Khám phá lễ hội Chol Chnam Thmay, tết cổ truyền của người Khmer

1 Giới thiệu về lễ hội Chol Chnam Thmay

Lễ hội Chol Chnam Thmay hay còn được biết đến với tên gọi khác là Tết Khmer. Đây là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất của người Khmer, diễn ra vào giữa tháng 4 hàng năm. Lễ hội này tương tự như Tết Nguyên Đán của người Kinh, được tổ chức với những nghi lễ và phong tục truyền thống.

Tết Chol Chnam Thmay là dịp để người Khmer trở về bên gia đình, tỏ lòng biết ơn với tổ tiên và cầu mong những điều tốt đẹp cho năm mới. Lễ hội mang đậm nét văn hóa đặc trưng của cộng đồng dân tộc Khmer, thu hút rất nhiều du khách đến để tìm hiểu về văn hóa, tôn giáo, cùng tham gia các trò chơi dân gian và thưởng thức những bữa tiệc thịnh soạn. Đối với du lịch Trà Vinh, lễ hội Chol Chnam Thmay là dịp thu hút rất nhiều du khách đến cùng vui chơi, khám phá văn hóa truyền thống.

2 Lịch sử và ý nghĩa của lễ hội Chol Chnam Thmay

2.1 Lịch sử hình thành lễ hội

Lễ hội Chol Chnam Thmay có nguồn gốc từ Ấn Độ, được người Khmer du nhập vào Việt Nam và phát triển thành một nét văn hóa đặc trưng riêng. Nguồn gốc của lễ hội Chôl Chnăm Thmây gắn liền với một truyền thuyết liên quan đến câu chuyện chuyển giao tôn giáo từ Bà La Môn giáo sang Phật giáo. Câu chuyện này xoay quanh cuộc đấu trí giữa Đại Phạm Thiên (Kabul Maha Prum) và cậu bé thông minh Thom Ma Bal, là một trong những tiền kiếp của Đức Phật.

Chuyện kể rằng thời xưa có một cậu bé tên là Thom Ma Bal. Cậu rất thông minh, 7 tuổi đã biết đem kiến thức và sự hiểu biết truyền bá cho mọi người. Dân chúng trong vùng đều rất thán phục và thích nghe cậu thuyết giảng. Tiếng đồn về tài năng và trí tuệ của Thommabal chẳng mấy chốc đã vang đến thượng giới. Các vị thần cũng quyết định xuống trần gian xin nghe Thom Ma Bal thuyết giảng khiến cho những buổi thuyết giảng của thần Kabul Maha Prum ngày càng vắng vẻ.

Thần Kabul Maha Prum vốn là một vị thần rất có uy trên thượng giới nên khi biết ở trần gian có kẻ còn tài trí hơn mình liền rất tức giận. Thần cho gọi hết các vị thần tiên trở về, không cho họ xuống trần gian để nghe thuyết giảng nữa. Đồng thời, thần cũng tìm cách hãm hại Thom Ma Bal bằng cách đặt ra ba câu hỏi và bắt cậu bé phải trả lời trong vòng 7 ngày. Thần giao ước rằng nếu cậu bé không trả lời được thì sẽ phải dâng mạng sống của mình. Ngược lại, nếu cậu bé giải được câu đố thì thần sẽ tự tay chặt đầu mình.

Thom Ma Bal về suy nghĩ suốt ngày đêm nhưng vẫn không tìm được lời giải. Đến ngày thứ sáu, sau khi cậu bé đã đi lang thang mệt mỏi, ngồi nghỉ dưới cây thốt nốt thì tình cờ nghe được lời giải từ cuộc trò chuyện của hai con chim đại bàng. Vì Thom Ma Bal đã trả lời đúng cả ba câu hỏi nên thần Kabul Maha Prum tự tay mình cầm gươm vàng tự sát.

Trước đó, thần căn dặn những người con gái của mình hằng năm hãy thay phiên nhau xuống trần gian để phù hộ và bảo vệ người dân hạ giới, giúp họ có một năm bình an, mùa màng bội thu. Từ đó về sau, cứ đến ngày thần Kabul Maha Prum ra đi, bảy tiên nữ con gái của thần lại thay phiên nhau xuống trần gian để mang đến cho con người sự may mắn, bình an. Chính vì thế, người Khmer coi ngày đó là ngày đầu tiên của năm mới, cũng chính là lễ hội Chol Chnam Thmay.

2.2 Ý nghĩa của lễ hội Chol Chnam Thmay

Chol Chnam Thmay không chỉ là dịp để người Khmer đón năm mới mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

- Tạ ơn tổ tiên: Người Khmer quan niệm rằng trong dịp lễ hội này, linh hồn của tổ tiên sẽ trở về gia đình. Vì vậy, họ sẽ làm lễ cúng thật thịnh soạn dâng lên để tỏ lòng biết ơn và cầu mong sự phù hộ từ gia tiên.

- Cầu mong may mắn và bình an: Lễ hội Chol Chnam Thmay cũng mang theo mong cầu của người Khmer, hi vọng năm mới bình an, may mắn và thịnh vượng.

- Gắn kết cộng đồng: Lễ hội này là dịp để người Khmer tụ họp, gắn kết tình cảm gia đình và cộng đồng thông qua các hoạt động vui chơi, giải trí và lễ hội.

3 Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội

3.1 Thời gian tổ chức lễ hội Chol Chnam Thmay

Lễ hội Chol Chnam Thmay thường diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 13 đến ngày 15 tháng 4 dương lịch hàng năm. Tuy nhiên, theo MIA.vn tìm hiểu, ngày bắt đầu có thể thay đổi một chút tùy theo từng năm và từng vùng.

3.2 Địa điểm tổ chức lễ hội

Lễ hội được tổ chức khắp các vùng có người Khmer sinh sống, đặc biệt là tại các tỉnh thành ở miền Tây Nam Bộ của Việt Nam như Trà Vinh, Sóc Trăng, An Giang và Kiên Giang. Ngoài ra, tại Campuchia, lễ hội cũng được tổ chức rộng rãi với quy mô lớn.

4 Các hoạt động chính trong lễ hội Chol Chnam Thmay

4.1 Ngày thứ nhất: Chol Sangkran Chmay

Ngày đầu tiên của lễ hội gọi là Chol Sangkran Chmay. Đây được coi là ngày đón giao thừa. Vào ngày này, người Khmer sẽ dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, chuẩn bị mâm cúng và mặc quần áo mới để đón chào năm mới.

Các nghi lễ quan trọng của ngày Chol Sangkran Chmay:

- Nghi lễ rước nước thánh: Một nghi lễ quan trọng trong ngày này là rước nước thánh từ các ngôi chùa về nhà để tẩy trần và cầu nguyện cho sự bình an.

- Cúng tổ tiên: Người Khmer sẽ làm mâm cúng với các món ăn truyền thống như bánh tét, xôi và trái cây để dâng lên tổ tiên và cầu nguyện cho một năm mới thịnh vượng.

4.2 Ngày thứ hai lễ hội Chol Chnam Thmay: Virak Wanabat

Ngày thứ hai gọi là Virak Wanabat, là ngày dành cho các hoạt động tôn giáo và thiện nguyện. Vào ngày này, người Khmer sẽ đến chùa làm lễ và cầu nguyện, cúng dường cho các sư thầy và giúp đỡ người nghèo.

- Lễ cúng chùa: Người Khmer mang theo các lễ vật như hương, đèn, hoa quả và thức ăn đến chùa để cúng dường và nghe giảng kinh.

- Hoạt động thiện nguyện: Các gia đình Khmer thường tổ chức những hoạt động từ thiện như phát quà cho người nghèo, trẻ em mồ côi và những người có hoàn cảnh khó khăn.

4.3 Ngày thứ ba: Tngay Leang Saka

Ngày cuối cùng của lễ hội gọi là Tngay Leang Saka, là ngày vui chơi và kết thúc lễ hội. Vào ngày này, người Khmer sẽ tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí và tiệc tùng để chào đón năm mới.

- Lễ tắm Phật: Một nghi lễ quan trọng trong ngày này là lễ tắm Phật. Người Khmer sẽ tắm tượng Phật bằng nước thơm để tỏ lòng tôn kính và cầu nguyện cho sự may mắn và bình an.

- Tổ chức các trò chơi dân gian: Các trò chơi dân gian như kéo co, đua thuyền, nhảy bao bố và múa lân được tổ chức rộn ràng, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân.

- Tiệc tùng: Các gia đình tổ chức tiệc tùng, ăn uống và hát ca để chào đón năm mới trong không khí vui tươi và đoàn kết.

Lễ hội Chol Chnam Thmay là một trong những lễ hội văn hóa đặc sắc của người Khmer, mang đậm nét truyền thống và ý nghĩa sâu sắc. Đây không chỉ là dịp để người Khmer đón chào năm mới, tỏ lòng biết ơn tổ tiên, cầu mong những điều tốt đẹp mà còn là cơ hội để gắn kết tình cảm gia đình, cộng đồng và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống. Cẩm nang du lịch MIA.vn hi vọng bạn sẽ sớm có dịp trực tiếp tham gia lễ hội Chol Chnam Thmay để khám phá những nét đẹp văn hóa đặc trưng của người Khmer nhé.