Nếu nhắc đến ẩm thực Yên Bái người ta hay nghĩ đến Ruốc tôm Mường Lò, Rêu suối Mường Lò… và dĩ nhiên không thể nào bỏ qua được món Trứng kiến Yên Bái trứ danh. Hàng năm, vào tầm tháng ba, khi mặt trời đỏ như hoa dong giềng, người người nhà nhà của miền cao Yên Bái lại kháo với nhau rằng: “Ầy dà! Đến mùa trứng kiến rồi đấy”. Vậy là đàn ông cùng nhau mang dao lên rừng để không bỏ lỡ dịp may chỉ có một lần trong năm này. Họ lấy trứng kiến về cho phụ nữ chế biến thành các món ăn độc đáo thơm ngon bổ dưỡng, mà hầu như chỉ có ở Yên Bái. 

Một điều đặc biệt là không phải bất kể loại kiến nào trên rừng bạn cũng có thể lấy trứng và ăn được. Các loại trứng kiến đều có hương vị khác nhau. Và loại kiến lấy trứng tại đây có một tên gọi khác là con ngạt. Người dân địa phương nơi đây đã quá quen thuộc với món này rồi nên họ phân biệt rất giỏi. Chỉ cần nhìn thoáng qua một chút là có thể biết được đâu là tổ kiến mà mình cần lấy. 

Trứng kiến Yên Bái có tổ to bằng cả một chiếc mũ cối. Khi lấy, thì đập cho kiến bên trong chạy hết ra ngoài sau đó dùng dao bổ làm đôi và vào vỏ tổ kiến cho trứng kiến rơi ra ngoài. Có điểm chú ý là người dân vùng cao nơi đây không bao giờ lấy hết sạch sành sanh trứng mà còn để lại môt ít để còn tiếp tục sinh sản vào mùa sau. Những hạt trứng kiến to bằng hạt gạo, căng bóng, có màu trắng đục còn có mũi hương đặc trưng thơm dịu. Nhìn thôi là thấy đã mắt rồi chứ chưa nói đến việc thưởng thức. 

Xem thêm: Mật ong nhãn Văn Chấn - Thức quà quý của non cao Tây Bắc

Khám phá đặc sản Trứng kiến Yên Bái - Món ngon không tưởng từ miền Tây Bắc 2

Những hạt Trứng kiến Yên Bái căng bóng bẩy như hạt gạo

Nói đến Trứng kiến Yên Bái dĩ nhiên không thể nào bỏ qua món ăn đã làm nức lòng cộng đồng mê ẩm thực Tây Bắc - Xôi trứng kiến Mù Cang Chải. Ở Yên Bái nhiều dân tộc như Thái, Dao, Tày… đều rất giỏi trong việc chế biến các món ăn từ trứng kiến, họ có thể chế biến thành nhiều món khác nhau. Thông thường thì ướp với muối tinh, hạt sẻn, vỏ dổi, các loại lá thơm, gói lá dong nướng than, nấu canh với măng sặt hoặc trộn trứng gà đem rán. Nhưng ấn tượng nhất vẫn là món xôi nếp trứng kiến.

Xôi trứng kiến đình đám của vùng đất Yên Bái được làm từ thành phần chính là gạo nếp nương và trứng của kiến đen được lấy ở trong rừng. Ngoài ra, các gia vị đặc trưng cũng là phần chính làm nên mùi hương thơm lừng của món ăn này. Từng hạt xôi mềm dẻo được ăn với củ kiệu phi thơm với mỡ gà, và món này được gói trong lá chuối ngự thơm thơm rất ngon.

Và muốn có món xôi trứng kiến ngon đúng điệu thì đặc biệt là bạn phải kĩ càng ngay từ khâu chọn lựa nguyên liệu. Như đã nói ở trên thì không phải bất kể loại kiến nào trên rừng cũng có thể lấy trứng. Lấy trứng cũng phải có nghệ thuật và kĩ năng nếu không sẽ bị kiến tấn công ngay. 

Chỉ cần một chiếc câu liêm, một chiếc rựa, một thúng và một sàng là bắt tay vào công cuộc lấy trứng được rồi. Nhiều người thường lấy một chiếc lá cho vào giữa thúng và lúc này kiến sẽ bu đầy chiếc lá, sau đó đem vứt lá đi. Họ sẽ liên tục làm như vậy đến khi kiến đi hết và chỉ còn để lại những hạt trứng kiến tròn tròn, vàng óng ánh. 

Khám phá đặc sản Trứng kiến Yên Bái - Món ngon không tưởng từ miền Tây Bắc 3

Quá trình lấy Trứng kiến Yên Bái của người đồng bào

Khám phá đặc sản Trứng kiến Yên Bái - Món ngon không tưởng từ miền Tây Bắc 4

Dùng lá để dụ kiến bu vào sau đó lấy trứng từ tổ

Sau khi lấy trứng kiến về thì sẽ được chế biến lại thật sạch rồi đem xào để cho trứng kiến  dậy mùi thơm. Trứng kiến đã xào sẽ được đặt trong lá chuối ngự, vì lá chuối ngự rất thơm. Sau đó thì cho vào chõ xôi, xung quanh là những hạt nếp nương đã được ngâm và vo sạch sẽ. Nếp được chọn để làm món xôi trứng kiến cũng không đơn giản là chọn loại nào cũng được. Phải chọn loại nếp nương hạt to mẩy, trắng ngần và thơm nức mũi, được ngâm từ 3 – 4 tiếng rồi đem đồ, sau đó mới dùng để nấu xôi tiếp. 

Khi thấy hạt nếp chuyển thành màu trắng trong, hương thơm của nếp hương tỏa ra đậm mùi xen lẫn với mùi thơm củ kiệu phi mỡ gà, mùi béo bùi của trứng kiến thì đó chính là lúc xôi chín rồi đó! Bạn chỉ nên dùng đũa xới xôi trứng kiến thật nhẹ nhẹ để xôi chín được đều và trứng kiến không bị vỡ.

Khám phá đặc sản Trứng kiến Yên Bái - Món ngon không tưởng từ miền Tây Bắc 5

Xôi chín thơm có mùi vị rất đặc biệt, đảm bảo ăn một lần là nhớ hoài không quên. 

Khám phá đặc sản Trứng kiến Yên Bái - Món ngon không tưởng từ miền Tây Bắc 6

Và điều đặc biệt là khi thưởng thức xôi nếp trứng kiến, phải bốc bằng tay mới thú nha! 

Xôi trứng kiến thì được bán nhiều ở Yên Bái lắm. Tùy bạn đi đến khu vực nào thì có thể lựa chọn nhà hàng ở khu vực đó để tiện đường di chuyển của mình. Tuy nhiên, MIA.vn phải giới thiệu đến bạn một nhà hàng chuyên bán các món đặc sản vùng cao, và đặc biệt là món trứng kiến: Nhà hàng Phố Mới. 

Quán này tọa lạc tại địa chỉ đường Nguyễn Văn Cừ, phường Đồng Tâm, TP. Yên Bái, tỉnh Yên Bái. Ở đây bán đa dạng các món ăn, giá cả phải chăng mà lại nấu đúng vị. Riêng món Trứng kiến Yên Bái luôn nằm hàng đầu trong danh sách “best-seller” tại nhà hàng. Xôi nếp vụ mới thơm mà dẻo kết hợp với những hạt trứng kiến vỡ lép bép nho nhỏ trong miệng tạo nên một mùi vị khó quên. 

Khám phá đặc sản Trứng kiến Yên Bái - Món ngon không tưởng từ miền Tây Bắc 7

Xôi trứng kiến ở đây cực đỉnh luôn!

Nếu có cơ hội du lịch Yên Bái thì bạn đừng quên thưởng thức Trứng kiến Yên Bái ngon trứ danh Tây Bắc này. Chắc chắn rằng những dư vị khó quên mà món ăn mang lại sẽ khiến bạn muốn quay trở lại vùng đất Yên Bái thêm nhiều lần nữa đó.