Nghệ An là vùng đất của những giai thoại ấn tượng cùng lớp trầm tích văn hóa sâu sắc. Một trong những địa điểm có lưu lại những dấu tích văn hóa đặc sắc ấy chính là Đền Cuông, một ngôi đền với bề dày lịch sử lâu đời. Đây là điểm hẹn không thể bỏ lỡ nếu bạn đang muốn tìm kiếm và khám phá lịch sử Việt Nam trong những ngày đầu dựng nước và giữ nước.
1 Đền Cuông, địa danh lịch sử và văn hóa nổi tiếng xứ Nghệ
1.1 Giới thiệu sơ nét về Đền Cuông
Địa chỉ: nằm trên núi Mộ Dạ, xã Diễn An, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An
Giờ mở cửa: cả ngày
Giá vé tham quan: Miễn phí
Đền Cuông là một trong những địa điểm văn hóa linh thiêng được an vị tại núi Mộ Dạ thuộc huyện Diễn Châu, Nghệ An. Ngôi đền này đã bao đời tồn tại và thu hút nhiều tín đồ du lịch, văn hóa ghé qua tìm hiểu, khám phá.
Được biết, Đền Cuông Nghệ An là nơi tôn thờ và ghi nhớ công ơn của vua Thục Phán An Dương Vương. Đền còn được người dân địa phương biết đến với tên gọi khác là Đền Công. Sở hữu đền còn có cái tên vì khu vực núi Mộ Dạ, nơi đền ngự trị có khá nhiều chim công sinh sống.
Tương truyền, khu vực Đền Cuông ngày xưa là nơi vua Thục Phán tự vẫn sau khi giết chết con gái Mỵ Châu. Ngày nay, trên khu vực đỉnh núi Mộ Dạ còn có một am thờ công chúa Mỵ Châu, người đời vẫn thường gọi là am Mỵ Châu.
Vào ngày 21 tháng 2 năm 1975, Đền Cuông chính thức được công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp quốc gia. Vào ngày 14, 15, 16 tháng Hai Âm lịch, nơi đây sẽ tổ chức Lễ hội Đền Cuông và thu hút khá nhiều tín đồ du lịch, văn hóa tìm đến.

Đền Cuông Nghệ An nổi tiếng bởi sự linh thiêng và giá trị văn hóa lịch sử lâu đời. Ảnh: dealtoday
1.2 Lịch sử hình thành và phát triển
Chưa có tài liệu chính thức nào ghi chép về sự thành lập của Đền Cuông. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ 19, đã có tài liệu được ông Phạm Đình Hổ biên soạn nhắc đến ngôi đền này, đó chính là cuốn Vũ Trung Tùy Bút. Được biết, Đền Cuông còn được các đời vua Nguyễn từ Gia Long đến Khải Định cho tu sửa thường xuyên. Trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, Đền Cuông đã bị hư hại khá nhiều. Đến năm 1990, ngôi đền mới được tu sửa và hoạt động trở lại.
Từ triều đại vua Đinh, Đền Cuông đã được các dã sử nhắc đến qua sự kiện tướng Võ Trung trấn giữ nơi đây đến thăm đền này. Ông vốn là một vị tướng nhà Đinh, có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn các sứ quân Ngô Xương Xí, Lã Xử Bình. Khi lên ngôi hoàng đế, Đinh Tiên Hoàng đã phong cho ông chức đốc trấn Châu Hoan và đã lập nhiều chiến công cho đất nước.
Sau này, Võ Trung bị người khác mưu hại khiến vua Đinh giáng truất ông xuống làm huyện lệnh Đông Thành (nay thuộc huyện Yên Thành, Diễn Châu, tỉnh Nghệ An). Võ Trung ở Đông Thành khá được lòng dân, khiến nơi đây yên ổn nên được vua cho phục chức.
Tuy nhiên, khi hay tin vua Đinh mất, ông cáo bệnh để tránh trở lại kinh thành. Trong một lần đến chơi núi Mộ Dạ và vào bái đền Cuông, ông cũng hóa kiếp tại đây. Ở núi Mộ Dạ ngày nay cũng có một ngôi đền thờ ông Võ Trung.

Đền Cuông gắn liền với nhiều câu chuyện lịch sử của đất nước. Ảnh: Nguyễn Diệu
2 Cách di chuyển đến di tích Đền Cuông
Đền Cuông có vị trí nằm ở lưng chừng Núi Mộ Dạ, sát với Quốc lộ 1A, phía sau là biển Cửa Hiền. Từ thành phố Vinh di chuyển đến đây, bạn sẽ phải vượt qua đoạn đường khoảng 30km với tổng thời gian di chuyển khoảng 40 đến 60 phút (tùy theo mật độ giao thông).
Để di chuyển từ trung tâm thành phố Vinh đến đây, bạn có thể sử dụng ứng dụng Google Maps để tìm đường hoặc đi theo gợi ý của MIA.vn như sau: Trung tâm Thành phố Vinh - đường Nguyễn Đức Cảnh - đường Nguyễn Văn Cừ - đường Hà Huy Tập - đường Nguyễn Trãi - đường Thăng Long - đường Nguyễn Duy Trinh - Quốc lộ 1A - Đền Cuông (nằm bên tay phải Quốc lộ 1A)
3 Những trải nghiệm mà bạn nên thử khi đến với Đền Cuông
Đền Cuông mang sắc màu văn hóa ấn tượng với nhiều không gian kiến trúc độc đáo. Ngôi đền linh thiêng này sẽ là nơi mang lại cho bạn những trải nghiệm văn hóa đa màu sắc và kỳ thú. Hãy cùng Cẩm nang du lịch MIA.vn khám phá những trải nghiệm độc đáo này, bạn nhé!
3.1 Khám phá kiến trúc cổ kính qua nhiều niên đại
Đền Cuông có dấu ấn kiến trúc độc đáo, vững chắc với địa thế tuyệt đẹp. Ngôi đền này là sự kết hợp của các yếu tố là núi non hùng vĩ, biển cả bao la cùng kiến trúc cổ kính, vững chãi. Tất cả đã tổng hòa nên vẻ đẹp thu hút cho ngôi đền nức tiếng xứ Nghệ này.
Đền Cuông được xây dựng theo kiến trúc chữ “Tam”. Bên trong ngôi đền bao gồm nhiều hạng mục như Tam quan, Thượng điện, Trung điện và Hạ điện. Mỗi điện thờ trong đền đều được xây dựng một cách vững chãi với thành dày, cột lớn, mái cong và họa tiết chạm khắc tinh xảo, tỉ mỉ.
Tam quan của ngôi đền khá đồ sộ như một điện thờ lớn với rêu phong bao phủ, tạo nên nét đẹp cổ kính, vương dấu ấn thời gian. Thượng điện là nơi thờ vua An Dương Vương với kiến trúc chồng diêm 4 mái vững chãi, đầu đao cong vút tạo nên sự uy nghi.
Sau khi bước qua một khoảng sân nhỏ sau Thượng điện là đến với Trung điện. Đây là nơi thờ ông Cao Lỗ, một vị tướng đã giúp vua Thục Phán tạo nên nỏ thần. Ngoài kiến trúc cổ kính, không gian bên trong đền thờ còn có nhiều hiện vật quý như trống, chiêng, tượng thờ, hoành phi, câu đối…

Đền Cuông có phong cách kiến trúc vững chãi, mang sắc màu Á Đông. Ảnh: Nguyễn Diệu
3.2 Tham gia lễ hội Đền Cuông nức tiếng gần xa
Lễ hội Đền Cuông được diễn ra trong khoảng 4 ngày với bầu không khí rộn ràng, náo nhiệt. Lễ hội Đền Cuông được chia thành 3 phần bao gồm phần lễ, phần hoạt động rước kiệu và phần hội. Không gian của lễ hội Đền Cuông còn nhiều hoạt động, trò chơi đặc sắc như đu quay, ném còn, đi cầu kiều, cờ thẻ, hát dân ca ví dặm…

Lễ hội Đền Cuông vào đầu năm có nhiều hoạt động thú vị. Ảnh: Nguyễn Diệu
3.3 Tìm hiểu những câu chuyện lịch sử kỳ thú về ngôi đền Cuông
Không chỉ nổi bật với kiến trúc cổ kính, Đền Cuông còn được biết đến với nhiều sự tích được kể lại như tích Vua An Dương Vương và Công chúa Mỵ Châu tuẫn tiết, Sự tích Hạc trắng về trời, sự tích cá voi mắc cạn…

Đền Cuông gắn liền với những tích truyện nổi tiếng. Ảnh: dealtoday
4 Bạn cần lưu ý gì khi tham quan Đền Cuông
Đền Cuông là một di tích sở hữu giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc. Vì thế, khi đến tham quan nơi đây, bạn nên lưu ý một số điều sau để giữ không gian trang nghiêm của ngôi đền này nhé!
- Giữ trật tự và không làm ồn trong khuôn viên đền, đặc biệt là tại những khu vực thờ cúng, chánh điện đền.
- Lưu ý lựa chọn trang phục kín đáo, nhã nhặn, lịch sự, hạn chế lựa chọn những loại trang phục quá ngắn, gây phản cảm và không phù hợp trong không gian linh thiêng.
- Nhắc nhở các bé không chạy nhảy và động chạm vào hiện vật trong đền (nếu có trẻ em đi cùng)
- Không xả rác bừa bãi, làm tổn hại đến cảnh quan chung của khuôn viên đền.
Với những thông tin được MIA.vn cập nhật trên đây, chúng mình hy vọng đã có thêm nhiều hiểu biết về Đền Cuông, một di tích lịch sử lâu đời tại xứ Nghệ. Đây sẽ là địa điểm khơi gợi lòng đam mê khám phá lịch sử cũng như tìm hiểu các dấu tích đặc sắc của văn hóa địa phương. Nếu có dịp tìm về xứ Nghệ, hãy đến với Đền Cuông để tìm hiểu và lắng nghe những giai thoại đặc biệt về ngôi đền này bạn nhé!