Lễ hội làng Triều Khúc: Di sản văn hóa thu hút đông đảo du khách

1 Lễ hội làng Triều Khúc – Hành trình về miền ký ức ngàn năm

Hà Nội không chỉ là mảnh đất nghìn năm văn hiến mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống qua từng nếp sống, phong tục và lễ hội. Một trong những lễ hội đặc sắc nhất của vùng đất kinh kỳ chính là Lễ hội làng Triều Khúc, diễn ra hàng năm tại xã Tân Triều, huyện Thanh Trì. Đây không chỉ là dịp để người dân địa phương bày tỏ lòng thành kính với vị anh hùng dân tộc Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng mà còn là cơ hội để du khách thập phương tìm về với những giá trị văn hóa nguyên bản của làng quê Bắc Bộ.

Diễn ra từ ngày 9 đến ngày 12 tháng Giêng Âm lịch, lễ hội làng Triều Khúc mang trong mình hơi thở của lịch sử, gắn liền với truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc. Vào năm 2020, sự kiện này đã vinh dự được công nhận là Di sản Văn hóa Phi Vật thể Quốc gia, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương và là điểm sáng trong kho tàng văn hóa Việt Nam.

2 Nguồn gốc và ý nghĩa thiêng liêng của Lễ hội làng Triều Khúc

2.1 Lễ hội làng Triều Khúc tưởng nhớ Bố Cái Đại Vương

Triều Khúc là một trong những làng cổ có bề dày lịch sử lâu đời nhất của Hà Nội, được hình thành và phát triển từ hàng nghìn năm trước, gắn liền với nền văn hóa Phùng Nguyên - một trong những nền văn hóa cổ xưa nhất của người Việt. Vùng đất này không chỉ được biết đến như cái nôi của nghề dệt truyền thống mà còn là nơi mang đậm dấu ấn tâm linh, nơi tôn thờ Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng – vị anh hùng kiệt xuất trong lịch sử dân tộc. Ông là người đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đánh đuổi quân Đường vào thế kỷ VIII, góp phần quan trọng trong công cuộc giành lại quyền tự chủ cho đất nước. Đối với người dân Triều Khúc, Phùng Hưng không chỉ là một vị vua, một danh tướng, mà còn là vị thần bảo hộ linh thiêng, che chở cho dân làng, đem lại sự bình yên, ấm no và mùa màng bội thu qua bao thế hệ.

Lễ hội làng Triều Khúc đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân nơi đây. Không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của vị anh hùng dân tộc, lễ hội còn là biểu tượng của lòng thành kính, sự tri ân đối với các bậc tiền nhân đã góp phần dựng xây làng quê. Những nghi thức truyền thống được tổ chức hàng năm không chỉ giúp bảo tồn nét đẹp tín ngưỡng lâu đời mà còn thể hiện niềm tin sâu sắc của người dân đối với thần linh. Lễ hội này không chỉ thu hút những người con xa quê trở về đoàn tụ, cùng nhau hòa mình vào bầu không khí trang trọng, náo nhiệt, mà còn mở rộng vòng tay chào đón du khách thập phương và góp phần tạo nên sức hút của du lịch Hà Nội.

2.2 Giá trị văn hóa của Lễ hội làng Triều Khúc

Trải qua bao biến thiên của lịch sử, dù xã hội có nhiều thay đổi nhưng làng Triều Khúc vẫn giữ gìn được những nét đẹp truyền thống từ ngàn đời nay. Mỗi dịp xuân về, khi tiếng trống hội vang lên rộn ràng, không gian lễ hội lại trở nên tưng bừng, rực rỡ sắc màu. Đây không chỉ là dịp để nhân dân trong làng thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên mà còn là sợi dây kết nối cộng đồng, gắn kết tình làng nghĩa xóm, giúp các thế hệ sau hiểu hơn về nguồn cội và trân trọng những giá trị văn hóa quý báu của dân tộc.

Không chỉ đơn thuần là một lễ hội mang tính chất địa phương, Lễ hội làng Triều Khúc ngày nay đã trở thành một phần quan trọng trong kho tàng di sản văn hóa của Việt Nam. Nó không chỉ góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân Thủ đô mà còn giúp quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống của người Việt đến với bạn bè trong và ngoài nước. Với những giá trị lịch sử và ý nghĩa sâu sắc, lễ hội này không chỉ là một niềm tự hào của người dân Triều Khúc mà còn là biểu tượng của sự trường tồn của nền văn hóa dân tộc, một kho báu quý giá mà thế hệ hôm nay và mai sau cần gìn giữ và phát huy.

3 Không khí náo nức trước thềm lễ hội

Ngay từ những ngày cuối năm âm lịch, không khí lễ hội đã rộn ràng khắp làng Triều Khúc. Mỗi nhà đều tất bật chuẩn bị mâm cỗ cúng gia tiên, lau dọn bàn thờ và sửa soạn lễ vật để dâng lên Thành hoàng làng. Các gia đình trong làng tổ chức lễ cúng giao thừa tại Đình Sắc, Đại Đình, Chùa Hương Vân, Đền Tam Thánh và Đền Tổ Nghề, cầu mong một năm mới an lành, phát đạt, sung túc.

Một nét đẹp truyền thống độc đáo của người dân Triều Khúc chính là lễ trình giầu dành cho những người cao tuổi khi bước sang các mốc quan trọng như 50, 70, 80, 90 tuổi. Những bậc cao niên trong làng sẽ mang lễ vật đến đình làng, làm nghi lễ trình diện với tổ tiên, báo cáo về việc bước sang tuổi mới, đồng thời mời họ hàng, láng giềng đến chung vui, chúc thọ.

4 Các hoạt động nổi bật của lễ hội

4.1 Những nghi thức trọng đại trong lễ hội

Theo MIA.vn tìm hiểu, lễ hội làng Triều Khúc kéo dài trong bốn ngày với nhiều nghi thức trang trọng được tổ chức theo đúng truyền thống. Ngày mồng 9 tháng Giêng mở đầu bằng lễ dâng hương, rước sắc phong và nhập tịch Thành hoàng, đánh dấu sự khởi đầu cho những hoạt động tâm linh và vui chơi trong suốt lễ hội.

Một điểm đặc biệt trong nghi thức rước Thánh là tất cả những người tham gia đều đi ngang và mặt luôn hướng về kiệu Thánh, không ai được quay lưng. Khi múa rước, các thành viên hành tiến giật lùi để thể hiện lòng thành kính đối với thần linh.

Bên cạnh đó, vào ngày mồng 10, những cụ cao tuổi trong làng sẽ mang Tam sinh (lợn, gà, cá) đến Đại Đình để làm lễ tạ ơn Thánh, cảm tạ sự phù hộ của Thành hoàng làng trong năm cũ và cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Ngày mồng 11 là lễ tạ của các cụ 70 tuổi, tiếp tục duy trì truyền thống tốt đẹp của làng quê Bắc Bộ.

4.2 Không gian hội hè sôi động và những màn trình diễn độc đáo

Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, lễ hội làng Triều Khúc còn là dịp để cộng đồng dân cư sum vầy, hòa mình vào không gian lễ hội sôi động với những hoạt động văn hóa đặc sắc. Những trò chơi dân gian như cờ người, đấu vật, chọi gà, bịt mắt bắt dê, đập niêu đất thu hút đông đảo người tham gia, tạo nên bầu không khí rộn ràng, náo nhiệt.

Bên cạnh đó, lễ hội còn nổi bật với những màn múa rồng, múa lân, múa sinh tiền, múa chạy cờ, mang đến những khoảnh khắc mãn nhãn, đầy sắc màu văn hóa truyền thống. Đặc biệt, Hội Sinh vật cảnh Triều Khúc cũng là một trong những điểm nhấn của lễ hội, nơi hội tụ những tác phẩm cây cảnh, chim cảnh độc đáo, thu hút những người yêu thiên nhiên từ khắp nơi đổ về chiêm ngưỡng.

4.3 Múa Trống Bồng – Nét văn hóa độc nhất vô nhị

Một trong những điểm nhấn nổi bật nhất của lễ hội chính là điệu múa Trống Bồng, hay còn gọi là “Con đĩ đánh bồng”. Đây là điệu múa chỉ do nam giới thực hiện, với những động tác uyển chuyển, gợi cảm, mang đậm tính phồn thực của nền văn hóa nông nghiệp lúa nước.

Đặc biệt, điệu múa này cùng với múa chạy cờ đã được biểu diễn trong Lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội và được công nhận là Di sản Văn hóa Phi Vật thể Quốc gia vào năm 2019.

Ngoài múa Trống Bồng, múa Rồng cũng là một nghi thức quan trọng, mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, vạn vật sinh sôi nảy nở. Những màn trình diễn múa rồng được thực hiện công phu, thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc.

Lễ hội làng Triều Khúc là nét văn hóa độc đáo dành cho người dân địa phương và du khách có dịp du xuân Hà Nội. Hi vọng với những thông tin từ cẩm nang du lịch MIA.vn, bạn sẽ có hành trình với thật nhiều niềm vui và những kỷ niệm đáng nhớ.