẫn để thưởng thức riêng lẻ như một món ăn nhẹ đậm chất địa phương.

Khám phá thế giới phô mai Ý là một hành trình vị giác đầy cảm xúc. Dù bạn đang lang thang ở Rome hay chuẩn bị cho chuyến đi Ý trong mơ, đừng quên mang theo một chiếc vali bền bỉ và thời trang từ MIA.vn. Vì mỗi hành trình ẩm thực đều xứng đáng được lưu giữ một cách trọn vẹn nhất.