1 Trung tâm của người Maya cổ đại: Chichén Itzá
Chichen Itza có nghĩa là “ở miệng giếng nơi của người Itza”. Đây là một trong những địa điểm khảo cổ chính trên bán đảo Yucatan, Mexico, một thành phố linh thiêng và là trung tâm hành hương của người Maya được thành lập bởi Itza, những người được gọi là phù thủy nước, vào thế kỷ thứ 5 Công nguyên.
Khu thành cổ nằm ở khu vực khô hạn của Trung Mỹ, có nguồn nước được lấy chủ yếu từ những hang động trên núi đá nham thạch gần thành. Vào những năm 600, người Maya đã cho xây dựng những công trình đầu tiên và biến nơi đây thành một trong những trung tâm văn hóa, xã hội thiêng liêng nhất trong hàng trăm năm trước khi suy tàn bởi nội chiến thế kỷ XIII. Trải qua nhiều thăng trầm cùng sự bào mòn của thời gian, thành cổ Chichen Itza vẫn tồn tại bền vững đến ngày nay với nhiều công trình, đền đài, kim tự tháp đồ sộ.
Các kim tự tháp được xây dưới thời Maya gồm nhiều tầng, phần lớn từ 7 – 18 tầng, tương ứng với số bầu trời trong thần thoại người Maya. Mỗi kim tự tháp đều có cầu thang nối giữa thế giới thần linh với loài người. Các vị thần sẽ hạ giới thông qua những chiếc thang và đây cũng là nơi các giáo sĩ tiến hành nghi lễ cầu cho mưa thuận gió hòa.
Tôn giáo đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống tinh thần của người Maya. Họ thờ các vị thần được tin rằng có ảnh hưởng lớn tới mùa màng, chẳng hạn như hai vị thần được coi trọng nhất của người Maya chính là thần Mặt trời và thần Mưa.
2 Vị trí và giờ tham quan Chichen Itza
Thành phố cổ Chichen Itza nằm ở bang Yucatan, phía đông Mexico, tọa lạc giữa Merida Yucatan và thành phố nổi tiếng Cancún Quintana Roo. Theo kinh nghiệm du lịch bạn nên tham khảo những thông tin mở cửa và giá vé sau đây trước khi quyết định ghé thăm.
Giờ mở cửa: Chủ Nhật đến thứ Bảy, từ 8h đến 17h. Thời gian đóng cửa bắt đầu từ 16 – 16h30.
Giá vé: 614 MXN, tương đương khoảng 28,5 USD
Hotline đặt chỗ: 1 855 577 9836
Khu khảo cổ Chichén Itzá: 985 8 51 01 37
3 Những nét đặc sắc tại thành cổ Chichen Itza
3.1 Kim tự tháp Kukulkan (El castillo) ấn tượng
Kim tự tháp tại Chichen Itza là nơi diễn ra các nghi lễ tế thần tại đền Kukulkan ngự trên đỉnh tháp. Kim tự tháp Kukulkan nằm giữa quảng trường của thành cổ, mang kiểu dáng giống với các kim tự tháp của người Ai Cập với hình chóp 4 mặt, được xây thành 9 bậc và có một ngôi đền nhỏ nằm phía trên đỉnh tháp.
4 cầu thang giống nhau nằm ở 4 mặt kim tự tháp dẫn lên tới đền. Mỗi cầu thang có 91 bậc, đặc biệt tổng cộng có 364 bậc (4 x 91), cộng thêm ngôi đền lên đỉnh là 365, đúng bằng tổng số ngày dương lịch trong năm. Đây cũng là đài thiên văn cổ nhất của người Maya còn lưu lại. Mặc dù kim tự tháp ở Chichen Itza không đồ sộ như ở Ai Cập nhưng nó vẫn gây ấn tượng bởi những bí ẩn chưa có lời giải như: Làm thế nào người Maya có thể tính được một năm có 365 ngày, chu kỳ sao Kim xoay quanh Mặt trời là 584 ngày (khoa học hiện đại tính là 583,92 ngày) bằng đài thiên văn từ hàng ngàn năm trước?
Đây cũng là đền thờ thần rắn linh thiêng của người Maya. 52 phiến đá làm nên kim tự tháp tượng trưng cho vòng luân chuyển 52 năm. Thậm chí kim tự tháp Kukulkan còn được bố trí chính xác đến mức vào hai ngày xuân phân và thu phân vào tháng 3 và tháng 9, ánh mặt trời chiếu qua đền thờ trên đỉnh rọi xuống các bậc thang tạo nên hình ảnh như một con rắn đang bò trườn. Một điều khá thú vị nữa MIA.vn nhận thấy là khi vỗ tay trước đền Kukulkan, khách du lịch Mexico có thể nghe được tiếng vọng từ kim tự tháp như tiếng kêu của Quetzal - một loài chim linh thiêng của người Maya.
3.2 Cầu trường sinh tử tại Chichen Itza
Sân ở phía tây bắc Chichen Itza và là một trong những sân chơi bóng lớn nhất khu vực Mesoamerican, dài 168m, rộng 70m. Bóng chày Mesoamerican gắn với nghi lễ tôn giáo ước tính xuất hiện vào năm 1400 TCN. Môn thể thao này khá giống với bóng chày, cần đánh một quả bóng cao su nặng khoảng 4 kg qua một cái vòng tròn bất kỳ bằng bất cứ bộ phận nào của cơ thể trừ tay. Tuy nhiên, thắng thua của trận bóng này được tính bằng sinh mạng của người chơi.
Hai bên sân bóng là khán đài phía Đông và khán đài phía Tây, được đặt trên bức tường dựng đứng dài 95 m, cao 8 m. Giữa mỗi bức tường có vòng tròn đá để đánh bóng chui qua. Hai động chơi tượng trưng cho thần trên trời đấu với thần dưới lòng đất, trái banh là mặt trời. Tương truyền đội trưởng đội thua sẽ bị giết và đầu được bọc trong lớp cao su để làm bóng cho trận tiếp theo.
Ở giữa mặt bắc sân là Đền thờ Bắc (Templo Norte - Templo del Hombre Barbado), đặt trên bệ hình kim tự tháp và hai cột lớn. Cuối khán đài phía đông là Đền thờ Báo (Temple of the Jaguars – Templo de los Tigres) cũng được đặt trên bệ kim tự tháp. Có thể đây đều là khán đài dành riêng cho giới quý tộc.
4 Một số câu hỏi thường gặp về Chichen Itza
4.1 Chichen Itza được xây dựng khi nào?
Có nhiều ghi chép lịch sử khác nhau về thời điểm Chichen Itza được xây dựng và cuối cùng phát triển thành một trung tâm chính trị - kinh tế quyền lực. Một số tài liệu cho rằng thành phố được thành lập vào đầu những năm 400 Công nguyên, trong khi những tài liệu khác cho rằng việc xây dựng bắt đầu sau đó, khoảng giữa thế kỷ thứ năm.
Điều không thể tranh cãi là Chichen Itza là một trung tâm hoạt động kinh tế và chính trị quan trọng của văn hóa Maya vào khoảng năm 600 Công nguyên. Lúc này nơi đây đã trở thành một trong những thành phố lớn nhất của người Maya, với mật độ dày đặc các trung tâm thương mại, dân cư và các công trình kiến trúc khác làm bằng đá.
4.2 Sự suy tàn của Chichen Itza bắt đầu từ đâu?
Mặc dù sự sụp đổ của nền văn minh Maya được cho là bởi sự xuất hiện của Christopher Columbus vào năm 1492 và thực dân châu Âu theo sau nhà thám hiểm nổi tiếng, tuy nhiên Chichen Itza có thể đã mất vị thế là một thành phố quan trọng trong khu vực từ lâu trước đó.
Các nhà sử học tin rằng nhiều hoạt động chính trị và kinh tế của thành phố đã chuyển sang Mayapan, một cộng đồng mới hơn được xây dựng ở phía nam và phía tây Chichen Itza, vào giữa những năm 1200. Có một số bằng chứng cho thấy Chichen Itza có thể đã bị đột nhập và cướp bóc vào thời điểm này.
Với những thông tin chi tiết trên đây liệu bạn đã sẵn sàng cho hành trình khám phá Chichen Itza? Nhớ chuẩn bị vali thật kỹ lưỡng trước khi đến với nơi lưu giữ vô số tuyệt tác của người Maya cổ đại và lịch sử văn hóa phong phú này bạn nhé.