Đình Trà Cổ – Móng Cái tọa lạc ở phía Đông Nam, phường Trà Cổ, cách bờ biển khoảng chừng 50 mét. Nơi đây dân cư tập trung đông đúc và nghề sinh sống chủ yếu ở đây là đánh bắt và nuôi trồng hải sản. Còn phía Nam Đình là vùng biển lớn, phía Bắc Đình là biên giới Việt - Trung cách khoảng chừng 8km theo đường chim bay, phía Tây và Nam là các khu Nam Thọ, Đông Thịnh, Tràng Lộ và Tràng Vĩ, chúng cách thành phố Móng Cái khoảng 8km theo đường tỉnh lộ.

Xem thêm: Bãi Trà Cổ - Một trong những bãi biển đẹp nhất Hạ Long

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 2

Vẻ đẹp cổ kính bao trùm quan khắp Đình Trà Cổ – Móng Cái với những lối kiến trúc xưa cổ nhưng vẫn sống mãi với thời gian

Đình Trà Cổ – Móng Cái là một đình làng tượng trưng cho đời sống cộng đồng, tự trị của làng xã. Nơi đây chính là trung tâm văn hóa của làng, được tập hợp và tổ chức nhiều hoạt động sinh hoạt cộng đồng tiêu biểu, đặc biệt là lễ hội. 

Tại Móng Cái, mỗi khi nhắc đến vùng đất Trà Cổ, người dân địa phương và những du khách tại đây đều nhớ về lịch sử Đình Trà gắn liền với truyền thuyết “Người Trà Cổ, tổ Đồ Sơn”. 

Truyền thuyết kể lại rằng, vào thời Hậu Lê (năm 1461), những người dân làm nghề đánh cá ở vùng đất Đồ Sơn (nay thuộc Hải Phòng) thường đi kiếm kế sinh nhai cùng gia đình mình tại những vùng biển xa, về cả miền cửa biển để đánh bắt (nay thuộc vùng biển Trà Cổ - Móng Cái). Trong một đợt sóng gió lớn, mười hai gia đình đã bị trôi dạt ra một bán đảo hoang vi vu, chỉ có lau sậy và sú vẹt. Tuy nhiên, khi không thể chấp nhận được sự vất vả, sáu gia đình đã tìm cách rời khỏi nơi đây để quay về làng quê cũ. Còn sáu gia đình còn lại quyết tâm phát triển và sinh sống ở vùng đất này, do đó họ đã gắng sức xây dựng vùng quê mới tại đây. 

Xem thêm: Chùa Ngọa Vân - Chốn “thánh địa” Phật giáo hùng vĩ và thiêng liêng

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 3

Dù đã trải qua hàng trăm năm với nhiều thế hệ, nhưng Đình Trà Cổ – Móng Cái vẫn giữ nguyên cấu trúc sơ khai vốn có ban đầu

Và rồi, họ cùng nhau khai phá vùng đất mới, vừa khai hoang, vừa đánh cá. Sơ khai chỉ có 6 ngôi nhà đơn sơ và dần về sau nó trở thành một xóm làng trù phù. Cũng giống như những làng quê khác trên đất nước Việt Nam, đình Trà Cổ cũng nhận được sự đóng góp của nhân dân. Sau khi hoàn thành việc xây dựng, nhân dân địa phương đã trở về quê để xin chân hương của các vị thành hoàng làng về thờ tại Đình (Quảng Trạch, Huyền Quốc, Nhân Minh, Giác Hải, Không Lộ). Ngoài ra, đây cũng là nơi thờ 6 vị tiên công đã có công khai khẩn và lập nên vùng đất Trà Cổ này.

Ngày nay, ngôi đình được xem là ngôi nhà công - Nơi giải quyết các công việc của các bô lão trong làng, và là nơi diễn ra lễ hội đình làng đặc sắc được diễn ra hằng năm vào ngày 30 tháng 5 âm lịch. 

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 4

Bức tranh màu nước phác họa hình ảnh ngôi đình vô cùng đặc sắc

Đình Trà Cổ – Móng Cái là một trong những ngôi đình có quy mô lớn nhất tại tỉnh Quảng Nam, được xây dựng vào thời Hậu Lê năm 1461. Có thể nói, đây là một công trình kiến trúc đặc biệt ở biên giới phía Bắc nước ta, được công nhận là di tích văn hóa vào năm 1974.

Mặt tiền của đình quay về hướng Nam và được xây dựng theo kiểu chữ “đinh”, tức có 5 gian gồm: hai gian tiền đường và ba gian hậu cung. Tổng quan kiến trúc của đình trông đồ sộ và bề thế, tuy nhiên nếu nhìn kỹ bạn sẽ cảm nhận được sự mềm mại, uyển chuyển trong những đường nét thiết kế, cũng như chạm trổ công phu, tỉ mỉ cả bên trong lẫn bên ngoài đình. Đình được kiên cố chủ yếu nhờ vào 32 cột gỗ lim, trong đó có 18 cây cột quân và 14 cây cột cái, đó cũng chính là khung xương sống chủ chốt của cả kiến trúc ngôi đình này. Đặc biệt, các cột đều được nối với nhau bằng các thanh xà ngang, và tại mỗi đầu đều tạo thêm điểm nhấn bằng việc chạm khắc đầu rồng.

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 5

Vào những ngày thường nhật, ngôi đình mang vẻ đẹp linh thiêng, thanh tịnh rất thích hợp cho những ai muốn thanh lọc tâm hồn

Dưới đôi tay tài ba và tỉ mỉ của người nghệ nhân, họ đã tạo nên các mảng, các bức tranh chạm trổ sống động, đường nét đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật khiến người xem không thể thoát khỏi sự trầm trồ mỗi khi nhìn ngắm những đường nét chạm trổ điêu luyện đấy. Trên các xà và thân cột còn có những bức hoành phi cùng với những câu đối mang ý nghĩa lịch sử, nhằm để du khách một phần nào đó hiểu rõ hơn về lịch sử cũng như đời sống và con người Trà Cổ ở nơi đây. 

Hơn 500 năm với nhiều  sự thay đổi lớn nhỏ trong quá trình tu sửa, mỗi triều đại đều thêm một sắc phong cho vẻ đẹp của ngôi đình, mang đến những ý nghĩa to lớn cho vùng đất cũng như giá trị to lớn của ngôi đình. Mặc dù vậy nhưng trên nền đất cũ đấy, Đình Trà Cổ – Móng Cái vẫn giữ nguyên cấu trúc và hình dạng ban đầu với vẻ đẹp nguyên sơ, cổ kính vốn có của nó vào thời Lê, nhất là những đường nét rồng, phượng được khắc họa trên cột. 

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 6

Với nét đẹp cổ kính, Đình Trà Cổ – Móng Cái dường như là điểm đến lý tưởng để du khách thể hiện nét đẹp truyền thống trang phục Việt Nam

Đặc biệt, Đình Trà Cổ – Móng Cái là ngôi đình duy nhất ở tỉnh Quảng Ninh vẫn còn giữ được hệ thống ván sàn với kiến trúc đình phổ biến lúc bây giờ. Ván đỉnh cao cách mặt nền khoảng chừng 0.4m, được bưng kín bằng những bức chạm trổ điêu luyện. Ngay tại trung tâm đình là ban gian hâu, cũng là nơi thể hiện sự gìn giữ, ý thức và tôn tạo rõ ràng nhất. Ngoài ra, các bức cốn, cửu võng được khắc họa những đường nét hoa vân xoắn đã được chạm trổ từ thời đình, tuy đã được tu sửa và sơn mới nhưng nó vẫn toát lên nét đẹp văn hóa cổ truyền của dân tộc Việt Nam. 

Xem thêm: Tự hào Vịnh Hạ Long – Nơi rồng đáp xuống trên đất Việt

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 7

Ngôi đình còn lưu giữ lại nhiều hiện vật quý giá từ xa xưa, ngay từ thời Hậu Lê khi nó được xây dựng

Bên cạnh những đường nét được gìn giữ trên những đường nét kiến trúc chạm trổ, Đình Trà Cổ – Móng Cái còn lưu giữ những hiện vật quý giá khác như hai mạc từ, một bộ bát biểu, một bộ bát cống, một bộ nội thất sự bằng đồng, câu đối, cửa võng, hoành phi, cùng hàng chục bức đại tự… Nội dung hoành phi cùng những câu đối tràn đầy sự tự chủ, khí thế và tinh thần tự cường dân tộc, ngời ngợi bản sắc văn hóa Đông Bắc được thể hiện vô cùng rõ. Nó không những hấp dẫn, thu hút sự tò mò của các du khách trong và ngoài nước bởi các giá trị kiến trúc độc đáo, phong tục tập quán mới mẻ, mà còn là đề tài vô cùng hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu. Chưa dừng lại ở đó, trong tiềm thức của đời sống người dân nơi đây, Đình Trà Cổ – Móng Cái còn là cột mốc văn hóa mang ý nghĩa khẳng định chủ quyền lãnh thổ Việt Nam nơi địa đầu của Tổ Quốc.

Vẻ đẹp độc đáo trong những đường nét kiến trúc tại Đình Trà Cổ – Móng Cái 8

Những đường nét chạm trổ luôn là điểm nhấn độc đáo, thu hút đối với những du khách đến với Đình Trà Cổ – Móng Cái

Dù đã trải qua hơn hàng trăm, Đình Trà Cổ – Móng Cái vẫn không hề bị ảnh hưởng bởi thời thời gian. Nó vẫn có ý nghĩa linh thiêng, gắn bó mật thiết với bao nhiêu thệ hệ của người dân Trà Cổ nơi đây. Nếu có dịp ghé đến Móng Cái, bạn chớ bỏ qua cơ hội tham quan và thắp nén nhang tại ngôi đình linh thiêng này nhé.