4 Vương cung Thánh đường tại Việt Nam với kiến trúc lộng lẫy

1 Vương cung Thánh đường là gì? Có bao nhiêu loại Vương cung Thánh đường?

Trong tiếng Latin và tiếng Ý, Vương cung Thánh đường có nghĩa là ‘Basilica’. Đây là danh hiệu tôn vinh mà Đức Giáo hoàng dành tặng một công trình nhà thờ, thánh địa. Thường thì các nhà thờ, thánh địa được phong hiệu Vương cung Thánh đường đều có bề dày lịch sử, ý nghĩa tâm linh và kiến trúc lộng lẫy, đặc biệt.

Phía trên mỗi nhà thờ có biểu tượng Thánh giá tượng trưng cho Chúa Jesus. Mỗi ngôi Thánh đường bao gồm ba gian chính: hành lang, khu vực sinh hoạt và cung Thánh. Để được sắc phong danh hiệu Vương cung Thánh đường, ngôi nhà thờ ấy phải dành riêng cho việc sinh hoạt đạo, lưu giữ hài cốt các Thánh và Thánh tử đạo, có tác phẩm kiến trúc, điêu khắc có ý nghĩa nghệ thuật.

Vậy, Vương cung Thánh đường được chia thành mấy loại? Dựa trên các hoạt động Công giáo mà Vương cung Thánh đường được chia thành hai loại, bao gồm: Đại Vương cung Thánh đường (Major Basilica) và Tiểu Vương cung Thánh đường (Minor Basilica).

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 6.000 nhà thờ trải dài dọc khắp diện tích đất nước. Thế nhưng, chỉ có vỏn vẹn 4 Vương cung Thánh đường ở Việt Nam, bao gồm: Nhà thờ Kẻ Sở, Nhà thờ Phú Nhai, Nhà thờ La Vang và Nhà thờ Chính tòa Đức Bà Sài Gòn.

2 Top 4 Vương cung Thánh đường tại Việt Nam

2.1 Nhà thờ Kẻ Sở - Tiểu Vương cung Thánh đường tại Việt Nam sắc phong năm 2010

Địa chỉ: thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, thành phố Hà Nội

Nhà thờ Kẻ Sở, hay Nhà thờ Sở Kiện, là công trình với quy mô khổng lồ, kiến trúc đồ sộ, thể hiện rõ nét tinh hoa hai nền văn hóa Đông - Tây giao hòa. Ngôi nhà thờ được khởi công xây dựng vào ngày 25 tháng 10 năm 1877, dưới sự chỉ đạo của Đức Cha Paul-Francois Puginier Phước. Đến tháng 1 năm 1883, nhà thờ chính thức hoàn thành, lấy tước hiệu là Đức Mẹ Vô Nhiễm. Đây là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Hà Nội. Đến năm 1936, tòa giám mục dời về Hà Nội. Năm 2010, nhà thờ được sắc phong danh hiệu Tiểu Vương cung Thánh đường ở Việt Nam.

Ngôi Thánh đường sở hữu địa thế lý tưởng: nằm dọc theo dòng sông Đáy và được nhữn gdãy núi đá vôi bao quanh. Với địa hình đặc biệt, trong những năm đất nước chia thành hai miền đàng Trong - đàng Ngoài, nhà thờ là nơi tu sĩ, giáo dân trú ẩn trước cuộc bách hại đạo của quân đội nhà Nguyễn. Trong suốt 60 năm ròng rã trong thời đàng Ngoài, nhà thờ chính là trung tâm của giáo phận.

Tiểu Vương cung Thánh đường Sở Kiện được xây dựng theo kiến trúc Gothic và kết hợp tinh hoa văn hóa phương Đông. Tổng thể ngôi nhà thờ toát lên vẻ đẹp cổ kính nhuốm màu thời gian, với những vòm cửa hình vòng cung, tháp nhọn cao vút và họa tiết trang trí cầu kỳ.

Nhà thờ có quy mô 5 gian và 4 hàng cột, dài 67.2 mét, rộng 31.2 mét, cao 23.2 mét. Toàn bộ công trình được xây dựng bằng gạch đỏ và gỗ lim với hoa văn trang trí lộng lẫy. Vì thế, trong giai đoạn vừa hoàn thành, nhà thờ là ngôi Thánh đường có quy mô hoành tráng nhất khu vực Đông Dương thời ấy.

Giữa Cung Thánh là biểu tượng Thánh giá khổng lồ. Ngay phía dưới là tượng Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội với niên đại hơn 140 năm tuổi. Hai ngọn tháp cao 27 mét, bên trong là bốn quả chung có sắc đố, mi, son, đồ. Quả lớn nhất nặng 2.461 kg, và quả nhỏ nhất nặng 318 kg.

Dọc hai bên nhà thờl à các công trình tòa tháp phụ thiết kế đối xứ và trang trí hoa văn trong mỹ thuật Pháp. Mỗi đỉnh tháp đều đặt một biểu tượng Thánh giá. Không gian sinh hoạt bên trong được thiết kế phần mái vòm uốn cong thanh thoát, hai bên là cửa sổ ô kính màu, với hình ảnh các Thánh và sự kiện nổi bật trong Kinh Thánh. Phần Cung thánh được làm hoàn toàn từ gỗ, sơn son thếp vàng. Bàn thờ phụ, tòa giảng cũng được sơn son thếp vàng, thể hiện rõ nét văn hóa kiến trúc Việt Nam.

Ngày nay, tại khuôn viên Nhà thờ Kẻ Sở, bạn có thee tham quan tòa Giám mục, Đại Chủng viện và nhà in. Trong đó, nhà in là công trình in chữ quốc ngữ đầu tiên tại Việt Nam, xuất bản hơn 100 đầu sach đủ thể loại gồm tiếng Pháp, Latin, triết học, thần học, giáo sử, Thánh Kinh, sách kinh, phụng vụ. Tuy nhiên, đáng tiếc là công trình này đã không còn.

Bạn có thể tham quan khu vực trưng bày, lưu giữ di tích, hài cốt của các Thánh tử đạo nước Việt Nam. Đây chính là Trung tâm Hành hương các Thánh tử đạo thuộc Tổng Giáo phận Hà Nội.

2.2 Nhà thờ Phú Nhai - Vương cung Thánh đường tước hiệu Đức Mẹ Vô nhiễm

Địa chỉ: xã Xuân Phương, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định

Nam Định nổi tiếng với những công trình tôn giáo hoành tráng. Trong đó không thể không nhắc đến Nhà thờ Phú Nhai, ngôi Thánh đường được phong tước hiệu Vương cung Thánh đường ở Việt Nam vớiq uy mô lớn nhất Đông Nam Á.

Nhà thờ thuộc giáo phận Bùi Chu, với kiến trúc Gothic cùng tông màu lạnh tạo cảm giác ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên. Ngôi Thánh đường được xây dựng trên mảnh đất rộng hơn 2.160 m2, do cha chánh xứ Emmanuel Rianô Hòa xây dựng vào năm 1866. Lúc đó, nhà thờ được xây bằng gỗ, lợp bồi. Đến năm 1881, Giám mục Hòa và linh mục Barqueô Ninh đã trùng tu ngôi Thánh đường với kiến trúc thuần Á Đông cùng hai tháp chuông.

Đến năm 1916, Giám mục Phêrô Munagorri Trng và linh mục Mereno cho trùng tu lại ngôi Thánh đường lần 3. Lần này, nhà thờ lấy cảm hứng từ kiến trúc Gothic. Tuy nhiên, đến năm 1929, nhà thờ bị hư hoại nặng nề do bão. Đến ngày 8 tháng 12 năm 1933, trải qua nhiều biến cố, ngôi Thánh đường đã được xây dựng lại, sắc phong tước hiệu Vương cung Thánh đường đúng vào ngày lễ Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội.

Nếu đến Nhà thờ Phú Nhai, bạn sẽ nhìn thấy bức tượng Thánh Đaminh cao 17 mét ở ngay phía trước. Phía bên trái nhà thờ là Phòng hài cốt cao 15 mét với hoa văn chạm khắc ftinh xảo. Đây là nơi lưu giữ hài cốt của 83 vị Thánh tử đạo thuộc địa phận làng Phú Nhai.

Hai tháp chuông của nhà thờ gồm 4 quả chuông đúc từ Pháp, nặng khoảng 2 tấn với độ cao lên đến 44 mét. Phần mái cao 30 mét, dài 80 mét, rộng 30 mét. Không gian bên trong mang hơi hướm của kiến trúc Gothic Tây Ban Nha. Phần Cung Thánh sở hữu những mái vòm cung thanh thoát, hệ thống cửa sổ lớn lấy ánh sáng tự nhiên.

Khuôn viên nhà thờ đặt rất nhiều tượng, tranh ảnh và phù điêu, nổi bật nhất là phù điêu khắc họa hình ảnh Chúa Jesus đang rao giảng Tin mừng.

2.3 Thánh địa La Vang

Địa chỉ: thôn Phú Hưng, xã Hải Phú, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị

Có tên đầy đủ là Trung tâm hành hương Đức Mẹ La Vang, Thánh địa La Vang, hay Thánh Địa Đức Mẹ La Vang là công trình mang tính biểu tượng giữa rừng già Quảng Trị. Nơi đây vừa là địa điểm hành hương, vừa là Vương cung Thánh đường do Tòa Thánh sắc phong.

Ngày trước, La Vang vốn là vùng mất hút giữa chốn rừng thiêng nước độc. Quanh khu vực này chủ yếu là núi đồi hoang vu nên có rất ít người qua lại. Tuy nhiên, trong cơn bách hại đạo khủng khiếp giữa năm 1798, giáo dân đã tìm đến nơi La Vang lánh nạn.

Giữa lúc hàng trăm con người đang sốt sắng cầu nguyện, đọc kinh dưới gốc chân cổ thụ, hình ảnh một Bà đẹp, người mặc áo choàng, trên tay bồng Trẻ thơ xuất hiện. Bà đã an ủi, chỉ họ hái lá chung quanh để nấu nước uống. Bà hứa, ‘Từ nay về sau, bất cứ ai đến khẩn cầu Mẹ tại nơi đây sẽ được Mẹ ban ơn phù trợ’. Đó chính là Đức Mẹ Maria với dáng dấp đang bồng Hài nhi Jesus. Kể từ lần hiện ra ấy, Mẹ còn ban nhiều sự lạ, ban ơn cho bất kỳ ai chạy đến thành tâm kêu xin.

Ngày nay, nơi Mẹ hiện ra giữa đoàn con năm xưa đã trở thành Linh đài Đức Mẹ. Gương mặt Mẹ hiền từ, trên người mặc cổ phục Việt Nam, tay bồng Hài nhi Jesus và ánh mắt nhân hậu nhìn về hướng đoàn con đến tìm Mẹ cầu xin. Đến năm 1961, Nhà thờ La Vang đã chính thức được sắc phong tước hiệu ‘Vương cung Thánh đường’, là ‘Đền thờ toàn quốc dâng kính Trái Tim Vô nhiễm Đức Mẹ’, trở thành ‘Trung tâm Thánh Mẫu toàn quốc’.

Trải qua bao thăng trầm, ngày nay, La Vang là trung tâm hành hương trải dài trên khu đất rộng đến hơn 190.106 m2. Nơi đây bao gồm nhiều công trình phụ, nổi tiếng nhất là Linh đài Đức Mẹ, Vương cung Thánh đường Đức Mẹ La Vang và Linh đài Đức Mẹ.

Trong đó, Vương cung Thánh đường Đức Mẹ La vang là công trình xây dựng trên mảnh đất có diện tích hơn 13.464 m2. Ngôi Thánh đường sử dụng hai tông màu trắng - xanh dương làm màu chủ đạo, với điểm nhấn là phần mái vút cong thể hiện sự giao thoa giữa kiến trúc Gothic và văn hóa Á Đông. Đây cũng là công trình có quy mô lớn nhất trong toàn Giáo hội Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại.

Đến đây, bạn có thể đến cầu nguyện tại nơi Linh đài Đức Mẹ. Đây là công trình mô tả dáng dấp ba cây cổ thụ trên chính nơi Mẹ từng hiện ra năm xưa. Đây là trung tâm của địa điểm hành hương, thu hút đông đảo giáo dân cả nước và nước ngoài ghé đến mỗi năm, đặc biệt là trong dịp đại hội La Vang, kéo dài từ 3 ngày 13/8 đến 15/8.

2.4 Nhà thờ Chính tòa Đức Bà Sài Gòn

Địa chỉ: số 1, Công xã Paris, phường Bến Nghé, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

Nhà thờ Chính tòa Đức Bà Sài Gòn có tên chính thức là Vương cung Thánh đường Chính tòa Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội. Đây là một trong số 4 Vương cung Thánh đường Việt Nam được Tòa Thánh công nhận. Ngôi Thánh đường do Pháp xây dựng vào ngày 7 tháng 10 năm 1877, dưới sự coi sóc của Giám mục Isodore Comlombert.

Tổng thể kiến trúc nhà thờ là sự kết hợp khéo léo giữa kiến trúc Roman và Gothic, tạo nên tổng thể mang hơi hướm cổ điển và sang trọng. Công trình cốt lõi tại đây chính là tòa Thánh với thiết kế chịu lực gấp 10 lần. Tòa Thánh gồm 1 lòng chính, 2 lòng phụ, 2 dãy nhà nguyện với tổng chiều dài 93 mét, chiều rộng 35 mét, mái vòm cao 21 mét.

Bên trong nhà thờ là các bàn thờ và Cung Thánh được làm từ đá cẩm thạch nguyên khối với quy mô hoành tráng. Trải dài cả hai dãy nhà thờ là các tượng Thánh Công giáo để mọi người ghé đến cầu nguyện.

Ngoài ra, tháp chuông đồ sộ tại Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn cũng là niềm kiêu hãnh của giáo dân Sài Gòn. Đây chính là linh hồn của nhà thờ với chiều cao 57 mét, gồm 6 quả chuông với sáu âm đồ, rê, mi, pha, son, la, si rất hay.

Phía ngoài chính là công viên với bức tượng Đức Mẹ Hòa Bình do G. Ciocccetti điêu khắc vào năm 1959. Đây là hình ảnh gần như gắn liền với Sài Gòn náo nhiệt, với dáng dấp Đức Mẹ cùng ánh mắt hiền từ đang ngước nhìn lên trời cầu nguyện cho vùng đất này vậy.

Tính đến thời điểm hiện tại, có 4 Vương cung Thánh đường trải dài dọc khắp đất nước. Vậy bạn ơi, bạn ấn tượng với công trình nào nhất? Đừng quên lưu lại bài viết này của MIA.vn vào cuốn sổ tay Cẩm nang du lịch cá nhân nhé.