Muối chẩm chéo - Đặc sản Tây Bắc khơi dậy hương vị núi rừng

1Muối chẩm chéo là gì? 

Chẩm chéo được phân làm 2 loại: chẩm chéo khô và chẩm chéo ướt. Trong bài viết này, MIA sẽ đề cập đến là loại chẩm chéo khô hay còn gọi là muối chẩm chéo (nhiều nơi còn gọi là chẳm chéo).

Nếu được dịp ghé thăm vùng núi Tây Bắc, bạn sẽ được dân địa phương mời thưởng thức loại gia vị đặc sản Sapa tại đây – muối chẩm chéo, còn được gọi vui là gia vị cho bữa nhậu thêm vui. Muối chẩm chéo còn là “idol” trong cộng đồng người Thái vùng Tây Bắc nên được chế biến theo nhiều cách để phù hợp với các món ăn đa dạng trên mâm cơm của gia đình. 

Sapa có khá nhiều nơi bán muối chẩm chéo, vì 1 phần được coi là đặc sản của núi rừng, không thể thiếu trong các bữa ăn thường ngày của gia đình cũng như những dịp thiết đãi khách đặc biệt, 1 phần vì cách làm ra loại muối này khá thơm ngon và đặc biệt, có thể mua về làm quà tặng bạn bè và gia đình sau chuyến đi Sapa của mình. 

Muối chẩm chéo thường được nấu ăn, tẩm ướp hoặc chấm chung nhằm tăng hương vị đậm đà của món ăn với các món thịt (gà, heo) luộc, hải sản, đồ nướng, xôi hoặc rau sống… hay bạn có thể dùng để chấm kèm lúc ăn các loại trái cây như: xoài, mận, nhót… cũng dễ dàng trở thành “viral” trong giới ăn vặt của các chị em đấy. 

2 Thành phần của muối chẩm chéo

Nguyên liệu chính của muối chẩm chéo bao gồm hơn 10 loại gia vị khác nhau, có loại còn là gia vị đặc trưng của rừng Hoàng Liên nức tiếng được trồng trên độ cao 1.600 m, có thể kể đến như: muối, ớt, tỏi, mì chính, Mak Khén (hạt tiêu rừng), thảo quả... Ngoài ra còn có thể thêm xả, gừng, rau thơm… phụ thuộc vào sở thích hoặc mục đích sử dụng của loại muối này.

3Mua muối chẩm chéo ở đâu?

Tuy cách làm muối chẩm chéo không phải quá công phu, nhưng để có chén muối chẩm chéo đúng vị Tây Bắc thì đòi hỏi bạn phải tìm đúng các loại nguyên liệu chính của Tây Bắc thì muối làm ra mới có thể đúng vị, tuy nhiên việc tìm kiếm lại không dễ dàng. Hiện nay có rất nhiều cơ sở sản xuất và bán muối chẩm chéo nên không quá khó để mua sử dụng hoặc làm quà tặng cho người thân, bạn bè.

MIA gợi ý cho bạn cơ sở chuyên về muối chẩm chéo tại Sapa rất chất lượng, đó là cơ sở sản xuất Trần Mạnh Quyền. Địa chỉ ở tổ 7A, đường đi bản Lao Chải, Sapa có mức giá tham khảo là 60.000 / hộp 500g. Để đảm bảo chất lượng của muối, bạn chỉ cần đóng kín sau khi sử dụng và tránh tiếp xúc với gió, ánh nắng mặt trời trực tiếp.

Đặc biệt, ven các tuyến đường du lịch cũng có bán muối chẩm chéo, nhưng vì tính cạnh tranh cao nên để giảm giá thành muối chẩm chéo xuống, nhiều nơi sử dụng các loại nguyên liệu không đủ tiêu chuẩn, nên ngoài việc không có cơ hội thưởng thức muối chẩm chéo đúng vị, chúng ta có thể còn gặp các vấn đề ảnh hưởng sức khỏe nếu sử dụng các loại muối chẩm chéo không rõ nguồn gốc lâu ngày. Bạn nên cẩn trọng khi mua muối chẩm chéo nhé.

4Hướng dẫn cách làm muối chẩm chéo tại nhà

Bạn có thể tự tay làm muối chẩm chéo ngon hết sảy ngay tại nhà với công thức siêu đơn giản.

Nguyên liệu chuẩn bị:

- Bột mắc khén

- Hạt dổi

- Rau bạc hà (húng lủi), rau mùi, rau mùi tàu

- Gừng, ớt tươi, tỏi, củ sả

- Muối

Cách thực hiện:

Đầu tiên, bạn rửa sạch rau bạc hà, rau mùi để cho ráo. Tiếp đến là gọt vỏ, rửa sạch và thái mỏng gừng. Củ sả cũng rửa sạch và cắt lát mỏng. Cho tất cả nguyên liệu vào một cái cối, giã cho thật nhuyễn. Vậy là bạn đã có một bát muối chẩm chéo thơm lừng, cay cay bùi bùi, chấm với thức ăn là hết ý.

5Nên ăn món gì với muối chẩm chéo?

Dưới đây là một số món nên ăn kèm với chẩm chéo để tận hưởng trọn vẹn hương vị:

Đồ nướng: Những món nướng đặc trưng của Tây Bắc như thịt trâu gác bếp, lợn cắp nách, pa pỉnh tộp,... khi chấm với chẩm chéo càng làm tăng sự đậm đà, thơm ngon và có chút dai dai.

Xem thêm: Gà nướng mắc khén chấm chẩm chẻo Mộc Châu - Ai từng ăn là nhớ mãi

Đồ luộc: Các món luộc như thịt luộc, rau luộc khi chấm với chẩm chéo sẽ mang đến hương vị rất đặc biệt, lạ miệng và cực kỳ cuốn. Bạn có thể cho thêm một ít nước lọc vào muối để chấm dễ dàng hơn.

Trái cây: Các loại trái cây có vị chua như xoài, mận, nhót rất thích hợp để ăn cùng với chẩm chéo. Vị chua xen lẫn vị cay thơm nồng khiến cho trái cây trở nên ngon hơn rất nhiều. 

6Các loại muối chẩm chéo ngon

Mỗi loại muối chẩm chéo đều có cách dùng khác nhau. Loại gia vị đặc biệt này có thể coi như 1 liều thuốc, được làm theo công thức dân gian lâu đời nên ăn vào sẽ không bị đau bụng dù là ăn chín hay sống. Khi mới ăn có thể bạn chưa quen, nhưng khi đã quen với mùi vị này rồi thì không thể thiếu trên bàn ăn được. Chính vì thế mà muối chẩm chéo luôn hiện diện trong các bữa ăn của gia đình người Thái Tây Bắc.

Một số loại muối chẩm chéo ngon nổi tiếng:

Chéo cá (chéo pà): Dùng cá suối nhỏ nướng cho đến khi vàng, giã nhuyễn với chéo ban đầu, chấm với măng luộc, măng tre và rau luộc.

Chéo gan gà (chéo tắp cáy): Luộc gan vịt hoặc gan gà, nướng sơ qua để thơm hơn, thái lá chanh rồi giã với chéo ban đầu, thêm nước luộc vịt hoặc gà sau đó đánh nhuyễn.

Chéo nước chua (chéo nặm xổm): Rang vừng trắng đến khi vàng, dậy mùi thơm, giã thành bột, nướng cá xong đem giã nhỏ mịn, trộn tất cả với một chút nước măng chua và chéo ban đầu, chấm với rau cải non.

Chéo rau mùi (chéo hòm pẻn): Loại này để chấm thịt ba chỉ luộc, rau cải các loại… được làm từ chén chéo ban đầu trộn chung với rau mùi đã giã nhỏ.

Chéo pịa: Loại này được làm từ một loại nước trong ruột trâu, mang đi chưng với thịt trâu cho có mùi thơm. Tiếp đó là giã nhỏ pịa trộn chung với lá chanh, vị đắng bùi thích hợp chấm với thịt trâu luộc/nướng.

Chéo khá (chéo riềng): Riềng cắt mỏng trộn chung với lá chanh, mang đi giã nhuyễn với chéo cơ bản và ăn cùng với măng đắng, đồ nướng/luộc, lá phăck đứa, phăck chưa khàu.

Muối chẩm chéo là gia vị đóng vai trò gia tăng vị ngon bữa ăn gia đình lên đến 50%. Bạn hãy thử 1 lần trải nghiệm hương vị đặc biệt, dân dã này để cảm nhận được đúng phong vị của núi rừng nhé.