1 Giới thiệu về Tết Đoan Ngọ
1.1 Tết Đoan Ngọ diễn ra vào ngày nào?
Tết Đoan Ngọ còn có tên gọi khác là Tết Đoan Dương, tên dân dã là "Tết giết sâu bọ". Ngày Tết này diễn ra vào mùng 5/5 âm lịch hàng năm và Tết Đoan Ngọ 2024 sẽ rơi vào thứ Hai, ngày 10 tháng 6 dương lịch. "Đoan" có nghĩa là mở đầu, "Ngọ" là chỉ giờ Ngọ - khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 1 giờ chiều.
Người Việt Nam thường ăn trái cây trong dịp Tết Đoan Ngọ để diệt trừ sâu bọ
1.2 Nguồn gốc Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ là tết truyền thống của các nước ở khu vực châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên, Hàn Quốc… Theo nhiều nguồn thông tin thì Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc từ Trung Quốc, gắn liền với câu chuyện khá ly kỳ về vị quan tên là Khuất Nguyên.
Chuyện xưa kể lại rằng, vào thời nhà Sở có một vị đại thần tài giỏi tên là Khuất Nguyên. Ông vừa là một vị trung thần, đồng thời cũng là nhà văn hóa nổi tiếng. Thế nhưng trong một lần can ngăn nhà vua, ông đã bị hãm hại, dẫn đến bị bắt giam. Vì quá uất ức ông đã gieo mình xuống sông Mịch La để tự vẫn vào ngày 5/5 âm lịch. Vì thương tiếc cho vị quan trung nghĩa này nên mỗi năm đến ngày 5/5, người dân sẽ làm bánh bá trạng rồi thả trôi theo dòng sông gửi đến quan Khuất Nguyên.
Còn trong văn hóa Việt Nam thì Tết Đoan Ngọ lại có nguồn gốc khác. Theo cẩm nang du lịch MIA.vn tìm hiểu, chuyện xưa kể lại rằng vào một năm mùa vụ bội thu, nông dân đang tổ chức ăn mừng thì nông sản lại bị sâu bọ phá nát. Người dân đang vô cùng lo lắng không biết phải làm thế nào thì bỗng xuất hiện một ông lão từ phương xa đến, xưng danh là Đôi Truân.
Ông đã chỉ cho dân chúng cách làm lễ cúng với phần lễ là bánh tro và trái cây đặt trước cửa mỗi nhà rồi đứng vận động thể dục. Mọi người nghe lời làm theo thì chỉ một lúc sau sâu bọ đã biến mất, không còn phá hoại mùa màng của người dân nữa.
Trước khi rời đi, ông lão còn nhắc người dân rằng hằng năm vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch là lúc sâu bọ rất hung hăng. Vì vậy hãy nhờ làm lễ cúng theo những gì ông đã dặn thì lũ sâu bọ sẽ được bài trừ. Cứ thế đến ngày này hàng năm, người nông dân lại lập bàn cúng để giải trừ sâu bọ. Cũng vì đó mới có tên gọi là "Tết diệt sâu bọ".
Tết Đoan Ngọ truyền thống được tái hiện tại Hoàng thành Thăng Long thu hút cả du khách nước ngoài tham gia
Ngoài ra, theo quan điểm của một số người, Tết Đoan Ngọ còn có ý nghĩa là dịp để giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa. Bởi vì người xưa quan niệm rằng bộ phận tiêu hóa của con người chứa nhiều loại ký sinh gây hại nhưng không phải khi nào cũng có thể tiêu diệt chúng. Đến ngày mùng 5/5, người xưa cho rằng đây là dịp giao mùa cũng là lúc các loại ký sinh ngoi lên, chính là thời cơ để con người loại bỏ chúng bằng cách ăn những thức ăn có vị chua, chát.
Các món ăn truyền thống được dâng lên trong ngày Đoan Ngọ
2 Mâm cúng Tết Đoan Ngọ
Mâm cúng cho ngày Tết Đoan Ngọ theo văn hóa vùng miền sẽ khác nhau. Dưới đây là gợi ý để bạn chuẩn bị đầy đủ nhất cho mâm cúng của gia đình mình.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở mỗi miền sẽ có những điểm khác biệt
2.1 Mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở miền Bắc
Để chuẩn bị mâm cúng cho ngày Tết Đoan Ngọ, ngoài hương và hoa tươi, người miền Bắc còn chuẩn bị thêm các loại quả như mận và vải, thêm xôi chè, rượu nếp, cơm rượu, bánh gio… Ở miền Bắc món cơm rượu nếp cái hoa vàng được nhiều gia đình chọn làm mâm cúng. Một số nơi sẽ thay bằng cơm rượu nếp cẩm.
Miền Bắc ưa chuộng món bánh gio ăn cùng với mật mía
Còn bánh gio làm từ gạo nếp, ngâm trong nước tro, dễ ăn, dễ tiêu, ngon hơn khi ăn với đường hoặc mật mía. Theo người xưa thì gạo nếp luộc lên sẽ hấp thu các đặc tính cây cỏ, giúp giải nhiệt và tiêu bệnh trong cơ thể. Còn rượu nếp có khả năng làm ấm bụng., tiêu diệt sâu bọ.
2.2 Mâm cúng miền Trung
Đồ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Trung cũng khá tương đồng với miền Bắc, bao gồm hương, hoa, rượu nếp, các loại trái cây, bánh tro, bánh ú… Ngoài ra còn có thêm thịt vịt vì trong quan niệm của người xưa, thịt vịt có tính mát, khi ăn vào sẽ giải nhiệt cơ thể, bổ máu và tốt cho hệ tiêu hóa.
Một số địa phương miền Trung ưa chuộng món thịt vịt
Cơm rượu trên mâm cúng Đoan Ngọ của miền Trung được nấu bằng phương pháp lên men cổ truyền, vo thành từng viên vuông vức. Ngoài ra, lễ cúng tại một số địa phương cũng không thể thiếu được món chè. Chè kê và chè đậu là hai món phổ biến nhất, nấu bằng mật mía.
2.3 Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam
Ngoài các món đồ cúng quen thuộc, người miền Nam dùng cơm rượu vo thành viên tròn và thêm nước đường để dâng lên trong ngày Tết Đoan Ngọ, hương vị giống như xôi chè ở miền Bắc. Tiếp theo là món bánh ú bá trạng, khá giống bánh gio nhưng to hơn, được làm từ gạo nếp nhồi thêm nhân, sau đó mang luộc hoặc hấp. Bánh ú có nhiều loại nhân đa dạng, được biến tấu với đậu xanh, sầu riêng, xoài, bánh nhân mặn…
Bánh ú của người miền Nam ăn siêu ngon, nhiều loại nhân đa dạng từ mặn đến ngọt
Ngoài ra, mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở miền Nam thường có thêm món chè trôi nước làm từ bột nếp trắng, phần nhân bằng đậu xanh. Chè ăn cùng nước đường và nước cốt dừa cũng có ý nghĩa là tiêu diệt sâu bọ.
3 Những câu chúc Tết Đoan Ngọ ý nghĩa
Dưới đây MIA.vn đã tổng hợp một số câu chúc Tết Đoan Ngọ để bạn tham khảo và dành đến cho những người thân yêu:
1. Chúc bố mẹ có một ngày Tết Đoan Ngọ thật vui vẻ. Chúc Bố mẹ luôn khỏe mạnh, sống thật lâu bên con cháu. Chúc vụ mùa sắp tới của gia đình mình bội thu.
2. Hôm nay là mùng 5/5 Tết Đoan Ngọ chúc mọi người có thật nhiều sức khỏe, luôn hạnh phúc, bình an và may mắn.
3. Nhân dịp Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 chúc tất cả mọi người thật nhiều sức khỏe, “diệt trừ hết sâu bọ” để khỏe mạnh và bình an nhé.
Tết Đoan Ngọ có ý nghĩa rất lớn trong văn hóa truyền thống của người Việt
4. Chúc mọi người ngày Tết Đoan Ngọ thật vui vẻ, quây quần bên những người thân yêu để cùng thưởng thức bánh tro, cơm rượu nếp nhé.
5. Tết Đoan Ngọ đến rồi hy vọng mọi người có thật nhiều sức khỏe, luôn luôn hạnh phúc, bình an và có khoảng thời gian sum họp đầm ấm bên gia đình.
6. Chúc bạn của tôi có ngày Tết Đoan Ngọ thật vui vẻ, luôn mạnh khỏe và xinh đẹp nhé. Đặc biệt là nhớ ăn bánh ú ít thôi nhé không lại ú thật thì khổ nè.
7. Đón Tết diệt sâu bọ, chúc tất cả mọi người ăn no, ngủ kỹ để đánh đuổi lũ "sâu bọ" không còn đường trú ẩn luôn.
8. Tết Đoan Ngọ chúc bạn ngọt ngào như bánh trôi, trong trẻo như bánh gio, đủ chất như thịt vịt, sắc son như mận hậu, hăng hái như vải vào mùa tháng 5!
9. Đón Tết mùng 5/5 chúc bạn ngày càng sung túc, không bực tức, không đau nhức, gấp đôi lợi tức, tiền vào thơm phức.
10. Chúc bạn của tôi Tết Đoan Ngọ dù có ăn nhiều bánh tro, nhiều cơm rượu nếp, nhiều mận cũng sẽ không sợ mập, không lo nổi mụn nhé.
Đây cũng là dịp để cả gia đình quây quần bên nhau chuẩn bị mâm cúng đón Tết
Như vậy cẩm nang du lịch MIA.vn vừa cùng bạn tìm hiểu về ngày Tết Đoan Ngọ truyền thống. Chúc bạn có khoảng thời gian thật hạnh phúc, quây quần bên gia đình để cùng thưởng thức những món ăn ngon, đón Tết diệt sâu bọ đầm ấm.
