Ẩm thực Tứ Xuyên (川菜 chuān cài) là một trong 4 hệ thống ẩm thực truyền thống của Trung Quốc và cũng là một trong 8 trường phái ẩm thực nổi tiếng của cả nước. Đây là sản phẩm ẩm thực nghệ thuật cao cấp của Trung Hòa.

Ba nhánh của ẩm thực Tứ Xuyên được chia thành:

- Thượng Hà Bang (上河帮): đại diện là ẩm thực Tứ Xuyên của khu vực phía tây, với trung tâm là Thành Đô và Lạc Sơn, còn gọi là phong cách ẩm thực Vinh phái.

- Tiểu Hà Bang (小河帮): là phong cách ẩm thực Tứ Xuyên ở khu vực phía nam, với trung tâm là Tự Cống, còn gọi là ẩm thực muối (do Tự Cống nổi tiếng với sản xuất muối), bao gồm cả ẩm thực Nghi Tân, Lô Châu và Nội Giang.

- Hạ Hà Bang (下河帮): là món ăn thực Tứ Xuyên đại diện cho Trùng Khánh.

Ba phong cách này tạo thành ba nhánh chính của ẩm thực Tứ Xuyên, đại diện cho đỉnh cao nghệ thuật ẩm thực của trường phái này. Ngày 28 tháng 9 năm 2017, thành phố Mi Sơn đã được Hiệp hội Ẩm thực Trung Quốc trao tặng danh hiệu “Quê hương của các đầu bếp Tứ Xuyên”, và ẩm thực Mi Sơn trở thành đại diện tiêu biểu cho ẩm thực Tứ Xuyên.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 2

Ẩm thực Tứ Xuyên là một trong tứ đại ẩm thực truyền thống của Trung Quốc. Ảnh: PR TIMES

Ẩm thực Tứ Xuyên nổi tiếng với hương vị vừa thanh mãnh vừa đậm đà, đặc biệt là sự kết hợp giữa vị tê cay. Phương pháp nấu nướng độc đáo và hương thơm đặc biệt đã kết hợp những tinh hoa trên khắp các miền. Thành phố Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, được UNESCO công nhận là "Thành phố ẩm thực của thế giới".

Sự phát triển của ẩm thực thực tế Tứ Xuyên bắt đầu từ thời nhà Minh và Dân quốc, và tiếp tục phát triển sau khi Trung Quốc mới được thành lập. Ẩm thực Tứ Xuyên chủ yếu đại diện bởi các món ăn của Thành Đô và Trùng Khánh. Các loại gia vị thường dùng bao gồm hoa tiêu, hạt tiêu và ớt, gọi chung là “Tam tiêu”; hành, gừng và tỏi gọi là “Tam hương”.

Phong cách ẩm thực Tứ Xuyên vừa giản dị nhưng lại rất tươi mới. Ẩm thực quan gia thì tinh tế, còn ẩm thực nông gia lại đậm chất quê hương, gần gũi và mang hương vị đặc trưng của thôn quê. Ẩm thực Tứ Xuyên có câu nói về “Thất ti” và “Bát vị”:

- Thất ti: gồm ngọt, chua, tê, cay, đắng, thơm, mặn.

- Bát vị: gồm mùi cá, chua cay, tiêu tê, mùi lạ, tê cay, tương ớt, om khô, xào khô.

Trong quá trình chế biến món ăn Tứ Xuyên, nếu biết cách điều chỉnh các hương vị chính và phụ, cân đối độ đậm nhạt, cũng như kết hợp lựa chọn nguyên liệu, cắt thái và phương pháp nấu phù hợp, sẽ tạo ra những món ăn đầy đủ màu sắc, hương vị, và hình dáng, mang đậm phong cách đặc trưng của ẩm thực Tứ Xuyên.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 3

Đặc trưng của ẩm thực Tứ Xuyên chính là hương vị tê, cay nồng và đậm đà. Ảnh: 威傳媒

Đậu phụ ma bà là món đậu hũ ăn kèm với nước sốt làm từ ớt và đậu, thường là một loại hỗn hợp mỏng, nhiều dầu và có màu đỏ tươi, được phủ thịt heo và thịt bò băm lên trên. Gia vị món đậu hũ sốt Tứ Xuyên này thường gồm có hạt dẻ nước, hành tây, các loại rau củ khác hoặc mộc nhĩ. Hương vị đậu phụ ma bà thường được khách du lịch Trung Quốc mô tả là tê, cay, nóng, tươi mềm, thơm và xốp. Đặc biệt món ăn này không chỉ nổi tiếng trong ẩm thực Tứ Xuyên mà còn có thể tìm thấy ở nhiều nơi khác ngoài Trung Quốc.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 4

Đậu phụ ma bà mềm mại thơm ngon trong nước sốt. Ảnh: 搜狐

Gà Cung Bảo được chế biến bằng cách chiên gà thái hạt lựu và ớt đỏ khô với đậu phộng vàng. Có thể nói đây là món ẩm thực Tứ Xuyên khá nổi tiếng với người nước ngoài bởi nó ít cay hơn so với đậu phụ ma bà, hoặc thậm chí là hoàn toàn không cay nếu được bán ở nước ngoài chứ không phải tỉnh Tứ Xuyên.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 5

Thịt gà thái hạt lựu được chiên với ớt đỏ và đậu phộng. Ảnh: 熱血台中

Phổi om (hay nghĩa đen夫妻肺片 là phổi của vợ chồng) là một món ăn Tứ Xuyên nổi tiếng, được phục vụ lạnh hoặc trong nhiệt độ phòng, chế biến từ thịt bò và nội tạng bò thái mỏng. Các thành phần phổ biến trong phiên bản hiện đại bao gồm tim bò, lưỡi và dạ dày cùng nhiều loại gia vị ẩm thực Tứ Xuyên khác. Hương vị của nó vừa cay vừa tê miệng. Ngoài ra một điểm đặc biệt mà MIA.vn cần lưu ý với thực khác là dù nó có tên như vậy nhưng món ăn thường rất ít khi sử dụng phổi.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 6

Lòng bò, bắp bò, đầu bò, lưỡi bò và tim bò là những nguyên liệu tiêu chuẩn để chế biến món ăn này. Ảnh: 搜狐

Lẩu Tứ Xuyên là một trong những đại diện nổi bật của ẩm thực Tứ Xuyên với mùi thơm, độ tươi và hương vị cay nồng. Một nồi lẩu thường có thịt thái mỏng, rau, nấm, hoành thánh, bánh bao trứng, đậu phụ và hải sản. Sau khi được nấu chín thức ăn sẽ được dùng kèm nước chấm.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 7

Món lẩu cay nồng thích hợp là món ăn cho những nhóm bạn. Ảnh: 搜狐

Mì Dan Dan là một món ẩm thực Tứ Xuyên khác đã được nhiều thực khách chú ý nhờ sự xuất hiện của nhiều phiên bản khác nhau. Năm 2013, món mì này đã được Bộ Thương mại và Hiệp hội Khách sạn Trung Quốc lần đầu tiên bình chọn vào “Top 10 món mì nổi tiếng Trung Quốc”. Mì được nhúng trong dầu ớt với rau, hạt tiêu Tứ Xuyên và thịt heo băm được rắc lên trên.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 8

Mì Dandan là một trong "10 món mì hàng đầu ở Trung Quốc". Ảnh: 成都厨师培训

Một trong những món mang đậm hương vị ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc mà bạn không nên bỏ qua chính là thịt heo xé vị cá. Đây là món ăn mặn, có vị hơi cay và ngọt. Khác với tên gọi của mình, thành phần của món ăn không hề có cá, thay vào đó nguyên liệu chính lại là thịt thăn heo. Vị cá mà khách du lịch Tứ Xuyên nếm được chính là sự kết hợp hoàn hảo của muối, đường và tinh bột.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 9

Thịt heo xé vị cá có vị hơi cay ngọt. Ảnh: 搜狐

Thịt heo thái lát trong dầu ớt cay sử dụng nguyên liệu chính là thịt thăn heo. Món ẩm thực Tứ Xuyên này có nguồn gốc từ thành phố Tự Cống và được phát triển ở phía Tây Nam. Các lát thịt lợn heo sẽ được luộc trước tiên và thêm vào nước sốt đỏ làm từ đậu phụ đặc và ớt đỏ, sau đó rưới thêm dầu nóng. Các lát thịt heo mềm dùng với cơm rất ngon miệng. Ngoài ra đầu bếp cũng có thể thay lát thịt heo bằng lát cá.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 10

Thịt heo mềm mịn thái lát trong dầu ớt cay. Ảnh: 搜狐

Thịt heo nấu hai lần có nguồn gốc từ vùng nông thôn Tứ Xuyên. Nguyên liệu chính được dùng để làm món ẩm thực Tứ Xuyên này bao gồm thịt mông heo, ớt xanh, mầm tỏi… Cái gọi là “thịt heo nấu hai lần” có nghĩa là các nguyên liệu được luộc trước rồi xào chín, cho vào nồi hai lần và lần thứ hai nấu. Món ăn có hương vị độc đáo, màu đỏ tươi, béo nhưng không béo ngậy, đầy đủ màu sắc, hương vị thơm ngon.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 11

Thịt heo nấu hai lần hương vị thơm ngon, béo mà không ngán. Ảnh: Guilhem Vellut

Thịt heo rang muối là một món ăn Tứ Xuyên đặc sản truyền thống được làm từ thịt mông heo. Những lát thịt thành phẩm có độ tươi ngon, mềm, màu đỏ sậm, giòn mềm, vị thơm ngon, đậm đà hương vị địa phương. Thịt lợn muối chiên là một cái tên quen thuộc ở Tứ Xuyên và Trùng Khánh, thường được nhắm với rượu và dùng trong bữa ăn.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 12

Thịt heo rang muối có vị giòn và mềm ở bên ngoài, những lát thịt dai hơn. Ảnh: 搜狐

Cá cải chua hay cá Tứ Xuyên với cải xanh ngâm chua là một món ăn có nguồn gốc từ Trùng Khánh, tỉnh Tứ Xuyên. Nguyên liệu chính để làm món ăn là cá trắm cỏ. Cá có vị chua và cay, kết hợp với dưa cải bắp thơm ngon có thể hấp dẫn bất cứ thực khách nào.

Cay nồng ẩm thực Tứ Xuyên Trung Quốc qua 10 món ngon 13

Cá cải chua rất hợp dùng với cơm. Ảnh: 搜狐

Có thể nói ẩm thực Tứ Xuyên mang nhiều nét độc đáo mà chỉ có tự mình thưởng thức bạn mới hiểu hết được những điểm đặc trưng này. Hy vọng với thông tin kinh nghiệm du lịch hữu ích đã được MIA.vn tổng hợp trên đây bạn sẽ sớm lựa chọn được một món ăn yêu thích cho mình, bất kể là những món đậm chất vùng miền như đậu phụ ma bà, lẩu Tứ Xuyên; hay những món chịu ảnh hưởng từ các khu vực khác như há cảo Tứ Xuyên, đậu phụ thối…