Hoàng Thành Thăng Long - Dấu ấn thời đại giữa lòng Hà Nội

1Tổng quan về di tích Hoàng Thành Thăng Long

- Vị trí: Số 19C, đường Hoàng Diệu, phường Điện bàn, Quận Ba Đình, Hà Nội

- Giờ mở cửa: Vào tất cả các ngày trong tuần nhưng trừ thứ 2. Sẽ mở cửa vào 2 khung giờ: sáng: 8:00 - 11:30, chiều: 14:00 - 17:00

Nơi này bao gồm khu khảo cổ số 18 Hoàng Diệu và các di tích còn sót lại như điện Kính Thiên, Bắc Môn, Hậu Lâu,  nhà D67, cột cờ Hà Nội, Đoan Môn tường thành và 8 cổng hành cung dưới triều Nguyễn.

Xem thêm: Chiêm ngưỡng di sản Văn Miếu Quốc Tử Giám - Hồn thiêng dân tộc

2Kinh nghiệm khám phá Hoàng Thành Thăng Long hôm nay

2.1 Cách di chuyển đến Hoàng Thành Thăng Long

Để đến Hoàng Thành Thành Thăng Long có rất nhiều cách, bạn có thể di chuyển đến cổng chính dành cho du khách ở số 19C Hoàng Diệu. Có rất nhiều loại phương tiện để di chuyển trong nội đô và trung tâm thành phố như: xe đạp, xe máy, xe bus, ô tô. Từ trung tâm, để đến khu di tích bạn có thể đi xe bus tuyến 22, tuyến sẽ này sẽ dừng đổ ngay phía trước cửa của Hoàng Thành. 

2.2 Giá vé Hoàng Thành Thăng Long 2025

Du khách có thể dễ dàng tham quan Hoàng Thành Thăng Long với mức giá được niêm yết minh bạch, chia theo từng đối tượng:

Thông tin được cập nhật đến tháng 12/2024, giá vé có thể thay đổi tùy thời điểm.

Các đối tượng được giảm 50% giá vé: 

- Người khuyết tật nặng theo quy định.

- Người cao tuổi từ 60 trở lên có thẻ xác nhận.

- Học sinh, sinh viên từ 16 tuổi có thẻ do cơ sở giáo dục Việt Nam cấp.

- Công dân thuộc diện chính sách văn hóa hoặc sống tại xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu vùng xa.

Đối tượng miễn 100% giá vé: 

- Trẻ em dưới 16 tuổi (xác định bằng giấy khai sinh, thẻ học sinh hoặc chiều cao dưới 130cm).

- Người khuyết tật đặc biệt nặng.

2.3 Cách mua vé tham quan Hoàng Thành Thăng Long

Bạn có thể lựa chọn hai hình thức mua vé đơn giản:

Mua trực tiếp: Đến quầy bán vé tại cổng Hoàng Thành Thăng Long, thanh toán và nhận vé trong vài phút.

Mua trực tuyến:

- Truy cập website bán vé chính thức.

- Điền thông tin cá nhân, chọn hình thức thanh toán qua Visa, Master, JCB, Amex, CUP/ATP/QR.

- Sau khi thanh toán thành công bạn sẽ nhận được mã vé điện tử để quét vào cổng.

- Nếu bạn là tổ chức, nhà trường hoặc nhóm đông người, hãy liên hệ trực tiếp số 0904.386.156 để được hỗ trợ đặt vé nhanh và chính xác nhất.

3Khám phá khu di tích Hoàng Thành Thăng Long

3.1 Tham quan khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu

Nơi này có quy mô tương đối rộng lớn, bao gồm một phần bên phía đông của thành Đại La ở tầng dưới cùng. Đồng thời, tầng trên chính là cung điện của nhà Lý - Trần, kèm theo một phần của đông cung nhà Lê. Phía trên cùng là một phần của trung tâm tòa thành Hà Nội vào thế kỷ 19.

3.2 Check-in với cột cờ Hà Nội - Biểu tượng của Hoàng Thành Thăng Long

Cột cờ Hà Nội là được xây dựng vào những năm 1812 dưới triều vua Gia Long. Cột cờ có chiều cao khoảng 60 mét, gồm 3 phần là chân đế, thân cột, vọng canh. Chân đế được xây dựng có hình vuông với diện tích khoảng hơn 2000m² và bao gồm 3 cấp bậc thóp dần đều. Mỗi cấp đều  được bao quanh bởi hoa văn và tường hoa. 

Cột cờ Hà Nội còn được gọi với tai tên rất kiêu là Kỳ Đài. Nơi đây là điểm dừng chân đầu tiên trong cụm di tích Hoàng Thành. Từ mặt đất phải leo tầm 18 bậc thang tại mặt phía Tây và mặt phía Đông để lên tới chân cấp thứ 2 . Muốn leo từ cấp 2 lên cấp 3 cũng phải đi qua 18 bậc thang. Còn cấp thứ 3 thì có 4 cửa, bao gồm: cửa Nam, cửa Bắc, cửa Đông, cửa Tây.

3.3 Ngắm nhìn cổng Đoan Môn

Từ Cột cờ Hà Nội, bạn chỉ cần đi thêm một đoạn ngắn nữa thì sẽ đến Đoan Môn, nơi đây là cổng chính để dẫn vào Hoàng thành. Đoan Môn có từ thời Lý, nhưng kiến trúc lại được nhà Lê xây dựng và được nhà Nguyễn tu bổ. Đây là điểm check-in Hà Nội phổ biến của giới trẻ vì sự uy nghi và hoành tráng của nó. 

Nơi đây được được xây theo lối kiến trúc cuốn vòm có độ cân xứng cao, với 5 cổng thành: cổng to nhất ở giữa dành cho vua, 4 cổng còn lại dành cho hoàng thân, quốc thích và quan lại. 

3.4 Viếng thăm Điện Kính Thiên khi đến Hoàng Thành Thăng Long

Đây là di tích trung tâm trong tổng thể các di tích lịch sử nằm trong hoàng thành Hà Nội. Hiện nay điện Kính Thiên chỉ còn lại những vết tích trên khu nền cũ.  Phía nam điện chính là hàng lan can có chiều cao khoảng hơn 1 mét. 

Mặt trước điện hay còn gọi là hướng chính nam được xây hệ thống bậc tam cấp bằng những phiến đá lớn. Thềm điện có tất cả 10 bậc, 4 con rồng đá hợp lại, chia thành 3 lối đi lên rất đều nhau, tạo thành một thềm rồng rất công phu, tỉ mỉ.

Tất cả những con rồng đá này đều được chế tác dưới thời nhà Lê, vào thế kỷ 15. Rồng đá được điêu khắc ở điện Kính Thiên còn là một di sản nghệ thuật, một tuyệt tác kiến trúc rất tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc ở thời Lê Sơ. Rồng được chạm khắc bằng đá xanh, có đầu to, nhô cao, mắt lồi, tròn trịa, phần sừng rất dài có phân nhánh, bờm thì uốn lượn ra phía sau, miệng ngậm ngọc. 

Thân rồng được điêu khắc uốn lượn mềm mại thành vòng cung, nhỏ dần về nền điện ở phía trên. Trên lưng rồng được chạm trổ phần vây dài, uốn lượn, sắc nét như tia lửa, vân mây. Hai bậc thành ở hai bên thềm điện có hai con rồng được chạm khắc cách điệu.

3.5 Hậu Lâu

Nơi này còn được gọi với cái tên là Tĩnh Bắc lâu. Tòa lầu này được xây ở phía sau Hành Cung của Hoàng Thành Hà Nội. Tuy tọa lạc ở sau Hành Cung nhưng lại là được xây dựng ở hướng bắc với ý đồ giữ yên bình cho phía bắc Hành Cung. 

3.6 Cửa Bắc - Một phần của di tích Hoàng Thành Thăng Long

Đây chính là một trong năm cổng của Hoàng Thành Hà Nội dưới triều Nguyễn. Ở Cửa Bắc vẫn còn lưu giữ lại hai vết tích do pháo thuyền Pháp bắn đại bác từ sông Hồng vào những năm 1882. 

3.7 Nhà D67 

Đây là nơi mà Quân uỷ Trung ương, Bộ quốc phòng và Bộ Chính trị đã đưa ra những quyết định mang tính thời đại, lịch sử và đánh dấu cho cuộc cách mạng Việt Nam. Đó chính là những cuộc tổng tiến công vào Tết Mậu Thân năm 1968 và năm 1972. 

3.8 Dạo quanh Cổng Hành Cung

Cổng Hành Cung là nơi có quân lính canh gác với mục đích giữ an toàn cho nhà vua và hoàng thân quốc thích. Mỗi một cổng hành cung là công trình kiến trúc có thiết kế rất vững chãi và cầu kỳ, tôn lên dáng vẻ tráng lệ của cung điện. Những cổng hành cung này góp phần lớn trong việc xác định tọa độ của các cung điện.

4 Hoàng Thành Thăng Long – Dấu ấn nghìn năm quyền lực và văn hiến

4.1 Hành trình khởi nguồn của kinh đô Đại Việt

Trên vùng đất vốn là trung tâm hành chính thời Đường – Tống Bình, lịch sử Việt Nam đã mở ra một chương mới khi vua Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La vào năm 1010. Tại đây, hình ảnh rồng vàng bay lên giữa bầu trời trong buổi bình minh được xem là điềm lành, và thành phố mới được đặt tên là Thăng Long.

Từ đó, Hoàng Thành Thăng Long trở thành trái tim của quốc gia độc lập Đại Việt. Vua cho xây dựng kinh đô theo cấu trúc “tam trùng thành quách”, một mô hình thành trì bền vững và khoa học: Cấm thành ở trung tâm là nơi vua ở, bao quanh là Hoàng thành trung tâm triều chính, và bên ngoài cùng là Đại La thành, nơi dân cư sinh sống, buôn bán.

4.2 Hoàng Thành Thăng Long qua các triều đại: từ Lý đến Trần

Khi nhà Trần lên ngôi vào thế kỷ XIII, Hoàng Thành Thăng Long tiếp tục được mở rộng và tu sửa trên nền móng cũ của nhà Lý. Năm 1243, Trần Thái Tông cho đắp lại vòng thành trong cùng, gọi là Phượng Thành, nơi vua và triều đình thiết triều. Những cung điện thời Trần như Vạn Thọ, Giảng Võ, Cẩn Đức… đều mang quy mô lớn, phản ánh trình độ kỹ thuật và thẩm mỹ kiến trúc cao.

Vào năm 1368, vua Trần Dụ Tông cho dựng hành lang dài nối từ gác Nguyên Huyền đến cửa Đại Triều để bá quan tiến triều mà không ngại nắng mưa. Tuy nhiên, chiến tranh và thiên tai đã khiến kinh thành nhiều lần bị tàn phá. Dẫu vậy, người Trần vẫn kiên trì phục dựng, bởi Thăng Long là linh hồn của quốc gia.

Đến cuối triều đại, khi Hồ Quý Ly dời đô vào Tây Đô và đổi Thăng Long thành Đông Đô, giai đoạn huy hoàng tạm khép lại. Sau khi nhà Hồ sụp đổ, đất nước rơi vào tay giặc Minh, thành bị đổi tên thành Đông Quan, biểu tượng cho thời kỳ Bắc thuộc lần thứ tư.

4.3 Hoàng Thành Thăng Long thời Lê: đỉnh cao kiến trúc cung đình

Sau chiến thắng giặc Minh, Lê Lợi lên ngôi, khôi phục quốc hiệu Đại Việt và đặt kinh đô trở lại Thăng Long, đổi tên Đông Quan thành Đông Kinh. Dưới triều Lê sơ, Hoàng Thành Thăng Long đạt tới quy mô rực rỡ nhất lịch sử. Lê Thái Tổ cho dựng lại hệ thống cung điện nguy nga, từ điện Kính Thiên – trung tâm thiết triều, đến Cần Chính, Vạn Thọ, Hội Anh, Kim Loan…

4.4 Dấu ấn thời Mạc và Lê Trung Hưng

Thế kỷ XVI, nhà Mạc lên ngôi, tiếp tục gia cố thành trì và mở rộng Đại La bằng cách đắp thêm ba vòng lũy đất từ Nhật Tân bao quanh Hồ Tây tới Thanh Trì. Đây là công trình phòng thủ lớn nhất trong lịch sử Thăng Long. Dù vậy, khi Trịnh Tùng chiếm được thành năm 1592, phần lớn cung điện nhà Mạc bị san phẳng, đánh dấu thời kỳ tàn phá dữ dội nhất. Bước sang thế kỷ XVIII, chúa Trịnh Doanh khôi phục thành mới dựa trên dấu tích xưa và đặt tên là Đại Đô, với tám cửa thành, mỗi cửa có binh lính trấn giữ.

4.5 Thời Tây Sơn và nhà Nguyễn: những chuyển mình cuối cùng

Sau khi Quang Trung lên ngôi, Thăng Long chỉ còn là thủ phủ của Bắc Thành. Hoàng Thành Thăng Long lúc này đổ nát, nhưng triều Tây Sơn vẫn cho sửa chữa lại một số công trình để duy trì hoạt động hành chính.

Năm 1802, Nguyễn Ánh thống nhất đất nước, lập kinh đô tại Huế. Thành Thăng Long được đổi thành Tổng trấn Bắc Thành, có 11 trấn trực thuộc. Nhà Nguyễn phá bỏ phần lớn Cấm thành cũ và xây lại theo kiểu thành Vauban của Pháp, vuông vức, kiên cố, có hào nước và hệ thống cửa thành: Đông, Tây, Nam, Bắc. Phía trước vua cho xây Kỳ Đài, cột cờ cao 100 thước, ngày nay vẫn là biểu tượng sừng sững giữa Hà Nội.

Đến thời vua Minh Mạng, năm 1831, hệ thống tổng trấn bị giải thể, chia lại thành tỉnh Hà Nội gồm 4 phủ. Thành Hà Nội được quy hoạch lại, thu nhỏ chu vi để phù hợp quy chế hành chính mới. Sau đó, vua Tự Đức cho tháo dỡ nhiều cung điện cũ của thời Hậu Lê, đưa vật liệu quý về Huế. Từ năm 1873, khi Pháp chiếm Hà Nội, họ biến đổi hoàn toàn diện mạo thành, xây dựng doanh trại quân sự, công sự phòng thủ, khiến những nét cổ kính của Hoàng Thành Thăng Long dần phai mờ.

4.6 Hoàng Thành Thăng Long trong thế kỷ XX

Sau năm 1954, khu vực trung tâm thành trở thành trụ sở Bộ Quốc phòng. Trong kháng chiến chống Mỹ, để bảo vệ cơ quan đầu não, nhà D67 và hầm D67 được xây dựng ngay sau điện Kính Thiên, nơi các lãnh đạo cấp cao họp bàn những quyết định mang tính bước ngoặt cho sự nghiệp thống nhất đất nước. Dù đã qua nhiều thế kỷ thăng trầm, Hoàng Thành vẫn hiện diện như một chứng nhân lặng lẽ của lịch sử. Các di tích còn lại là những dấu vết sống động kể lại câu chuyện nghìn năm của kinh đô xưa.

5Ý nghĩa lịch sử và giá trị văn hóa của Hoàng Thành Thăng Long

Hơn mười ba thế kỷ tồn tại, Hoàng Thành Thăng Long là nơi kết tinh tinh hoa trí tuệ và bản lĩnh dân tộc. Không chỉ là trung tâm quyền lực chính trị của nhiều triều đại, nơi đây còn là minh chứng cho khả năng tổ chức, quy hoạch và sáng tạo của người Việt cổ.

Mỗi lớp đất khảo cổ được khai quật, mỗi viên gạch, mỗi cột đá đều kể một phần của lịch sử: từ thời Lý – Trần với kỹ thuật xây thành kiên cố, đến thời Lê – Nguyễn với nghệ thuật trang trí tinh xảo. Đặc biệt, việc UNESCO công nhận Hoàng Thành Thăng Long là Di sản Văn hóa Thế giới đã khẳng định tầm vóc quốc tế của di tích này đến tầm nhân loại.

6 Khám phá Hoàng Thành Thăng Long – Nơi lưu giữ những báu vật vượt thời gian

Lá đề chim phượng: Trong vô vàn hiện vật được phát hiện tại khu di tích khảo cổ 18 Hoàng Diệu, lá đề chim phượng là một trong những minh chứng sống động nhất về đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc thời Lý. Từ khi được tìm thấy trong hố A20, hiện vật này đã khiến giới nghiên cứu sửng sốt bởi vẻ đẹp hài hòa, tinh tế đến từng đường nét. Lá đề chim phượng Hoàng Thành Thăng Long có niên đại từ thế kỷ XI–XIII, gắn với giai đoạn cực thịnh của Phật giáo và văn hóa Đại Việt.

Những bảo vật quốc gia tại Di sản Thế giới Hoàng Thành Thăng Long: Ngày 30/01/2023, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký quyết định công nhận thêm bốn hiện vật, nhóm hiện vật thuộc khu trung tâm Hoàng Thành Thăng Long là Bảo vật Quốc gia (đợt 11). Đây là bước khẳng định giá trị vô giá của di sản, gồm:

- Đầu rồng thời Trần (thế kỷ XIII): biểu tượng quyền uy và tinh thần thượng võ của triều đại từng ba lần đánh bại quân Nguyên Mông.

- Sưu tập bát, đĩa gốm hoa lam ngự dụng thời Lê sơ (thế kỷ XV – đầu XVI): tinh hoa gốm sứ Việt, tượng trưng cho sự thanh nhã của triều đình phong kiến.

- Bộ thành bậc Điện Kính Thiên (thế kỷ XVII): dấu tích vàng son của nơi từng là trung tâm quyền lực tối cao.

- Súng thần công thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII): minh chứng cho trình độ chế tác vũ khí tinh vi của người Việt xưa.

Nghệ thuật mái ngói thời Lý – Trần: Khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long vào năm 1010, một trang mới trong lịch sử Việt Nam được mở ra. Trải qua hơn bảy thế kỷ, từ Lý – Trần – Lê, vùng đất này đã trở thành trái tim của quốc gia, nơi kiến trúc và nghệ thuật đạt tới đỉnh cao. Những phế tích còn lại ngày nay gồm nền móng, giếng nước, hệ thống cống ngầm cho thấy quy mô đồ sộ của kinh thành xưa. Đặc biệt, hàng nghìn mảnh ngói âm dương, ngói mũi sen, ngói mũi tròn, cùng vô số phù điêu trang trí đã được khai quật.

7Tham quan Hoàng Thành Thăng Long cần lưu ý gì?

- Có thể đến thăm Hoàng Thành Hà Nội vào bất kỳ mùa nào trong năm, nhưng thời điểm lý tưởng nhất vẫn là mùa thu và mùa xuân. Vào hai mùa này, thời tiết sẽ rất mát mẻ không có ánh nắng oi bức hay mưa dầm dề.

- Phải di chuyển tương đối nhiều cho nên bạn nên mang theo nước uống và một số thức ăn nhẹ

- Luôn tuân thủ quy định của ban quản lý khu di tích, nên tham quan theo sơ đồ chỉ dẫn để đi qua được hết các công trình.

- Vào cuối năm 2020, Trung tâm bảo tồn di sản đã cho khai trương tour “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long”. Những câu chuyện văn hóa được khai thác ở dưới nhiều hình thức sẽ đem đến trải nghiệm độc đáo cho du khách.

- Nếu muốn quay phim thì phải xin phép ban quản lý và bảo tồn di sản. Tuyệt đối không được sử dụng flycam khi chưa có sự cho phép.

8 FAQ – Những câu hỏi thường gặp về Hoàng Thành Thăng Long

8.1 Hoàng Thành Thăng Long nằm ở đâu và có dễ tìm không?

Hoàng Thành Thăng Long tọa lạc tại trung tâm Hà Nội, gần Cột Cờ và Quảng trường Ba Đình. Với vị trí thuận tiện, du khách có thể dễ dàng di chuyển bằng xe máy, taxi hoặc xe buýt. Đây cũng là điểm xuất phát lý tưởng để kết hợp tham quan các di tích lịch sử lân cận như Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh hay Văn Miếu Quốc Tử Giám.

8.2 Khi tham quan Hoàng Thành Thăng Long, cần tuân thủ những quy định gì?

Do là di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, bạn nên tuân thủ sơ đồ tham quan, mặc trang phục lịch sự, giữ vệ sinh và trật tự. Tuyệt đối không sử dụng flycam, không viết vẽ lên tường, cây cối hay mang vật liệu dễ cháy, vũ khí, chất độc hại vào khuôn viên. Việc tuân thủ quy định giúp bảo tồn giá trị lịch sử lâu đời và giữ cho trải nghiệm tham quan được an toàn.

8.3 Thời gian tham quan Hoàng Thành Thăng Long phù hợp nhất là khi nào?

Thời điểm lý tưởng để ghé thăm là vào sáng sớm hoặc chiều muộn, khi lượng khách không quá đông và ánh sáng tự nhiên chiếu rọi các công trình tạo nên khung cảnh trang nghiêm, đẹp mắt. Tránh giờ cao điểm vào mùa lễ hội để có trải nghiệm tham quan thoải mái hơn.

Hoàng Thành Thăng Long không chỉ là một di sản văn hóa vật thể lâu đời mà còn đã ghi dấu quá trình dựng đất giữ nước của thế hệ người Việt. Sau khi hoàn thành hành trình khám phá bạn đừng quên ghé MIA.vn để chọn cho mình một chiếc vali chất lượng cho những chuyến đi sắp tới nhé.