Tọa lạc tại xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, Làng du lịch Tân Hóa cách trung tâm thị trấn Quy Đạt khoảng 8km về phía Đông Nam. Dù nằm trong khu vực vùng sâu vùng xa, việc tiếp cận làng khá thuận tiện, giúp bạn dễ dàng ghé thăm và khám phá vẻ đẹp của vùng đất này.

Tân Hóa nổi tiếng với hệ thống hang động Tú Làn, nơi thiên nhiên hoang sơ và hùng vĩ hòa quyện cùng phong cảnh thơ mộng. Những dãy núi đá vôi sừng sững bao bọc tạo nên một thung lũng xanh mướt, tràn đầy sức sống với sắc xanh đặc trưng của cây cối. Một dòng sông uốn lượn qua thung lũng và sông Rào Nam, mang đến phù sa màu mỡ, bồi đắp sự trù phú và giúp cây trái nơi đây luôn tươi tốt.

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 2

Làng du lịch Tân Hoá sở hữu vẻ đẹp ngây ngất lòng người. Ảnh: thanhnien

Người dân làng Tân Hóa thuộc cộng đồng người Nguồn, một nhánh của nhóm Việt - Mường với hơn 35.000 nhân khẩu sinh sống ở huyện Minh Hóa. Hiện tại, người Nguồn chưa được công nhận là một dân tộc riêng biệt trong danh mục các dân tộc tại Việt Nam. Làng Tân Hóa có khoảng 3.300 người, tất cả đều là người Nguồn. Họ lưu giữ ngôn ngữ, phong tục và các giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, bao gồm những làn điệu dân ca và nét sinh hoạt cộng đồng phong phú.

Sinh kế của người dân Làng du lịch Tân Hóa chủ yếu dựa vào làm rẫy, đánh bắt cá, săn bắn, lấy mật ong và các hoạt động hái lượm tự nhiên như bắt ốc, hái rau rừng, đào khoai mài hay thu hái quả cà Lào. Nếp sống dung dị và sự gắn bó với thiên nhiên làm nên nét đặc trưng của cộng đồng nơi đây.

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 3

Thiên nhiên hùng vỹ với hệ sinh thái đa dạng tại Tân Hóa. Ảnh: oxalisadventure

Ngày 19/10/2023, tại Samarkand, Uzbekistan, Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) đã chính thức vinh danh Tân Hóa là “Làng Du lịch Tốt nhất Thế giới”. Đây là sự kiện quan trọng, đưa tên tuổi Tân Hóa đến gần hơn với cộng đồng quốc tế. Tại Thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, cùng ngày, UBND tỉnh và Sở Du lịch đã tổ chức họp báo để thông báo về giải thưởng danh giá này.

Theo UNWTO, giải thưởng “Làng Du lịch Tốt nhất” (Best Tourism Villages – BTV) nhằm tôn vinh các ngôi làng đã gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa, sản phẩm và lối sống đặc trưng, đồng thời thúc đẩy đổi mới và phát triển bền vững thông qua du lịch. Sáng kiến này còn góp phần ghi nhận đóng góp của các làng vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 4

Người dân Tân Hóa vốn sống bằng nghề nông nên gặp nhiều khó khăn khi nơi đây thường gặp phải những cơn bão lớn, lũ quét. Ảnh: oxalisadventure

Tính đến năm 2022, hơn 70 ngôi làng từ gần 40 quốc gia đã được UNWTO công nhận giải thưởng này. Đây là những điểm đến mang lại trải nghiệm chân thực, độc đáo, đồng thời tạo ra lợi ích bền vững cho cộng đồng địa phương và môi trường. Từ đây, Làng du lịch Tân Hóa cũng đã góp phần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa cho sự phát triển của du lịch Quảng Bình.

Xem thêm: Top 13 làng du lịch tốt nhất thế giới đậm giá trị văn hóa cảnh quan

Dòng sông Rào Nan bắt nguồn từ vùng núi giáp biên giới Việt – Lào, chảy qua hang Rục ở xã Trung Hóa rồi xuôi về Tân Hóa. Mùa mưa, nước từ thượng nguồn đổ về nhanh chóng, nhưng những hang động ở cuối thung lũng không đủ sức thoát nước kịp, khiến Tân Hóa thường xuyên bị ngập sâu vào các tháng 10 và 11. Đỉnh lũ có thể lên đến 12m, biến làng thành một biển nước mênh mông.

Trước năm 2010, người dân phải di tản lên núi, dựng lán tạm để tránh lũ. Tài sản, gia súc, thậm chí mùa màng đều bị dòng nước cuốn trôi, khiến họ phải bắt đầu lại từ con số không sau mỗi mùa lũ.

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 5

Nhà nổi được ứng dụng tại Tân Hóa để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân. Ảnh: oxalisadventure

Sau đợt lũ lịch sử năm 2010, người dân Làng du lịch Tân Hóa Quảng Bình học hỏi mô hình sống chung với lũ từ các địa phương khác, từ đó sáng chế ra nhà nổi. Các ngôi nhà được làm từ gỗ, có thùng phuy buộc chặt bên dưới, giúp chúng nổi khi nước dâng cao. Hệ thống cột trụ được thiết kế để giữ nhà không bị lũ cuốn trôi.

Theo MIA.vn tìm hiểu, từ năm 2015, Công ty Chua Me Đất (Oxalis) đã tổ chức cuộc đua "Thử Thách Tú Làn" nhằm gây quỹ hỗ trợ xây dựng nhà nổi. Gần 200 ngôi nhà được tài trợ, cải tiến với khung inox, tường và mái bằng tôn, diện tích mở rộng lên 30m², đủ cho một gia đình 6 người sinh sống an toàn qua mùa lũ.

Quảng Bình được mệnh danh là "kinh đô du lịch mạo hiểm của châu Á" nhờ sở hữu những kỳ quan độc đáo. Các tour khám phá Sơn Đoòng – hang động lớn nhất thế giới, Hang Én, Hang Va và đặc biệt là hệ thống hang động Tú Làn tại Làng du lịch Tân Hoá đã trở thành điểm đến không thể bỏ qua với du khách yêu thích mạo hiểm.

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 6

Những hang động vô cùng lung linh và tráng lệ tại Làng du lịch Tân Hoá. Ảnh: oxalisadventure

Tú Làn mang đến trải nghiệm phong phú với những tour từ 1 đến 4 ngày. Bạn có cơ hội bơi qua sông ngầm trong hang, chiêm ngưỡng thạch nhũ đa sắc, cắm trại giữa rừng nguyên sinh và tận hưởng không gian yên bình bên suối xanh mát. Ngoài ra, bạn có thể tham gia các hoạt động thú vị khác như khám phá rừng Lim bằng xe địa hình ATV, thưởng thức bữa tối truyền thống do người dân địa phương chuẩn bị, hoặc chạy bộ, đạp xe khám phá làng quê yên bình.

Du lịch cộng đồng tại Tân Hóa không chỉ tạo cơ hội phát triển kinh tế bền vững cho địa phương mà còn bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa bản địa. Người dân cùng nhau khai thác cảnh quan thiên nhiên và văn hóa để phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo.

Với sự đồng hành và hỗ trợ từ Công ty Oxalis, 10 hộ gia đình tại Làng du lịch Tân Hoá đã tiến hành cải tạo nhà nổi chống lũ thành các không gian lưu trú hiện đại và thích ứng với thời tiết khắc nghiệt. Mỗi căn homestay được xây dựng khép kín, mang đến không gian rộng rãi và tiện nghi, với diện tích từ 26 đến 40m².

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 7

Những căn homestay siêu xịn để bạn hòa mình vào thiên nhiên. Ảnh: baochinhphu

Những căn nhà này được thiết kế để đáp ứng nhu cầu lưu trú của từ 1 đến 3 người, với chi phí đầu tư khoảng 150 triệu đồng mỗi căn, thông qua thỏa thuận tài trợ không hoàn lại giữa Oxalis và các chủ hộ. Không chỉ dừng lại ở việc phát triển homestay, sự hợp tác với Oxalis còn mang đến nhiều thay đổi tích cực trong cuộc sống của người dân làng Tân Hóa.

Từ chỗ phụ thuộc chủ yếu vào rừng và các công việc nông nghiệp, nương rẫy hay chăn nuôi gia súc, người dân nơi đây đã từng bước hòa mình vào các hoạt động du lịch, tự tay điều hành và làm chủ nhiều dịch vụ cũng như sản phẩm du lịch độc đáo tại địa phương. Đến nay, Tân Hóa đã có khoảng 120 lao động địa phương đảm nhận vai trò đầu bếp, trợ lý giám sát an toàn và nhân viên khuân vác trong các tour khám phá hang động Tú Làn và trải nghiệm lái xe mô tô địa hình qua rừng lim. Những công việc này mang lại mức thu nhập ổn định từ 6 đến 8 triệu đồng mỗi tháng.

Khám phá thiên thiên và bản sắc văn hóa độc đáo tại Làng du lịch Tân Hoá 8

Làng du lịch Tân Hoá đang từng bước xây dựng du lịch bền vững. Ảnh: baochinhphu

Làng du lịch Tân Hoá chính là minh chứng rõ nét cho sự hòa quyện giữa vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ và giá trị văn hóa truyền thống, trở thành điểm đến hấp dẫn cho hàng chục ngàn du khách trong và ngoài nước mỗi năm. Theo dõi cẩm nang du lịch MIA.vn để khám phá thêm nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng nữa nhé.