Tinh hoa ẩm thực Huế đem hương vị kể chuyện đất cố đô

1 Hồn xưa còn vẹn trong từng món ăn Huế

Huế từng là trung tâm quyền lực của xứ Đàng Trong, nơi quy tụ tầng lớp quý tộc, nho sĩ và nghệ nhân. Chính sự giao thoa đó đã tạo nên nền ẩm thực Huế độc đáo: vừa dân dã, vừa cung đình. Người Huế nấu ăn không chỉ để no mà còn để bày tỏ tình cảm, sự chỉn chu và lòng tự trọng với từng món dâng lên vua chúa. Từ nguyên liệu bình dị đến cao sang, tất cả đều được nâng tầm bởi bàn tay khéo léo và tâm hồn tinh tế.

Theo ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thừa Thiên Huế: “Ẩm thực của mỗi vùng là bản sắc. Riêng xứ Huế, món ăn ở đây là sự kết hợp hài hòa giữa ẩm thực Champa, dân gian và cung đình Việt.”

2 Ẩm thực cung đình Huế – Tinh hoa của một thời vàng son

Kho tàng đặc sản Huế được biết đến với ẩm thực cung đình là đỉnh cao. Những món ngự thiện xưa kia dâng lên vua đều được nấu cầu kỳ, công phu đến từng chi tiết. Không chỉ các đầu bếp mà cả Thái y viện cũng tham gia, để mỗi món ăn không chỉ ngon miệng mà còn bổ dưỡng, cân bằng âm dương.

Một bữa tiệc cung đình Huế là bản giao hưởng của màu sắc, mùi hương và thanh âm: bát chén tinh xảo, hương sả thoang thoảng, âm thanh nhẹ nhàng của thìa chạm sứ. Người Huế tin rằng ăn là phải dùng cả ngũ quan: nhìn, ngửi, nếm, nghe và cảm nhận. Bởi thế ẩm thực Huế không chỉ thỏa mãn vị giác mà còn đánh thức mọi giác quan của người thưởng thức.

3 Món ẩm thực Huế bạn nhất định phải thử ít nhất một lần khi đến Cố đô

3.1 Cơm hến – Tinh túy từ sông nước

Giản dị mà đặc sắc, cơm hến là linh hồn của phố nhỏ Vỹ Dạ. Một bát cơm nguội, hến xào cay, mắm ruốc, tóp mỡ, rau thơm và ớt đỏ rực hòa quyện thành hương vị khó quên. Người Huế “ăn cay nói nặng”, nên món này phải cay xé lưỡi mới đúng điệu. Các quán nổi tiếng bạn có thể thử là: Cơm hến Đập Đá (1 Hàn Mặc Tử), quán chị Nhỏ (Phạm Hồng Thái – Trương Định).

3.2 Bún bò Huế – Biểu tượng của món ăn Huế

Nếu chỉ được chọn một món đại diện cho ẩm thực Huế thì hẳn đó phải là bún bò Huế. Nước dùng bún bò được nấu từ ruốc và xương, cay nồng mà đậm vị, với sợi bún nhỏ dai nhẹ, thịt bò và giò heo hầm mềm thơm. Người Huế chỉ ăn bún bò vào buổi sáng, vừa ăn vừa nhâm nhi tách trà, chậm rãi như cách họ sống. Bạn có thể ghé Bún bò Huế bà Tuyết (37 Nguyễn Công Trứ), bún bà Mỹ (71 Nguyễn Công Trứ) để thưởng thức.

3.3 Mè xửng – Thức quà ngọt ngào làm quà

Nhắc đến đặc sản Huế làm quà thì không thể bỏ qua mè xửng, món kẹo dẻo thơm, giòn dai và ngọt thanh. Người Huế xưa thường nhâm nhi miếng mè xửng cùng tách trà sen, để vị ngọt tan chậm, thơm vừng lẫn với hương trà. Hiện có nhiều loại mè xửng như sau: mè dẻo, mè giòn, mè đen, mè gương. Khi mua bạn nên chọn loại có màu vàng trong, dẻo nhẹ, không vỡ. Địa chỉ uy tín mua mè xử tại Huế là ở Thiên Hương (20 Chi Lăng), Nam Thuận (135 Huỳnh Thúc Kháng) hoặc các gian hàng trong chợ Đông Ba.

3.4 Chè Huế – Ngọt ngào trong từng hẻm nhỏ

Không ngoa khi gọi Huế là “vương quốc của chè”. Từ chè bột lọc thịt quay, chè hạt sen, chè đậu ngự, đến chè chuối, chè khoai môn.. tất cả đều có mặt ở các con hẻm nhỏ quanh thành phố. Giữa ngày hè, một ly chè Huế đá mát lạnh khiến lòng người cũng như dịu lại. Bạn nhớ thử ghé Chè Hẻm (17 Hùng Vương) hoặc Chè Sao (60 Phan Chu Trinh) thưởng thức nhé.

3.5 Nem lụi – Ẩm thực Huế mộc mạc mà quyến rũ

Nem lụi là món nướng dân dã nhưng hương vị khiến thực khách nhớ mãi. Thịt heo băm nhuyễn, quấn quanh cây sả rồi nướng trên than hồng, ăn cùng rau sống và “nước lèo” đặc sệt từ gan, đậu phộng, mè rang. Mùi khói, vị cay, chút béo hòa quyện khiến món đặc sản Huế này trở thành biểu tượng của sự đậm đà. Địa chỉ gợi ý cho bạn: Bà Tý (81 Đào Duy Từ), Tài Phú (2 Điện Biên Phủ).

3.6 Tré Huế – Món nhắm độc đáo của người cố đô

Thoạt nhìn tré Huế khá giống nem chả nhưng hương vị lại có phần riêng biệt. Thành phần gồm có thịt heo hoặc bò được trộn thính, riềng, tỏi rồi ủ chua. Khi mở gói chúng ta sẽ ngửi được một mùi thơm nồng nàn lan tỏa, vị chua nhẹ và béo ngậy khiến ai cũng muốn thử thêm miếng nữa. Phố Đào Duy Từ là nơi làm tré nổi tiếng nhất Huế. Bạn có thể mua tại Tré Đông Ba (25 Đào Duy Từ, Phú Bình) để mang về làm quà.

3.7 Bánh canh Nam Phổ – Vị ngon dân dã

Từ làng Nam Phổ cách trung tâm Huế 10 km, món bánh canh Nam Phổ đã trở thành biểu tượng của vùng quê. Nước dùng đặc sệt từ bột gạo và bột lọc, thêm tôm và thịt ba chỉ, ăn vào vừa béo vừa cay nồng. Giữa chiều muộn, khói từ những gánh bánh canh ven đường hòa cùng tiếng rao sẽ tạo nên bức tranh bình yên rất Huế. Gợi ý cho bạn đọc: Quán Thúy (16 Phạm Hồng Thái), Bánh Canh Nam Phổ (374 Chi Lăng).

3.8 Tôm chua Huế – Hương vị lên men của đất cố đô

Trong kho tàng đặc sản Huế, tôm chua là món ăn dung dị mà quyến rũ. Khác với những món tôm cầu kỳ khác, tôm chua Huế chọn cho mình hướng đi riêng: tinh tế, nhẹ nhàng mà vẫn đậm vị. Người Huế không dùng tôm biển mà chọn tôm đất, tôm sông nhỏ nhưng thấm vị. Khi lên men cùng riềng, tỏi, ớt và thính, vị ngọt tự nhiên của tôm hòa cùng chút cay nồng tạo nên hương chua dịu lan tỏa đầu lưỡi.

Tôm chua Huế thường được ăn kèm thịt luộc, rau sống và bánh tráng. Nếu không có thời gian cuốn bánh, chỉ cần chan tôm chua lên bát cơm nóng bạn sẽ cảm nhận trọn vẹn hương vị mặn mà, ấm áp như chính con người xứ Huế. Địa chỉ nổi tiếng bạn có thể ghé là Tôm chua 21 Đặng Trần Côn, nơi giữ được vị tôm chua nguyên bản truyền thống.

3.9 Vả trộn – Món ăn chơi mà gây thương nhớ

Huế có một món khai vị rất riêng: vả trộn. Người dân nơi đây thường nói vui “ăn vả cho vui miệng” và đúng vậy, món ăn này sinh ra để khởi đầu cho những bữa ăn đậm chất ẩm thực Huế.

Trái vả chỉ có ở Huế, hình dáng như quả sung nhưng thịt mềm và vị thanh hơn. Khi trộn với tôm, thịt băm, rau thơm và nước mắm cay, món vả trộn trở thành “đặc sản Huế” khiến ai thử cũng lưu luyến. Dân địa phương thường ăn vả trộn kèm bánh tráng nướng: xúc từng miếng đưa vào miệng, giòn, béo và thơm dậy vị. Món ăn giản dị ấy lại được bày trong hầu hết thực đơn của các quán ăn bình dân, từ quán nhậu nhỏ cho tới những nhà hàng lâu năm ở trung tâm thành phố.

3.10 Bánh bèo – Tinh tế trong từng chén nhỏ

Nhắc đến món ăn Huế thì không thể quên bánh bèo tượng trưng cho sự khéo léo của người phụ nữ xứ kinh kỳ. Những chén bánh nhỏ xinh, trắng muốt, điểm trên là màu đỏ của tôm chấy, vàng óng của hành phi, xanh mỡ hành và vàng giòn của tóp mỡ. Du khách có thể ghé Bánh bèo Bà Cư (47 Nguyễn Huệ) hay khu Ẩm thực chợ Tây Lộc (209 Nguyễn Trãi) để thưởng thức hương vị truyền thống đúng điệu.

3.11 Bánh bột lọc – Trong suốt và tinh tế như sông Hương

Bánh bột lọc là một trong những đặc sản Huế tiêu biểu, được chia thành hai loại: bánh gói trong lá và bánh trần. Phần vỏ bột trong suốt để lộ nhân tôm đỏ au, bên trong có chút thịt ba chỉ béo mềm. Người Huế ăn bánh bột lọc không kèm rau mà chỉ chấm nước mắm ngọt cay đơn giản nhưng tinh tế. Nếu muốn thử đúng vị, hãy ghé Quán 109 Lê Huân nổi tiếng với “Bèo – Nậm – Lọc” trứ danh.

3.12 Bánh nậm – Món ăn rong của người Huế

Trên những gánh hàng rong len lỏi khắp con phố nhỏ, bánh nậm hiện lên như biểu tượng của ẩm thực Huế bình dị. Bánh được gói lá dong, dẹp mỏng, lớp bột trắng điểm xuyết nhân tôm hồng rực.

Bánh nậm ăn ngon nhất khi chan chút nước mắm ngọt cay. Hương thơm của lá dong, vị béo của tôm quyện trong lớp bột mềm khiến người ăn khó quên. Hai quán nổi tiếng mà dân địa phương yêu thích là Bánh nậm bà Đỏ (71 Nguyễn Bỉnh Khiêm) và Hàng Me (14 Võ Thị Sáu).

3.13 Cơm âm phủ – Món tiến vua huyền thoại

Cơm âm phủ mang tên lạ nhưng là biểu tượng của sự tỉ mỉ trong ẩm thực Huế. Theo truyền thuyết, khi vua Bảo Đại vi hành ngài được dân dâng đĩa cơm đầy màu sắc gồm thịt, trứng, dưa leo, rau cải, tôm khô… bày quanh phần cơm trắng ở giữa. Vua nếm thử và khen ngon, từ đó món ăn được đưa vào cung đình. Ngày nay, cơm âm phủ là món “đặc sản Huế” mà ai cũng nên thử một lần. Đĩa cơm như bức tranh đầy sắc màu vừa ngon miệng vừa đẹp mắt, thể hiện trọn vẹn tinh thần sáng tạo và thanh lịch của người Huế.

Ẩm thực Huế không ồn ào, cũng chẳng phô trương. Mỗi món ăn là một câu chuyện, một lát cắt văn hóa được gìn giữ qua bao thế hệ. Dù là tôm chua, bánh bèo hay cơm âm phủ, tất cả đều khiến du khách nhớ mãi bởi hương vị vừa dân dã vừa tinh tế. Và đừng quên sắm cho mình chiếc vali bền đẹp tại MIA.vn, người bạn đồng hành giúp chuyến đi của bạn đến Huế trọn vẹn và tràn đầy hương vị nhé.