Đền Ngọc Sơn huyền thoại soi bóng hồ Gươm Hà Nội

1 Hành trình lịch sử của ngôi đền cổ

Đền Ngọc Sơn khởi đầu như một nơi thờ Quan Đế, là vị thần trấn áp điều ác và mang lại bình an cho dân chúng. Theo dòng lịch sử, ngôi đền nhiều lần đổi tên, thay đổi công năng, phản ánh bước chuyển mình của đất Thăng Long. Vào triều Trần, đền được đặt tên là Ngọc Sơn để tưởng nhớ các binh sĩ hy sinh trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Đến thế kỷ XVIII, nơi đây lại trở thành cung Khánh Thụy dưới thời chúa Trịnh. Sau khi cung bị phá hủy, một nhà thiện nguyện đã dựng chùa Ngọc Sơn để thờ Phật.

Khi thời gian trôi đi thì chùa cũng xuống cấp. Phải đến năm 1865, nhà nho Nguyễn Văn Siêu mới khởi xướng cuộc đại trùng tu, xây dựng lại Đền Ngọc Sơn với hình hài mà chúng ta biết ngày nay. Cũng từ đó, những biểu tượng nổi tiếng như Tháp Bút, Đài Nghiên, Cầu Thê Húc ra đời, tô điểm cho khu di tích linh thiêng này.

Năm 2013, Đền Ngọc Sơn được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt. Không chỉ là nơi vãn cảnh, đây còn là chốn lui tới của sĩ tử trước kỳ thi, là nơi Hà Nội gìn giữ những giá trị cốt lõi về học vấn và đạo lý.

2 Kinh nghiệm hữu ích cho chuyến đi

2.1 Thời điểm lý tưởng để ghé thăm

Đền Ngọc Sơn mở cửa quanh năm, nhưng không khí lễ hội đầu xuân vẫn là lúc tuyệt vời nhất để vãn cảnh, cầu phúc, và hòa mình vào nét đẹp truyền thống của Hà Nội. Vào thứ hai đến thứ sáu, đền mở cửa từ 7 giờ sáng đến 6 giờ tối. Theo kinh nghiệm du lịch thì đến cuối tuần thời gian đóng cửa sẽ kéo dài đến 9 giờ tối để phục vụ khách tham quan.

Giá vé: trẻ em dưới 15 tuổi được miễn phí, sinh viên chỉ cần 15.000 đồng, người lớn là 30.000 đồng mỗi lượt. Đặc biệt nếu chỉ băng qua cầu Thê Húc mà không vào đền thì bạn không cần mua vé.

Lưu ý: Giá vé chỉ mang tính chất tham khảo và có thể thay đổi.

2.2 Cách di chuyển đến Đền Ngọc Sơn

Với du khách phương xa, MIA.vn khuyên bạn hãy đặt vé máy bay đến Hà Nội và đi xe đưa đón từ sân bay Nội Bài. Nếu bạn đi xe khách thì có thể chọn bến xe Mỹ Đình hoặc Gia Lâm rồi di chuyển vào trung tâm. Đền Ngọc Sơn nằm ngay phố Đinh Tiên Hoàng, bên bờ hồ Gươm, rất dễ nhận ra nhờ cầu Thê Húc đỏ tươi vắt qua mặt nước.

3 Nét quyến rũ rất riêng của Đền Ngọc Sơn

3.1 Một không gian kiến trúc hài hòa, sâu lắng

Từ phố Đinh Tiên Hoàng khách du lịch Hà Nội sẽ bước vào cổng đền với hai bức tường trang trí rồng và hổ cùng câu đối về học hành thi cử. Qua cầu Thê Húc màu son cong cong, ta đến Đắc Nguyệt Lâu là nơi hứng ánh trăng đầu hồ.

Đền Ngọc Sơn được xây theo lối chữ Tam với ba phần chính: bái đường, trung đường và hậu cung.

- Bái đường là nơi đặt hương án lớn.

- Trung đường thờ ba nhân vật nổi bật của văn hóa phương Đông: Văn Xương Đế Quân là thần bảo hộ văn chương; Quan Vũ tượng trưng cho trung nghĩa; Lã Tổ là biểu tượng minh triết.

- Trong cùng là hậu cung thờ Trần Hưng Đạo, vị anh hùng ba lần đánh bại giặc Nguyên Mông.

Bên hông phía nam là đình Trấn Ba. Đây là một công trình có tám mái và cột đỡ bằng gỗ đá, mang dáng dấp của kiến trúc cổ Việt Nam. Kiến trúc đình không phô trương nhưng đầy tinh tế, phản ánh rõ quan điểm mỹ học và tâm linh của người Việt.

3.2 Ba biểu tượng song hành cùng đền

Không thể nói đến Đền Ngọc Sơn mà bỏ qua Tháp Bút, Đài Nghiên và cầu Thê Húc. Chính là ba biểu tượng văn hóa bất hủ bên Hồ Gươm.

Tháp Bút cao chừng chín mét được Nguyễn Văn Siêu xây dựng từ năm 1865. Trên tháp có khắc ba chữ "Tả thanh thiên" tức là viết lên trời xanh. Dưới chân tháp là Đài Nghiên bằng đá xanh, hình nghiên mực đặt trên lưng ba con cóc. Đây là biểu tượng tôn vinh tri thức, gợi nhắc đến tinh thần hiếu học xưa nay của người Hà Nội.

Băng qua cầu Thê Húc, cây cầu gỗ cong nhẹ như dải lụa, chúng ta sẽ bước vào không gian tĩnh lặng của đền. Cầu mang tên “nơi đón ánh sáng sớm mai”, tượng trưng cho khởi đầu suôn sẻ, tươi sáng.

Ba công trình này, cùng với chính điện đền Ngọc Sơn, không chỉ tạo nên một tổng thể hài hòa về cảnh quan mà còn thể hiện rõ quan điểm âm dương ngũ hành và triết lý văn hóa Á Đông.

3.3 Nơi hội tụ của tam giáo

Điểm độc đáo nhất của Đền Ngọc Sơn chính là tư tưởng “tam giáo đồng nguyên”. Tức là sự hòa hợp giữa Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo. Vào trong đền bạn sẽ thấy bàn thờ Quan Vân Trường, Văn Xương Đế Quân, đức thánh Trần Hưng Đạo, cả Phật và Tam Tòa Thánh Mẫu… Tất cả cùng tồn tại trong một không gian linh thiêng, phản ánh sự cởi mở, bao dung và tinh thần cộng hưởng của tín ngưỡng Việt Nam.

3.4 Tiêu bản rùa Hồ Gươm – Chứng tích của huyền thoại

Không chỉ mang giá trị văn hóa và lịch sử, Đền Ngọc Sơn còn lưu giữ hai tiêu bản rùa Hồ Gươm quý hiếm. Một được xử lý từ năm 1967, nặng 250kg, dài hơn hai mét. Còn lại là cụ rùa mất năm 2016, nặng 169kg. Cả hai được đặt trong khu đền chính như minh chứng sống động của truyền thuyết và lịch sử hiện đại.

4 Hành trình khám phá văn hóa tại Đền Ngọc Sơn

4.1 Dâng hương – Vãn cảnh – Gìn giữ truyền thống

Bước qua cầu Thê Húc bạn sẽ chạm vào nhịp sống tâm linh của người Hà Nội. Trong không gian thanh tịnh của Đền Ngọc Sơn, việc thắp hương không chỉ là nghi lễ mà còn là khoảnh khắc để kết nối với lịch sử, tổ tiên và những giá trị thiêng liêng. Từ Đại Bái đường đến Trấn Ba Đình, từ Đài Nghiên đến Tháp Bút, mỗi bước đi là một lần chạm vào chiều sâu văn hóa đất Kinh kỳ.

4.2 Check-in trên cầu Thê Húc

Cây cầu son đỏ giữa sắc xanh của hồ Gươm tạo nên một khung cảnh ấn tượng. Đây là nơi lý tưởng để chụp ảnh từ các góc cận đến toàn cảnh. Bạn có thể đứng giữa cầu, dựa vào lan can hoặc chụp từ xa lấy trọn cả cầu và mặt hồ phản chiếu bóng đỏ cong cong. Tất cả đều tạo nên những khung hình rất “Hà Nội”.

4.3 Ngắm Hồ Gươm và Tháp Rùa

Tản bộ quanh Đền Ngọc Sơn bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp yên bình của hồ Gươm, địa danh gắn liền với truyền thuyết trả gươm và lòng trung nghĩa. Ở giữa hồ, Tháp Rùa nằm im lặng như một chứng nhân lịch sử. Dù là sáng sớm hay chiều muộn, không gian nơi đây luôn mang đến cảm giác thư thái hiếm thấy trong nhịp sống đô thị.

4.4 Phố đi bộ và kem Tràng Tiền

Vào cuối tuần và các dịp lễ khu vực quanh hồ lại trở thành phố đi bộ, mang đến không gian mở cho âm nhạc, trò chơi dân gian và những cuộc gặp gỡ không hẹn trước. Sau khi tham quan Đền Ngọc Sơn bạn có thể ghé Bưu điện Hà Nội gần đó, rồi dừng chân ở kem Tràng Tiền, một món quà tuổi thơ của bao thế hệ người Hà Nội.

5 Một vài mẹo nhỏ để chuyến tham quan trọn vẹn hơn

Chọn khung giờ hợp lý: Đến Đền Ngọc Sơn vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn sẽ giúp bạn tránh cảnh đông đúc và có ánh sáng đẹp để chụp ảnh.

Những góc ảnh đẹp: Thử các góc chụp từ xa lấy toàn cảnh cầu Thê Húc, hoặc từ trên cầu hướng về Tháp Rùa, hoặc phản chiếu xuống mặt hồ.

Gửi xe: Có thể gửi xe tại các bãi trên phố Lê Lai, Đinh Tiên Hoàng hoặc Tràng Tiền Plaza. Cuối tuần nên đến sớm vì các bãi xe nhanh kín chỗ.

Giữ an toàn tài sản: Khu vực quanh hồ và đền thường đông, đặc biệt vào lễ Tết. Bạn nên mang theo đồ gọn nhẹ, túi đeo chéo và luôn để mắt tới vật dụng cá nhân.

Đền Ngọc Sơn là nơi lưu giữ ký ức văn hóa, truyền thống và lòng tự hào dân tộc. Giữa nhịp sống hối hả, nơi đây vẫn giữ được nét uy nghiêm, trầm lắng, khiến mỗi người ghé qua đều thấy lòng mình chậm lại. Hy vọng bài viết của MIA.vn sẽ giúp bạn có được chuyến tham quan cùng vali hành lý thật ý nghĩa.