1 Đôi nét về Nhà tù Phú Lợi
Vị trí: Đường 1 tháng 12, phường Phú Lợi, thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương.
Tỉnh Bình Dương được chứng nhận là một trong những tỉnh có nhiều dấu tích chiến tranh, trong đó có nhà tù Phú Lợi. Nơi đây đã ghi nhận toàn bộ tội ác của Mỹ - Diệm gây ra với chiến tranh cách mạng, người dân yêu nước khi bị giam cầm. Đây được xem là những tội ác mà quân Mỹ đã gây ra cho quân và dân ta nhưng vẫn không qua được tinh thần kiên cường bất khuất của người dân Việt Nam đứng lên đấu tranh giành lại độc lập tự do.
Nhà tù Phú lợi Bình dương có diện tích khoảng 77.082m2 và được nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia vào ngày 10/07/1980. Nhà tù nay được xem là một trong những nhà tù lớn nhất thời Mỹ - Diệm ở khu vực Đông Nam Bộ. Nhà tù Phú Lợi được xây dựng vào năm 1957, hoạt động được 8 năm trong giai đoạn từ 1957 - 1964.
Nhà tù Phú Lợi Bình Dương là bằng chứng thép chứng minh tội ác của Mỹ - Ngụy tại miền Nam Việt Nam. Không những thế nơi đây được người dân địa phương ở Bình Dương nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung đều xem là nơi thể hiện tinh thần yêu nước của các chiến sĩ cách mạng, đảng viên, đồng bào yêu nước đã ngã xuống trong nhà tù độc lập, tự do, hòa bình của đất nước. Mỗi một chứng tích ở nhà tù Phú Lợi đều thể hiện tinh thần yêu nước bất khuất của các chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước.
Mỗi ngày nhà tù Phú Lợi đều đón một lượng người đến tham quan và tìm hiểu về lịch sử đấu tranh cách mạng nhân dân Việt Nam. Nếu bạn quyết định có một chuyến đi ngắn ngày đến Bình Dương để khám phá nhà tù Phú Lợi, bạn nên sắp xếp lịch trình để đến các di tích lịch sử khác ở Bình Dương như: Vườn cao su thời Pháp thuộc, chiến khu Vĩnh Lợi, khu tượng đài chiến thắng Bàu Bàng, Dinh tỉnh trưởng Phước Thành...
Xem thêm: Tham quan Lò lu Đại Hưng chuyên sản xuất gốm thủ công cổ nhất Bình Dương
2 Tại sao nhà tù Phú Lợi được mệnh danh "địa ngục trần gian"
2.1 Lịch sử hình thành nhà tù Phú Lợi
- Trước năm 1958: 1 năm sau khi nhà tù Phú Lợi được xây dựng bởi Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam, những tù nhân đầu tiên được chuyển đến vào năm 1957 có 4 nữ và 100 nam. Nhà tù Phú lợi được xây dựng cùng với nhà tù Côn Đảo, nhà tù Phú Quốc, nhà tù Chí Hòa, nhà tù Tân Hiệp, nhà tù Thủ Đức nhằm mục đích giam cầm những chiến sĩ cách mạng và người dân yêu nước đương thời. Chỉ trong vòng 1 năm sau khi nhà tù được hoàn thiện, con số tù nhân đã tăng lên 3000 tù nhân một cách nhanh chóng. Sang năm 1958, số tù nhân nữ đã lên đến 1000 người trong số 6000 người được giam cầm tại đây.
- Sau năm 1958: Năm 1958, toàn thế giới đã chứng kiến một sự kiến lịch sử chấn động cho thấy tội ác của chế độ Mỹ - Diệm. Vào tháng 11/1958, chính phủ Đệ nhất Cộng hòa Việt Nam đã tổ chức đày tù nhân chính trị ra Côn Đảo, nhưng vì điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, tàu thuyền không được ra khơi nên chính phủ Đệ nhất Cộng Hòa Việt Nam đã hoãn lại. Chưa dừng lại ở đó, vào ngày 30/11/1958, chúng đã tiến hành bỏ độc trừ khử tù nhân khiến hàng ngàn người bị trúng độc. Nhận thấy được tội ác của giặt Mỹ, các thành viên của Đảng ta đang bị bắt ở Phú Lợi đã tổ chức tự cứu chữa và tiến hành đấu tranh chống hành động này. Những chiến sĩ yêu nước đã phá nóc nhà giam, chiếm đài phát thanh và cuộn tôn thành loa phát đi thông báo tố cáo tội ác này. Nhờ vậy, vụ việc được lan truyền nhanh chóng gây phẫn nộ trên toàn thế giới. Đến năm 1964 nhà tù Phú Lợi mới bị buộc phải giải tán.
2.2 Nhà tù Phú Lợi được mệnh danh là " địa ngục trần gian"
Nhà tù Phú Lợi được mệnh danh là "địa ngục trần gian", vì chúng áp dụng những cực hình tàn khốc nhất. Chúng cho những từ nhân ăn uống kham khổ với gạo mục cá ương, nước mắm có dòi... Toàn bộ tù nhân đều phải sống trong một không gian tối tăm, bẩn thỉu, nằm xà lim, chuồng cọp, không được điều trị khi bị bệnh. Mục đích lớn nhất khi xây dựng nhà tù Phú lợi là chúng muốn sử dụng 6 nhà tù lớn nhất của miền Nam để phục vụ chính sách "tô cộng, diệt cộng" nhằm thâu tóm miền Nam Việt Nam.
Nhà tù Phú lợi là căn cứ quân sự của Pháp, Nhật để lại và Mỹ - Ngụy cải tạo, mở rộng để thực hiện chính sách cai trị những người chống chính quyền của họ thời bấy giờ. Chúng xây dựng nhà tù Phú Lợi từ nhà giam cấp tỉnh thành trung tâm cải huấn chính trại quốc gia. Đây là một mô hình nhà tù mới chính chúng xây dựng lên nhằm thực hiện mọi tội ác đối với tù nhân. Tồn tại trong vòng 8 năm, nhà tù Phú lợi đã chứng kiến chúng áp dụng mọi loại tra tấn dã man, tàn khốc về tinh thần và thể xác dành cho chiến sĩ cách mạng và những người yêu nước. Ngoài ra, chúng còn thực hiện chính sách lao động khổ sai, đặt 14 điều nội quy nhằm kìm kẹp và tra tấn tù nhân. Cho dù chúng dùng mọi cách hay thủ đoạn để tra tấn tinh thần nhưng với tinh thần thép, bất khuất của các chiến sĩ cách mạng đã chiến thắng trước những thủ đoạn thâm độc của kẻ thù.
2.3 Công trình kiến trúc của nhà tù
Kiến trúc của nhà tù Phú Lợi được thiết kết bao gồm nhiều khu hành chính, khu gia đình binh sĩ và khu giam giữ gọi là An Trí Viên. Riêng khu vực An Trí Viên được chia thành 3 trại lớn để quản lí gọi là Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa. Mỗi trại giam bao gồm 9 phòng giam được đánh theo thứ tự theo bảng chữ cái tiếng anh A, B, C, D... và được chia cách riêng biệt bằng khu hàng rào kẽm gai dày đặc.
Xung quanh 3 trại giam là hệ thống tường kiên cố hai lớp được kèm thêm nhiều lớp kẽm gai. Hệ thống điện được phân bố dày đặc giúp phát hiện những dị thường vào ban đêm. Mỗi trại giam đều có 4 cổng ra vào, mỗi cổng có một lo cốt canh gác nghiêm ngặt cả ngày. Hai cổng chính có treo tên bảng là "trung tâm cải huấn Phú Lợi" và "An Trí Viên".
Khi đến tham quan nhà tù Phú Lợi bạn sẽ được tự do khám phá từng khu trại giam để có thể tận mắt chứng kiến tội ác của đế quốc thực dân. Đây cũng được xem chứng nhân lịch sử thể hiện lòng yêu nước bất khuất của dân tộc ta. Dinh tỉnh trưởng Phước Thành và nhà thờ Phú Lợi là hai di tích lịch sử nổi tiếng ở tỉnh Bình Dương.
Nhằm thể hiện tinh thần yêu nước bất khuất của nhân dân ta, kỷ niệm 37 năm ngày đoàn kết đấu tranh chống vụ đầu độc tù nhân Phú Lợi, một bức tượng bằng đồng cao 3.5m của nhà điêu khắc Diệp Minh Châu đã được dựng lên.
3 Một số hình ảnh nhà tù Phú Lợi
Với những chia sẻ từ cẩm nang du lịch của MIA.vn sẽ giúp bạn phần nào hiểu hơn tinh thần yêu nước, đoàn kết đấu tranh của quân và dân ta được ghi lại tại nhà tù Phú Lợi. Bình Dương hiện nay là tỉnh thành thu hút đông đảo nhiều bạn trẻ đến tham quan, ngoài đến các địa điểm tích lịch sử như nhà tù Phú Lợi bạn cũng có thể thưởng thức các món ăn đặc sản địa phương gỏi gà măng cụt, gà quay xôi phồng, bún tôm, gà nướng sầu riêng... Hi vọng bạn sẽ có một chuyến tham quan thú vị và cảm thấy tự hào về truyền thống yêu nước của ông cha ta.