1 Búp bê cầu mưa là gì?
Teru Teru Bouzu (てるてる坊主) có thể là cái tên còn xa lạ với nhiều người. Thế nhưng với người Nhật và những ai yêu văn hóa xứ Phù Tang, đây là hình ảnh quen thuộc gắn liền với tuổi thơ và những ngày mưa.
Theo MIA.vn tìm hiểu, trong tiếng Nhật, “Teru” nghĩa là ánh nắng. Còn “Bouzu” chỉ những cậu bé đầu trọc – hình ảnh quen thuộc của trẻ em Nhật xưa, hoặc cũng có thể hiểu là tiểu hòa thượng. Kết hợp lại, Teru Teru Bouzu có nghĩa là “cậu bé nắng”, một loại búp bê cầu thời tiết, mang theo hy vọng trời sẽ sớm hửng nắng sau những ngày âm u.
Búp bê cầu mưa là biểu tượng để cầu nguyện thời tiết theo ý mình. Ảnh: Warmhome01
Búp bê cầu mưa, cầu nắng này bắt đầu trở nên quen thuộc từ thời Edo, khi trẻ em thành thị Nhật Bản treo chúng trước hiên nhà để mong trời nắng vào ngày hôm sau.
Những con búp bê nhỏ này thường được treo thành hàng nơi cửa sổ hoặc ban công. Trẻ em đôi khi dùng chúng để “cầu mưa” với hy vọng… được nghỉ học. Trước những chuyến hoạt động ngoài trời, người Nhật vẫn giữ thói quen treo Teru Teru Bouzu để mong có một ngày nắng đẹp.
Điều thú vị là, nếu bạn thấy ai đó treo búp bê với phần đầu chúc xuống dưới – điều đó có nghĩa là họ đang cầu… mưa. Bởi vì không phải lúc nào cũng cần nắng, phải không?
2 Nguồn gốc và lịch sử ra đời của búp bê cầu mưa
Dù mang vẻ ngoài đáng yêu, búp bê cầu mưa, cầu nắng này lại ẩn chứa một câu chuyện buồn ít người biết đến. Tương truyền, có năm, Nhật Bản hứng chịu những trận mưa triền miên. Trời u ám ngày này qua ngày khác. Mưa khiến ruộng đồng úng ngập, sinh hoạt rối loạn. Một người trong chính quyền đứng lên hỏi lớn: “Có ai biết cách làm trời ngừng mưa không?”
Một vị sư già tình nguyện cầu khấn. Ông tụng kinh suốt nhiều ngày, mong trời thương mà dừng mưa. Nhưng vô ích. Trời vẫn mưa, dai dẳng, lạnh lùng như chưa từng nghe lời cầu xin.
Búp bê cầu mưa ân chứa một câu chuyện rất buồn: Ảnh: Namtrieu
Người trong chính quyền nổi giận. Ông kết tội vị sư lừa dối. Sau đó, ông ra lệnh xử trảm. Cái đầu nhà sư được bọc vải trắng, treo lên như lời cảnh báo.
Điều kỳ lạ xảy ra ngay sau đó. Trời bỗng quang đãng, mưa dừng hẳn. Từ đó, người dân bắt đầu làm búp bê bằng vải, đầu trọc như nhà sư, treo trước hiên nhà. Họ gọi nó là Teru Teru Bouzu – cậu bé nắng.
Câu chuyện ấy sau này được viết thành bài hát, với cái tên giản dị: Teru Teru Bouzu.
Tiếng Nhật:
てるてるぼうず、てるぼうず
明日天気にしておくれ
いつかの夢の空のよに
晴れたら銀の鈴あげよ
てるてるぼうず、てるぼうず
明日天気にしておくれ
私の願いを聞いたなら
甘いお酒をたんと飲ましょ
てるてるぼうず、てるぼうず
明日天気にしておくれ
もしも曇って泣いてたら
そなたの首をちょんと切るぞ
Romaji:
Teru-teru-bōzu, teru bōzu
Ashita tenki ni shite o-kure
Itsuka no yume no sora no yo ni
Haretara kin no suzu ageyo
Teru-teru-bōzu, teru bōzu
Ashita tenki ni shite o-kure
Watashi no negai wo kiita nara
Amai o-sake wo tanto nomasho
Teru-teru-bōzu, teru bōzu
Ashita tenki ni shite o-kure
Sore de mo kumotte naitetara
Sonata no kubi wo chon to kiru zo
Tạm dịch:
Cậu bé nắng ơi cậu bé nắng
Xin hãy làm cho ngày mai trời đẹp nhé
Đến khi nào trời hửng nắng
Tớ sẽ cho cậu một cái chuông bạc
Cậu bé nắng ơi cậu bé nắng
Xin hãy làm cho ngày mai trời đẹp nhé
Nếu cậu nghe được lời cầu xin của tớ
Tớ sẽ cho cậu uống rượu sake ngọt
Cậu bé nắng ơi cậu bé nắng
Xin hãy làm cho ngày mai trời đẹp nhé
Nếu ngày mai trời mưa u ám
Thì tớ sẽ ngắt đầu cậu đấy
3 Cách sử dụng búp bê cầu mưa đúng cách
Để búp bê cầu mưa (Teru Teru Bōzu) phát huy ý nghĩa cầu nắng như trong văn hóa Nhật Bản, Cẩm nang du lịch khuyên là bạn cần biết cách sử dụng đúng cách. Truyền thống cho rằng, bạn nên treo búp bê cầu mưa vào buổi tối, trước ngày có hoạt động quan trọng như lễ hội, dã ngoại hay buổi dã trường. Hãy treo búp bê bằng dây ở phần đầu, để phần thân thả lỏng, gương mặt (nếu có) hướng ra ngoài trời. Điều này thể hiện mong ước hướng tới thiên nhiên và cầu cho thời tiết đẹp.
Nên treo búp bê cầu mưa vào buổi tối, trước khi sự kiện diễn ra. Ảnh: Laboro
Nếu muốn cầu trời mưa, bạn có thể treo búp bê cầu mưa ngược đầu – tức là để phần thân lên trên và đầu xuống dưới, như một cách gửi gắm điều ước ngược lại. Sau khi điều ước thành hiện thực, người Nhật thường vẽ mặt cho búp bê và có thể thả trôi dòng nước. Hoặc cũng có thể họ sẽ cất giữ lại như một món đồ lưu niệm mang ý nghĩa tinh thần.
Sử dụng búp bê cầu mưa đúng cách không chỉ thể hiện sự tôn trọng truyền thống, mà còn giúp bạn kết nối sâu sắc hơn với những giá trị văn hóa Nhật Bản hết sức tinh tế.
4 Hướng dẫn cách tự làm búp bê cầu mưa tại nhà
Nếu không thể đi du lịch Nhật Bản để mua những con búp bê cầu mưa, thì bạn hoàn toàn vẫn có thể tự làm tài nhà một cách đơn giản như sau.
4.1 Chuẩn bị
– Hai mảnh vải nhỏ (hoặc có thể thay bằng giấy)
– Một đoạn ruy băng để buộc
– Bút màu để vẽ mặt búp bê
4.2 Cách thực hiện
– Dùng một mảnh vải nhỏ để tạo hình quả bóng làm đầu búp bê
– Đặt quả bóng vào giữa mảnh vải thứ hai
– Túm lại và buộc chặt bằng dây hoặc ruy băng
– Dùng bút màu vẽ gương mặt lên phần đầu
– Gắn dây và treo nơi cửa sổ hoặc hiên nhà
Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn đã tạo ra một Teru Teru Bouzu – búp bê cầu nắng mang đậm nét văn hóa truyền thống Nhật Bản.
Búp bê cầu nắng mang đậm nét văn hóa truyền thống Nhật Bản. Ảnh: Thanhnien
5 Kết luận
Dù chỉ là một món đồ thủ công đơn giản, búp bê cầu mưa vẫn mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về niềm tin, hy vọng và những điều tốt đẹp phía trước. Trong những chuyến đi xa, bạn không chỉ cần một chiếc vali bền chắc để đồng hành, mà cũng nên mang theo một "Teru Teru Bōzu" như một lá bùa may mắn, giúp tâm trạng nhẹ nhàng và hành trình thêm trọn vẹn.
